Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de tweetalige dienstverlening in de bicommunautaire zorginstellingen.

Indiener(s)
Gilles Verstraeten
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 391)

 
Datum ontvangst: 15/03/2021 Datum publicatie: 28/06/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 09/06/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
23/04/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    In het kader van de zesde staatshervorming maakten 81 zorginstellingen van de Franse Gemeenschap voor 2018 de overstap naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC). Begin januari 2020 waren nog 69 van de 81 zorginstellingen actief, waarvan 41 rust- en verzorgingstehuizen (RVT) en rusthuizen voor bejaarden (ROB) en 28 andere zorginstellingen (19 revalidatie-instellingen, 4 initiatieven voor beschut wonen (IBW), 1 dagverzorgingscentra (DVC), 1 geïntegreerde dienst voor thuisverzorging (GDT), 1 lokale multidisciplinair netwerk (LMN), de Franstalige huisartsenkring (FAMGB) en het palliatieve team Continuing Care). Als gevolg van de ordonnantie van 23 november 2018 en uitvoeringsbesluit van 23 mei 2019 werken de nog actieve overgehevelde rust- en verzorgingstehuizen (RVT) vandaag juridisch en in de praktijk met een GGC-vergunning.

In het antwoord van 9 januari 2020 op mijn schriftelijke vraag staat het volgende:
·
“Als er gebreken [op de taalwetgeving] worden vastgesteld, worden deze in de controleverslagen vermeld en worden de instellingen verzocht zich in orde te stellen. Onze diensten volgen de geïdentificeerde punten op.”
· “Iriscare wil de operationele tweetaligheid van de door haar erkende en/of gefinancierde organisaties versterken door een stimuleringsprogramma te ontwikkelen dat instellingen aanmoedigt initiatieven te nemen om de externe tweetaligheid van hun organisatie te waarborgen. Maatregelen in dit verband zullen worden besproken in het kader van de onderhandelingen over het beheerscontract van Iriscare.

Uit het laatste debat over dit thema op 12 maart 2020 weten we dat de resultaten van inspecties naar externe tweetaligheid bij Iriscare zit en niet openbaar is, wat voordien wel het geval was.

Daarom had ik graag volgende vragen gesteld:

- Kan u een volledig overzicht geven per categorie (RVT-ROB, revalidatie-instellingen, initiatieven voor beschut wonen (IBW), dagverzorgingscentra (DVC), geïntegreerde diensten voor thuisverzorging (GDT), de huisartsenkring (FAMGB), het lokale multidisciplinair netwerk (LMN) en het palliatieve team Continuing Care) van de naar de GGC overgestapte zorginstellingen die vandaag nog actief zijn?
- Kan u een volledig overzicht per categorie geven van de overgestapte zorginstellingen die vandaag juridisch en in de praktijk met een GGC-vergunning werken?
- Hoe ver staat Iriscare met het stimuleringsprogramma om de operationele tweetaligheid van de door haar erkende en/of gefinancierde organisaties te versterken?
- Hoe worden de instellingen verzocht zich in orde te stellen met de inbreuken op de taalwetgeving? Hoe volgen de Iriscare-diensten de geïdentificeerde punten op?
- In het kader van de meerjarenbegroting zou onderzocht worden of er binnen de rusthuizen cursussen Nederlands kunnen worden georganiseerd, naar analogie van de ziekenhuizen en in samenwerking met het Huis van het Nederlands. Kunt u hierover een stand van zaken geven?

I.v.m. de bicommunautaire zorginstellingen voor bejaarden:

- Kan u een overzicht geven van alle inspecties -met datum en een duidelijke verwijzing of het om een eerste, tweede, … inspectie gaat- die reeds uitgevoerd zijn?
- Zijn er inbreuken op de externe tweetaligheid vastgesteld? Over welke inbreuken gaat het precies? Kunt u ons de controleverslagen bezorgen waarin de gebreken worden vastgesteld?
- Bestaan er intussen gegevens over hoeveel Nederlandskundigen er zijn op het totaal van het verzorgend personeel (i.e. verplegend, verzorgend, kiné/ergo/logo, personeel voor reactivering, animatie, etc.)?
- Bestaan er intussen gegevens over hoeveel Nederlandskundigen er zijn op het totaal van het administratief personeel (i.e. secretariaat, etc.) en de directie?

I.v.m. de overige naar de GGC overgestapte zorginstellingen:

- Kan u een overzicht geven van alle inspecties -met datum en een duidelijke verwijzing of het om een eerste, tweede, … inspectie gaat- die uitgevoerd zijn?
- Zijn er inbreuken op de externe tweetaligheid vastgesteld? Over welke inbreuken gaat het precies? Kunt u ons de controleverslagen bezorgen waarin de gebreken worden vastgesteld?
- Bestaan er intussen gegevens over hoeveel Nederlandskundigen er zijn op het totaal van het verzorgend personeel (i.e. verplegend, verzorgend, kiné/ergo/logo, personeel voor reactivering, animatie, etc.)?
- Bestaan er intussen gegevens over hoeveel Nederlandskundigen er zijn op het totaal van het administratief personeel (i.e. secretariaat, etc.) en de directie?

