Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het opvangbeleid voor Syrische Doms.

Indiener(s)
Khadija Zamouri
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 256)

 
Datum ontvangst: 30/10/2020 Datum publicatie: 07/12/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 03/12/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
30/10/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Sinds enkele jaren merken de sociale diensten van verschillende Brusselse gemeenten een opvallende stijging van het aantal Syrische Doms. Zoals u wellicht weet, zijn Syrische Doms Syriërs met een Roma-achtergrond. Ze komen oorspronkelijk uit Noord-Indië en zijn er meer dan 10 eeuwen geleden vertrokken. Volgens Koen Geurts van de Roma-werking het Integratiecentrum Foyer zijn er geen exact cijfer over het aan aantal Doms in Brussel, maar naar schatting leven er in Anderlecht nu alleen al ongeveer 1.800 Syriërs, waarvan 60 tot 80 procent Dom-Syriërs zijn. Volgens Geurts vind je Syrische Doms in of rond de steden. Het zijn mensen die redelijk apart leven, met een eigen levenswijze. En deel van de Syrische Doms zijn bijvoorbeeld niet ingeschreven in het bevolkingsregister. Jonge Syrische doms zijn vaak ook niet geschoold, waardoor de leerachterstand zeer groot is.

Volgens Geurts, die al jaren samenwerkt met de Roma gemeenschap in Brussels, staan we momenteel op dezelfde positie als waar we 20 jaar geleden met de Roemeense Roma. We zijn volgens hem aan het begin van de integratie van de Syrische Doms. Ons land heeft sinds 2012 een nationale strategie voor de inclusie van Roma, waarbij ook het Brussels Gewest zich aansloot. Een aantal gemeenten, zoals Anderlecht, hebben zelf een cel die zich louter toespitsen om de leefwereld van Roma. We hebben dus wel degelijk expertise in huis om een effeciënt opvangbeleid uit te stippelen voor de Syrische Doms.

En over de integratie van de Syrische Doms wil ik u volgende vragen stellen:

1. Ondersteunt de GGC momenteel lokale initiatieven die zich ontfermen over de integratie van Syrische Doms? Zo ja, welke initiatieven worden momenteel ondersteund?

2. In de discussie over afschaffing van de gewestelijke subsidies aan de OCMW's voor hun beleid inzake bijstand aan Roma gaf minister Clerfayt toen aan dat het Romabeleid een meer globale en en samenhangende benadering vergt, die in feite door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) uitgestippeld zou moeten worden. Werkt de GGC momenteel aan een opvangbeleid voor de Roma?

Alvast dank voor uw antwoorden:

Hoe snel de evolutie van de Doms zal zijn, is moeilijk te zeggen. "Maar er zal een evolutie zijn", benadrukt Geurts. "De eerste jaren dat we met de Roma werkten, zaten we vaak met de handen in het haar. Nu zien we echt een effectieve mentaliteitsverandering bij een groot deel van de mensen. En dus hebben we vertrouwen dat de Syrische Doms stilaan op dezelfde piste zullen geraken."

Precies een jaar geleden, gaf de heer Koen Geurts van het Integratiecentrum Foyer een interview aan Radio

Koen Geurts - integratiecentrum Foyer

­ Tot 80 procent van Syriërs in Anderlecht zijn "Doms": wie zijn ze? En hoe verloopt hun integratie?

In de Brusselse gemeente Anderlecht hebben de sociale diensten sinds enkele jaren een opvallende stijging van het aantal Syrische Doms vastgesteld. Syrische Doms zijn Syriërs met een Roma-achtergrond. Naar schatting 60 tot 80 procent van de Syriërs in Anderlecht hebben een Roma-achtergrond. Maar wie zijn die mensen? Wat is hun positie in Brussel? En hoe verloopt hun integratie?  

­ Wie zijn de Syrische Doms? 

