Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de toestand van de COVID-19-crisis in de drugverslavingssector.

Indiener(s)
Gladys Kazadi
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 98)

 
Datum ontvangst: 02/04/2020 Datum publicatie: 19/05/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 18/05/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
10/04/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Het is duidelijk dat de huidige situatie uiterst ernstig is vanuit gezondheidsoogpunt. Temeer omdat ze zware menselijke en sociale gevolgen heeft voor alle Brusselaars. In deze context blijven de diensten die hulp bieden aan drugsgebruikers zich mobiliseren om deel te nemen aan de inspanningen om de verspreiding van Covid-19 te vertragen. Temeer daar drugs- en alcoholgebruikers een groter risico lopen dan anderen op complicaties door het virus.

Daarom wens ik vandaag, 6 april 2020, volgende vragen te stellen:

- Wat hebt u ondernomen om de sector zo goed mogelijk te ondersteunen in het licht van de COVID-19-gezondheidscrisis en om de continuïteit van de dienstverlening en de bescherming van de gebruikers en de werknemers te waarborgen? Werden er sinds het begin van de crisis half maart bijzondere circulaires/instructies naar de sector gestuurd?

- In hoeverre is de continuïteit van de dienstverlening gewaarborgd? Kent u het ziekteverzuimpercentage?

- Weet u of de inperkingsmaatregelen hebben geleid tot hogere vraag naar de diensten? Zo ja, waren de diensten in staat om aan deze nieuwe vraag te voldoen?

- Zijn de opvangcentra nog open? Zo ja, hoe werken ze dan? Hoeveel mensen zijn er momenteel gehuisvest? Hoeveel per kamer? Zijn er nog kamers beschikbaar? Zijn alle voorzorgsmaatregelen genomen voor de gebruikers en het personeel? Zo ja, hoeveel gevallen van COVID-19 werden er binnen deze centra geregistreerd? Hoeveel worden er vermoed?

- Hoe kan binnen dit kwetsbaar publiek een onderscheid worden gemaakt tussen degenen die het coronavirus hebben en de anderen? Heeft de sector tests ontvangen?

- Hoe staat het met het behoud van de sociale band en de gebruikelijke follow-up, vooral voor gebruikers met ernstige pathologieën?

- Hoe staat het met de risicobeperkende loketten?

- Hebt u de beschermingsmiddelen aan deze eerstelijnswerkers uitgedeeld? Wanneer? Welk soort materiaal werd verdeeld en in welke hoeveelheid?

- Welke contacten heeft uw kabinet en de administratie met de sector? Hoe vaak?
 
 
Antwoord    1.
Er werden instructies overgemaakt aan de sectoren om de continuïteit van de zorg te waarborgen, rekening houdend met de gezondheidscontext in het kader van de crisis.

Er werden circulaires en FAQ’s overgemaakt aan de afdelingen en deze werden beschikbaar gesteld op de website van Iriscare: https://www.iriscare.brussels/nl/professionals/covid-19-coronavirus-2/richtlijnen-voor-de-door-de-ggc-erkende-en-gesubsidieerde-residentiele-en-niet-residentiele-diensten/ en op de website coronavirus.brussels.

Deze informatie werd op grote schaal verspreid en in het bijzonder doorgegeven via de federatie van verslavingsdiensten en het OPGG.


2.
Een deel van de sector heeft zijn activiteiten ter plaatse gehandhaafd en vandaag beoogt de hele sector de consultaties beetje bij beetje te hervatten omdat de telefonische opvolging ontoereikend is.

FEDITO heeft in samenwerking met “Lama”, “MASS”, “Infor-Drogues”, “RAT”, “réseau Hépatite C” en “Enaden”, een specifieke webpagina ontwikkeld (https://feditobxl.be/nl/2020/03/covid-19-etat-des-lieux-des-services-daide-aux-usagers-de-drogues/): https://feditobxl.be/nl/2020/04/covid-19-drogues-infos-mg/, in aanvulling op de HOTLINE "VERSLAVINGEN" (Drugsinfo) die de gezondheidswerkers in Brussel ondersteunt.

Dit zijn artsen met ervaring in het begeleiden van druggebruikers die de volgende diensten aanbieden:

- online ondersteuning en advies voor alle vragen met betrekking tot drugsgebruik en behandelingen;

- een doorverwijzing, voor zover mogelijk, naar een plaats voor gespecialiseerde consultaties (vervangingsbehandeling voor opiaten, benzodiazepinen, neuroleptica -lyrica-, ...). Dit systeem is gericht op artsen, verpleegkundigen en eerstelijnsgezondheidswerkers (met inbegrip van nieuwe opvangplaatsen, geïsoleerde plaatsen, hubs...).

