Schriftelijke vraag betreffende de gevolgen van Covid op de armoede.
- Indiener(s)
- Véronique Jamoulle
- aan
- Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 261)
| Datum ontvangst: 02/11/2020 | Datum publicatie: 14/01/2021 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 20/21 | Datum antwoord: 09/12/2020 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 03/11/2020 | Ontvankelijk | p.m. |
| Vraag | De Covid-19-pandemie zal dit jaar tussen de 88 en 115 miljoen bijkomende mensen op deze wereld in extreme armoede storten volgens het laatste rapport van de Wereldbank dat benadrukt dat dit voor meer en meer stedelingen het geval is. De crisis die we doormaken is immers een “tijdbom” volgens de vele OCMW’s. Het lijkt erop dat momenteel de coronacrisis geen duidelijke verhoging van het aantal begunstigden van het leefloon heeft veroorzaakt maar we verwachten ons helaas aan een vertragingseffect. In Wallonië meldt de Federatie van OCMW’s een verhoging met 15% tegen 2022. Wij beschikken in dit stadium niet over cijfers voor ons Gewest. Deze crisis brengt ook recente sluitingen mee zoals Wibra en Lunch Garden die belangrijke gevolgen zullen hebben. Er zal ook ongetwijfeld een nieuw publiek genoodzaakt worden te gaan aankloppen bij de OCMW’s zoals de Horeca en de cultuursector maar ook de zelfstandigen in het algemeen. Graag een antwoord op de volgende vragen: - Beschikt u over gegevens aangaande een eventuele verhoging van het aantal aanvragen voor een leefloon en steunaanvragen bij de OCMW’s? - Heeft de Brusselse Federatie van OCMW’s u op de hoogte gebracht van de huidige armoedesituatie in ons Gewest? - Quid met de informaties over “een vertragingseffect” waar de OCMW’s voor vrezen? - Werden behoudens de financiële steun die werd toegekend door de federale en de gewestelijke regering, andere instrumenten geïmplementeerd en wordt er in personeel voorzien in de OCMW’S om het hoofd te bieden aan de toevloed van aanvragen? - Uiteindelijk zijn er een reeks tekens en signalen die ons waarschuwen over de verhoogde schuldenlast met betrekking tot de onbetaalde facturen bij de gewestelijke organismen. De OCMW’s verlenen met name steun voor de water- en elektriciteitsfacturen of zelfs de huur. U bent eveneens belast met de bevoegdheden op het vlak van water- en energiebeleid voor ons Gewest. - Beschikt u via de OCMW’s over gegevens met betrekking tot het aantal onbetaalde Sibelga- en Vivaqua-facturen? |
| Antwoord | Er moet voorzichtig worden omgesprongen met de beschikbare statistische gegevens: - ten eerste omdat ze slechts een gedeeltelijk beeld geven. De statistische gegevens omvatten alleen de personen die reeds begunstigden zijn, evenals degenen die sinds korte tijd in een precaire situatie verkeren en van wie de ingediende aanvraag werd aanvaard. Veel mensen durven echter niet naar het OCMW te stappen, weigeren te gaan, wachten tot ze echt geen andere keuze hebben of slagen er niet in hun rechten te doen gelden. Een studie over de non-take-up van sociale rechten, die in 2017 gepubliceerd is door het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, heeft al aangetoond en toegelicht welke specifieke factoren aan de grond liggen van de non-take-up van het recht op sociale bijstand in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze factoren worden vandaag de dag versterkt door de gezondheidscrisis. - anderzijds geven deze gegevens slechts een "indicatief beeld" van de effecten van de eerste golf en de eerste lockdown. Het is onmogelijk om een "real-time" beeld te krijgen op gewestelijk niveau. De cijfers betreffende het leefloon en de opvolging door de POD Maatschappelijke Integratie (maandelijkse enquête) zullen tot december elke maand worden verzameld. Uit de gegevens van de POD Maatschappelijke Integratie blijkt