Syrische Doms zijn Syriërs met een Roma-achtergrond. "Het is een tak van de Roma", vertelt Koen Geurts van integratiecentrum Foyer. "Oorspronkelijk komen ze uit Noord-Indië. Daar zijn ze meer dan 10 eeuwen geleden vertrokken, zelfs voor de andere bekende Roma.

“"Syrische Doms vind je in of rond de steden. Het zijn mensen die redelijk apart leven. Ze hebben een eigen levenswijze, veel mensen zijn bijvoorbeeld niet ingeschreven in het bevolkingsregister.." Eigenlijk is er een redelijk grote scheiding tussen "doorsnee" Syriërs en Doms, vertelt Geurts. "Een doorsnee Syriër zal zich zeker onderscheiden van Doms. Bepaalde gewoontes accepteren ze ook niet. Zo hebben Doms bijvoorbeeld specifieke beroepen, denk aan vrouwelijke danseressen, en dat wordt niet echt aanvaard. Doms worden ook Nawar of Korbat genoemd, namen met een pejoratieve betekenis."

­ En hoe is de Brusselse situatie?

Een exact cijfer plakken op het aantal Doms in Brussel is allesbehalve een sinecure, zegt Geurts. "In Anderlecht leven er nu alleen al ongeveer 1.800 Syriërs." Een groot deel van hen zijn Dom-Syriërs: "60 tot 80 procent."

In Syrië zijn er wel wat verschillen tussen Syriërs en Doms, maar hoe zit dat hier dan? "Een doorsnee Syriër gaat zich hier niet identificeren met een Dom. Doms worden ook als vreemdelingen beschouwd. Voorlopig is er niet echt een problematische relatie tussen de twee groepen, maar er is wel sprake van een onderscheid, van een kloof."

­ Hoe verloopt de integratie van de Doms in Brussel/ Anderlecht? 

"Ik zeg altijd: we staan op dezelfde positie als waar we 20 jaar geleden met de Roemeense Roma stonden", zegt Geurts voorzichtig. "Dat liep toen met de Roemeense Roma niet eenvoudig, maar er is sindsdien een hele evolutie gebeurd. Op vlak van onderwijs is er bij hen bijvoorbeeld veel meer bewustzijn."

"Eigenlijk is dit het begin van de integratie van de Syrische Doms", besluit hij. "Vaak zijn het mensen die totaal niet of heel weinig naar school zijn gegaan. Ze komen hier dan in de samenleving waar onderwijs belangrijk is, waar het een hefboom is voor integratie, waar er leerplicht is. Dus gaan we het gesprek aan met de familie om de kinderen op school te krijgen. Bij de Doms moet je dan ook met brugfiguren, met bemiddelaars, werken, die de mentaliteit en de taal kennen, maar tegelijk ook de rechten en de plichten van de samenleving. Die figuren proberen dan die twee partijen te verzoenen. We mogen nooit veralgemenen, maar we zitten met een heel aantal kinderen die sowieso een grote leerachterstand opgelopen hebben. Ook andere initiatieven proberen met die kinderen te werken, maar het is niet eenvoudig."

­ En wat met de toekomst? 

Hoe snel de evolutie van de Doms zal zijn, is moeilijk te zeggen. "Maar er zal een evolutie zijn", benadrukt Geurts. "De eerste jaren dat we met de Roma werkten, zaten we vaak met de handen in het haar. Nu zien we echt een effectieve mentaliteitsverandering bij een groot deel van de mensen. En dus hebben we vertrouwen dat de Syrische Doms stilaan op dezelfde piste zullen geraken.
 
 
Antwoord    In april 2011 publiceerde de Europese Commissie de mededeling “Een EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van Roma tot 2020”. Met deze mededeling gaf de Europese Commissie richting aan het nationale Romabeleid. De lidstaten werden uitgenodigd om nationale strategieën of integrale maatregelen uit te werken.

Bij de ontwikkeling van de nationale strategieën voor de integratie van de Roma werden de lidstaten door de Europese Commissie aangespoord om een nationaal contactpunt aan te wijzen met de bevoegdheid om de ontwikkeling en uitvoering van de nationale strategie te coördineren, dan wel in voorkomend geval gebruik te maken van geschikte reeds bestaande administratieve structuren. Deze aanbeveling van de Europese Commissie werd door de EPSCO Raad van mei 2011 bevestigd.