Wat de diensten betreft:

- “Infor Drogues”, die ondertussen haar telefonische hulplijn voor het publiek voortzet, is de actor die instaat voor de coördinatie van de voornoemde Hotline “verslavingen”, die sinds donderdag 2 april operationeel is, in samenwerking met gespecialiseerde artsen en andere actoren uit de sector (“Enaden”, “Pélican”, ...). Handhaving van de consultaties ter plaatste in noodgevallen sinds het begin van de crisis.

- “Dune” heeft haar activiteiten voortgezet. Daarnaast heeft deze dienst om diverse redenen meer te lijden gehad onder de crisis voor wat betreft de toename van de werklast en een hoger ziekteverzuim. Dit team werd getroffen door COVID-19: twee medewerkers zijn vermoedelijk besmet en met ziekteverlof, en een derde medewerker is zijn vader verloren aan COVID-19. De coördinatie van het centrum heeft personeelswisselingen georganiseerd om hen de nodige tijd te geven om uit te rusten.

- “Ambulatoire Forest”: werd door de gevangenis van Vorst gevraagd om de heropening van consultaties binnen de gevangenis te organiseren. Deze consultaties werd dus na een periode van stopzetting hervat. Aangezien de gevangenis een te groot aantal interveniënten wil vermijden, zijn de consultaties waarvoor de medewerkers van “Ambulatoire Forest” instaan, ook toegankelijk voor elke aanvrager en niet alleen voor verslaafden. “Ambulatoire Forest” zorgt ook voor een telefonische permanentie voor alle patiënten van de gebruikelijke actieve lijn.

- “Le Réseau Hépatite C”, dat niet meer in het ziekenhuis kan tussenkomen, moest tot een akkoord komen met het ziekenhuis om de behandelingen thuis uit te voeren. Veel patiënten waren in afwachting van een behandeling vóór de COVID-19-crisis; de dienst werkt momenteel aan het opzetten van de nieuwe behandelingen voor deze patiënten en probeert hen psychologisch te ondersteunen.

- “La Trace” heeft al haar stageactiviteiten tijdens de lock-down-periode stopgezet. Het team staat in voor een telefonische permanentie van 09u30 tot 17u00. De berichten op het antwoordapparaat worden meerdere malen per week opgehaald. Het team heeft ook zijn aanwezigheid versterkt via een facebookpagina en via het msn-berichtensysteem. Het zet de telefonische opvolging voort om ervoor te zorgen dat het publiek wordt omkaderd en geadviseerd, waarbij zij heeft voorzien in een aantal dringende begeleidingen.

- “Enaden”: dit centrum staat in voor een telefonische permanentie van 10u00 tot 17u00 uur met drie medewerkers: sociaal + arts + opvang. Om de continuïteit van de behandeling te waarborgen, verstuurt het centrum de voorschriften elektronisch naar de apotheek in plaats van naar de patiënt en dat verloopt vlot. Artsen en maatschappelijk werkers zetten de telefonische consultaties voort en de dienst belt de gebruikers op om up-to-date te blijven over hun situatie. De crisisopvangcentra en centra voor kort verblijf hebben hun activiteiten gehandhaafd.

- “Interstices”: het team blijft veel huisbezoeken afleggen in de opgevolgde gezinnen en stelt een toename van het geweld vast die moet worden beheerd. De consultaties binnen de “Alizées”-ruimte worden gehandhaafd mits een aantal afspraken. Het team bereidt geen eten meer (in normale tijden, kleine maaltijden) omdat dit de mensen aanmoedigt om te blijven, maar geeft wafels, serveert koffie en thee en verleent toelating om waterflessen te vullen. Op dit moment is de grootste bezorgdheid: het zoeken naar kleine potjes voor babyvoeding.

- “Lama”: er werden telefonische consultaties ingevoerd: zij hebben betrekking op de uitbreiding van vervangingsbehandelingen en de contacten met apotheken. Naast van de klinische werkzaamheden die in het kader van de vervangingsbehandelingen worden uitgevoerd, voelen de gebruikers zich ook niet goed om medische of psychische redenen. In deze gevallen worden ze doorverwezen naar specialisten.

- “Le Pélican”: alle face-to-face-consultaties van “Le Pélican” werden opgeschort. Het team biedt echter wel een luisterend oor en/of psychologische ondersteuning via een telefoongesprek of online chats (e-permanentie).