desalniettemin dat er tussen januari en juni inderdaad een aanzienlijke toename is geweest: in het aantal aanvragen voor het leefloon en sinds maart van de aanvragen voor sociale bijstand bij de OCMW's van het Brussels Gewest. Wat het absolute aantal Brusselaars met een leefloon (ZONDER de equivalenten in het kader van de maatschappelijke hulp) betreft, is er in het Brussels Gewest tussen februari en juni een stijging van 41.430 naar 42.984 (d.w.z. ongeveer 1.550 personen extra) geweest. In vergelijking met de voorgaande jaren is het groeipercentage van de LL ook met +3,8% gestegen (vergeleken met -0,5% in 2018 en -0,7% in 2019 voor dezelfde periode van het jaar). Dit is dus een abnormale stijging ten opzichte van de daling die in de twee voorgaande jaren tussen februari en juni werd opgetekend. We zullen moeten wachten tot begin 2021 om over volledige statistische gegevens voor het jaar 2020 te beschikken. De bijgewerkte gegevens van de enquête van de POD MI zullen een vollediger en betrouwbaarder beeld geven van de impact van de eerste golf en de eerste lockdown (evenals de impact van deze 2e golf/2e lockdown) op de verarming van de Brusselaars. Het Planbureau heeft een studie gemaakt op basis van het onderzoek van de Monitoring die door de POD MI werd uitgevoerd en stelt een verwachte stijging vast van ten minste 10%. Dit cijfer benadert de stijging die in 2008 na de financiële crisis werd waargenomen maar kan deze overtreffen. Deze waarschijnlijkheid wordt versterkt door het feit dat we een tweede golf en een tweede lockdown meemaken die ook gevolgen zal hebben voor de precarisering en de inkomensdaling van de Brusselaars. In verband met uw tweede vraag heeft de Federatie van Brusselse OCMW's medio juli, tijdens een gesprek met het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn over de maatschappelijke effecten van de eerste golf en de eerste lockdown, enkele vaststellingen gedeeld over de situatie. Dit was in het kader van de verkennende fase van een toekomstig onderzoek van de FWB naar de maatschappelijke impact van de gezondheidscrisis. De Federatie maakte gewag van enkele problemen om toegang te krijgen tot de verschillende OCMW's (tijdens de 1ste lockdown), maar legde de nadruk op de algemene continuïteit van de dienstverlening van de 19 OCMW's voor reeds gekende gebruikers en voor nieuwe aanvragen. Dankzij de federale en gewestelijke steunmaatregelen kon concreet hulp geboden worden aan mensen om hun koopkracht te versterken. Deze hulp nam verschillende vormen aan, waaronder voedselhulp tijdens de eerste golf en lockdown. Soortgelijke problemen zullen zich voordoen bij deze tweede golf en lockdown. Alle OCMW's hebben een toename van hun aanvragen vastgesteld. De aantallen voor het Gewest kunnen in dit stadium moeilijk meegedeeld worden omwille van het gebrek aan gecentraliseerde gegevens over nieuwe aanvragen in de 19 OCMW's. De Federatie van de Brusselse OCMW's legt uit dat de 19 OCMW's zich in dit stadium hebben aangepast aan de toenemende vraag en dat ze zich snel hebben moeten uitrusten met materiaal en hun personeel hebben moeten opleiden zodat iedereen zou kunnen thuiswerken. Door het aantal medewerkers dat momenteel in quarantaine is of positief heeft getest op COVID-19, neemt de werkdruk op het personeel dat nog steeds thuiswerkt of op de werkplek is, verder toe. Betreffende het aantal onbetaalde rekeningen bij Vivaqua en Sibelga, bestaat er momenteel geen centraal register met een lijst van de onbetaalde rekeningen. Vivaqua stuurt lijsten met onbetaalde rekeningen naar de OCMW’s door terwijl Sibelga lijsten met beschermde klanten en winterklanten aan de OCMW's overmaakt. Zij hebben dus een gecentraliseerde visie op dit aspect (wetende dat er ook nog uitstaande schulden zullen zijn bij commerciële leveranciers). |