Aanvankelijk vervulde een intergouvernementele werkgroep de rol van Belgisch nationaal Roma contactpunt. In 2015 werden de werking en de samenstelling van het Belgisch nationaal Roma contactpunt geëvalueerd, wat er toe leidde dat het contactpunt werd omgevormd tot een administratieve werkgroep waarin vertegenwoordigers van de federale overheid en de gewestelijke overheden zitten.

Concreet zetelen vertegenwoordigers van de volgende administraties in het nationaal Roma contactpunt:
- POD Maatschappelijke Integratie, coördinatie van het contactpunt.
- Vlaamse overheid, Agentschap Binnenlands Bestuur, Afdeling Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering
- Service Public de Wallonie - Direction interdépartementale de la Cohésion sociale (DiCS) (Openbare Dienst Wallonië - Interdepartementale Directie voor Sociale Cohesie)
- Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad, Dienst Bijstand aan Personen
- Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft (Regering van de Duitstalige Gemeenschap van België)
- Vlaamse Gemeenschapscommissie

In mei 2016 richtte het Belgisch nationaal Roma contactpunt – met de steun van de Europese Commissie – het Belgisch nationaal Roma platform op.

De administraties van de federale overheid en de gefedereerde entiteiten, de verenigingen van lokale besturen en UNIA vormen de stuurgroep van dit platform. Dit platform heeft als doel een participatief dialoogproces op te starten met alle stakeholders en Roma-gemeenschappen in België.

Dit Belgisch nationaal Roma platform werd de voorbije 4 jaar gefinancierd door de POD Maatschappelijke Integratie om de Belgische actoren te blijven sensibiliseren voor het specifieke Roma-publiek.
Bij de GGC wordt sinds 2017 steun verleend aan de vzw "Foyer" door een subsidie van 55.000 euro voor sociale steun en opvolging van Roma en rondtrekkende personen.

Het is de bedoeling het volgende te verzekeren:
- Het recht op huisvesting en om in een mobiele woning te verblijven;
- Een brugfunctie en ondersteuning van de overheid en de openbare instellingen voor het beheer van de aanwezigheid en de huisvesting van groepen rondtrekkende personen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest;
- Een brugfunctie en ondersteuning van de openbare instellingen, gemeentediensten, scholen enz. om het werk en de contacten met de rondtrekkende gemeenschap met betrekking tot problemen inzake verschillende levensdomeinen (scholing, sociaal toezicht, jeugdbewaking, administratie, enz.) te vergemakkelijken;
- Rondtrekkende personen begeleiden naar een betere inclusie in de maatschappij op verschillende levensdomeinen, zoals scholing, samenleven in de wijk, medische opvolging, contacten met de overheid, tewerkstelling, sociale opvolging, enz.

Sinds 2020 is het ook de vzw Foyer die zorgt voor de voortzetting van het “plateforme régionale d’échange sur les familles en errance” (gewestelijk uitwisselingsplatform over gezinnen op de dool) (dat van 2013 tot 2019 door Ciré werd opgevolgd).

Op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt sinds enkele jaren via de Brusselse lokale overheden veel steun verleend aan de OCMW's om lokale initiatieven te ontwikkelen die de integratie van de Roma in de gemeenten van het Gewest bevorderen.

Jammer genoeg werd eind 2019 geen overleg met de sector gevoerd over de afschaffing van deze gewestelijke subsidies. De OCMW's die projecten hadden met het oog op de integratie van dit soort publiek, moesten hun activiteiten stopzetten of aanpassen aan de nieuwe middelen door de reikwijdte van hun projecten aanzienlijk te beperken.

Wij nodigen u uit om minister Clerfayt te ondervragen over de voortzetting van een meer globale en coherente aanpak die hij eind 2019 heeft voorgesteld.