- “L'Orée”: de activiteiten ter plaatse werden opgeschort en er werd voorzien in een telefonische opvolging met de patiënt.

- “Prospective Jeunesse”: de telefonische permanentie wordt gehandhaafd van maandag tot en met vrijdag van 09u30 tot 17u00 uur. Ook de psychologische consultaties worden op afstand gehandhaafd. De psycholoog is beschikbaar om andere teams te ondersteunen. De kantoren zijn gesloten en alle opleidingen en interventies werden uitgesteld.

- “Capiti”: er wordt voorzien in een telefonische permanentie van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 17u00, ter ondersteuning van patiënten in moeilijkheden; een terugkeer naar de gevangenis van Vorst wordt georganiseerd (zie supra onder “Ambulatoire Forest”). Consultaties ter plaatse voor psychologische begeleiding zijn mogelijk.

- “L’équipe (Babel / La Pièce)” (dit team kon niet worden gecontacteerd via de telefoon; antwoordapparaat): de activiteiten van de Dagcentra en de Club werden onderbroken. Er wordt voorzien in een telefonische permanentie van 10u00 tot 16u00. Babel is alleen telefonisch bereikbaar.

- “Modus Vivendi / Modus Fiesta”: de kantoren van Modus Vivendi zijn gesloten. Er wordt voorzien in een telefonische permanentie van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 17u00 op het nummer 02 644 22 00. De fysieke kantoren van Modus Fiesta zijn gesloten, maar een virtuele permanentie (https://www.facebook.com/modus.fiesta/) is beschikbaar tijdens de kantooruren op maandag en woensdag van 16u00 tot 20u00 en vrijdag van 18u00 tot 22u00. De dienst voorziet ook in een telefonische permanentie op dezelfde uren op het volgende nummer: 02 503 08 62. Voor de resultaten van analyses van psychotrope producten, is het altijd mogelijk om een e-mail te sturen. De VZW zet ook haar werkzaamheden voort in het kader van de verdeling van materiaal voor spuitomruil en zorgt ervoor dat risicoreductie-adviezen over drugsgebruik worden verspreid onder de COVID-19-patiënten.

- “R.A.T.” staat in voor een telefonische permanentie die het mogelijk maakt om de psychosociale opvolging voort te zetten. De consultaties vinden nog steeds plaats in de medische partnercentra. “RAT” neemt ook regelmatig contact op met haar gebruikers om er zeker van te zijn dat het goed met hen gaat.

- “MASS”: de activiteiten werden ter plaatse gehandhaafd en werden ook aangepast om de laagdrempelige sector te versterken.

- “CATS”: de activiteiten werden gehandhaafd en de bewoners werden verder verzorgd.


3.
In het algemeen, kan worden opgemerkt dat de eerste weken van de lock-down een energie-intensieve aanpassingsinspanning vergde, zoals in veel hulp- en zorgsectoren, en dat het absenteïsme licht is toegenomen zonder dat dit de bestaande maatregelen in gedrang heeft gebracht, met uitzondering van twee teams waarvan sommige leden, voor zover wij weten en tot op heden, besmet waren met het virus.


4.
Ja, en de aard van hun werkzaamheden is veranderd. De werkzaamheden worden meer op straat uitgevoerd en in samenwerking met onder andere huisvestingsstructuren en de daklozensector. Ook moet worden opgemerkt dat in deze periode alle problemen waarmee de meeste diensten in normale tijden kampen, door de lock-down nijpender zijn worden. Om de sector te versterken en met name de meest zwakken, die in deze periode het zwaarst getroffen zijn, te steunen, werd er een extra financiering van meer dan 400.000 euro (COCOF-GGC) voor hen toegekend. Deze heeft tot doel te voorzien in een versterking van de initiatieven op het vlak van de “outreach”, de RDR, de vervangingsbehandeling, de eerstelijnsondersteuning en met de huisvestingsstructuren.


5.
Globaal gezien, moest de opvangcapaciteit in de 16 opvangcentra met 11% worden verminderd (ongeveer 75 bedden), maar vandaag kunnen nieuwe opnames worden hervat, met name voor personen die de geïsoleerde opvangplaatsen voor personen met een COVID-19-diagnose verlaten, zodra ze niet langer besmettelijk zijn. Om de opvangcentra in staat te stellen het hoofd te bieden aan alle uitdagingen in verband met de crisis en hun activiteit voort te zetten, heeft het College van de Franse Gemeenschapscommissie (COCOF) een besluit goedgekeurd tot toekenning van een verhoging van de werkingssubsidies met 25%. Dit stelt de opvangcentra in staat de kosten te dekken voor de snelle vervanging van ziek personeel in geval van een hoog ziekteverzuim, voor de nodige inrichtingen voor het isolement van zieke begunstigden, voor het beschermings- en ontsmettingsmateriaal, voor het extra schoonmaak- en ontsmettingspersoneel, voor de verhoogde aanwezigheid van personeel 's nachts en in het weekend om toezicht te houden op de begunstigden (...). Bruss'help staat in voor de coördinatie van alle opvangvoorzieningen voor daklozen in Brussel (met inbegrip van de 750 extra plaatsen in de hotels en de 269 geïsoleerde plaatsen voor personen met een COVID-19-diagnose) en waarborgt een regelmatige opvolging van alle beschikbare capaciteiten en alsook de doorverwijzing van de betrokken personen naar de verschillende voorzieningen.

Wat betreft de vermoedelijke of bewezen COVID-19-gevallen, werden de volgende sites geconfronteerd met vermoedelijke gevallen: New Samusocial, sites Kruidtuin, Poincaré en Vestje, Ulysse Poort, Foyer Bodegem en Foyer Georges Motte. Sinds het begin van de crisis werden 185 vermoedelijk besmette personen doorverwezen naar de voornoemde geïsoleerde opvangvoorzieningen. Het besmet personeel bestond voornamelijk uit medewerkers van New Samusocial. Wat de exacte via de testen bekomen cijfers betreft, is er nog niet voldoende tijd verstreken om de gevallen te inventariseren, maar heeft Bruss'help sinds het begin van de crisis echter wel 20 ziekenhuisopnames geregistreerd. De meeste patiënten werden inmiddels uit het ziekenhuis ontslagen. Het betrof zowel zogenaamde migranten op doorreis als daklozen uit België of de EU. Het merendeel kwam uit de New Samusocial-centra. Na het verlaten van het ziekenhuis, worden de betrokken personen via de gezamenlijke dispatching van New Samusocial en Bruss'help doorverwezen naar hotels, Samusocial-structuren of naar opvangcentra. Tot op heden heeft Bruss'help 4 sterfgevallen geregistreerd, 3 in het ziekenhuis en 1 op straat.

De testen werden aangevat op 27 april en worden voornamelijk uitgevoerd op plaatsen waar een groot aantal vermoedelijke gevallen werd vastgesteld: de New Samusocial-centra, Poincaré, Vestje en het Medisch Centrum van het Rode Kruis. In een week tijd, werden 400 testen uitgevoerd op gebruikers en personeel met symptomen. Op 5 mei 2020, hebben de Diensten van de Verenigd College een circulaire verspreid waarin de teststrategie en -modaliteiten voor alle begunstigden en het personeel van de daklozenopvang worden vastgesteld. We zullen de komende dagen dus over de nodige cijfers kunnen beschikken.


6.
Net zoals in de andere residentiële hulp- en zorgstructuren en in overeenstemming met de hierboven vermelde circulaires en FAQ's, werden de bezoeken in deze crisisperiode opgeschort. De structuren hebben hun inspanningen verdubbeld om deze tijdelijke verbreking van de contacten te compenseren.


7.
Het materiaal wordt elke woensdag verdeeld in functie van de behoeften die bekend zijn bij de Iriscare- en GGC-diensten en van de behoeften die kenbaar worden gemaakt via het e-mailadres dat hiertoe werd voorzien: facility@iriscare.brussels. Alle welzijns- en gezondheidsstructuren die onder de bevoegdheid van het Gewest vallen, hebben het nodige materiaal ontvangen voor hun werk, hetzij via hun federaties, hetzij rechtstreeks. We kampen met tekorten voor verschillende soorten materiaal waardoor de diensten niet kunnen beschikken over de ideale hoeveelheid voor normaal gebruik, maar er zijn echter weinig gevallen met een groot tekort. Op dit moment zijn we ook in staat om materiaal te verdelen dat in Brussel werd gemaakt, zoals herbruikbare gezichtsbeschermers en schorten. Het grootste tekort aan materiaal op het moment van opstelling van onderhavig antwoord (maar dit verandert heel snel en frequent) betreft schorten, handschoenen en FFP2-maskers. De lijst met het verdeeld materiaal, per sector, en de lijst met het besteld materiaal zijn beschikbaar (of zullen binnenkort beschikbaar worden gesteld) op de Iriscare-website, en worden elke week bijgewerkt na de wekelijkse verdeling.


8.
Wij staan dagelijks in contact met de sector, via telefoon, videoconferentie en via de betrokken federaties.