Volgens het antwoord van 9 januari op mijn schriftelijke vraag las ik dat de zorginstellingen die vandaag GGC-subsidies ontvangen wel degelijk gecontroleerd zijn op het tweetalige karakter van hun statuten. Dat heeft de GGC-administratie ook aan Vlaams minister van Brussel Dalle bevestigd en verzekerd, nadat hij hierover zijn bezorgdheid uitdrukte.

Maar de bijgevoegde bijlage bevatte enerzijds geen data voor 23 van de 69 (toen nog actieve) zorginstellingen en anderzijds ook geen resultaten van de uitgevoerde inspecties. Bovendien blijken de talenkennis van het verplegend en administratief personeel en de directeur geen deel uit te maken van een inspectie over de externe tweetaligheid. Dit lijkt ons nochtans cruciaal om de effectieve tweetaligheid van een zorginstelling te kunnen beoordelen. Meer nog, in het antwoord op mijn schriftelijke vraag staat dat er “momenteel binnen deze zorginstellingen geen controlebezoeken ter plaatse georganiseerd worden”. beloftes van de GGC aan minister Dalle klinken ook enorm hol gezien het gebrek aan volledigheid van en transparantie over de resultaten van de reeds uitgevoerde controles.

Maar uit inspecties die voor 2019 gebeurden, weten we dat dat de tweetalige dienstverlening in deze zorginstellingen te wensen overlaat. In september 2017 bleek uit de resultaten van de tot dan toe uitgevoerde inspecties al dat amper 3 van de -toen nog- 49 overgehevelde rust- en verzorgingstehuizen effectief de externe tweetaligheid volledig respecteerden. Meer nog, bij een derde van die 49 instellingen werden minimum op vier van de zeven onderdelen inbreuken op de taalvereisten vastgesteld.
 
 
Antwoord    Ten eerste zijn Inspectieverslagen nooit openbaar geweest.

Alle 54 overgehevelde rusthuizen werken vandaag met een Specifieke vergunning tot ingebruikname en exploitatie van de GGC.

Wat betreft de revalidatie-instellingen, zie bijlage 1.

De multidisciplinaire begeleidingsteams voor palliatieve zorg ‘Continuing Care’ en ‘Sémiramis’ worden ook beheerd door Iriscare.


De Beheerraad voor Gezondheid en Bijstand aan Personen en het Algemeen Beheerscomité van Iriscare keurden een budget van 417.000 euro (3 X 139.000 EUR) goed om het principe van externe tweetaligheid na te leven door een opleidingsprogramma te ontwikkelen op basis van de kennis van de Nederlandse taal van de Franstalige medewerkers en directieleden van de rusthuizen (RH’s) en rust- en verzorgingstehuizen (RVT’s) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er werd dan ook een bestek uitgeschreven voor een periode van één jaar, tweemaal verlengbaar met telkens een jaar, wat overeenstemt met een totaalbudget van 417.000 euro voor de overheidsopdracht.

De doelstelling is om de kennis van de Nederlandse taal van de Franstalige medewerkers en directieleden van de RH’s-RVT’s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te evalueren om een aanbod op maat van de sector te kunnen bieden met lessen, conversatietafels, activiteiten, ... en zo aan te moedigen dat collega's onderling, bewoners en bezoekers Nederlands spreken.

Het doel van het opleidingsinitiatief is de kwaliteit van het onthaal te verbeteren (namelijk het onthaal in de strikte betekenis van het woord, de kennis en het begrip van het Nederlands) en de communicatie tussen bewoners, bezoekers en collega's te optimaliseren.

De overheidsopdracht beoogt die doelstelling te vervullen, door een taalkundig parcours in het Nederlands te organiseren in samenwerking met een externe partner.

Op 11 mei 2021 gunde het Algemeen Beheerscomité de overheidsopdracht voor Nederlandse taallessen aan het Huis van het Nederlands (HvhN).
Het Huis van het Nederlands Brussel beschikt over een grondige expertise in de Brusselse sector van rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen. Bovendien werkt de instelling nauw samen met het CVO Brussel, dat kwalitatief hoogstaande NT2-cursussen aanbiedt die op de sector zijn toegesneden. Daaruit blijkt de kwaliteit van de cursussen, de leerkrachten en het aangeboden onderwijs.
Het Huis van het Nederlands zal instaan voor de organisatie, coördinatie, omkadering en afstemming van de inhoud van deze gratis opleidingen die in de deelnemende rusthuizen worden gegeven (sensibilisering, inleiding, taalanalyse, bepaling van de acties) en zal deze kennis overbrengen naar de werkplek.
Het Huis van het Nederlands ontwikkelde ook reeds een zakwoordenboek Medica (NL, FR en EN) met standaardzinnen (bv. uit de ergotherapie, kinesitherapie, gesprekken op de kamers, in de eetzaal, enz.).

Een presentatie met praktische informatie over het verloop van de lessen werd via Teams en per e-mail aan de federaties op 4 mei bezorgd. Iriscare zorgde op 5 mei voor een eerste communicatie op sociale media en via e-mail van het project. Op 6 mei zorgde het Huis van het Nederlands voor de verzending van een communicatie aan de betrokken RH’s-RVT’s met concrete informatie over de inschrijvingen en het aanbod. De inschrijvingen zijn sinds 6 mei geopend en lopen tot eind juni voor de modules van september tot december. In januari 2022 kunnen toekomstige deelnemers zich opnieuw inschrijven voor sessies

Iedere deelnemer zal eerst een taaltest ondergaan zodat hij/zij een klas kan integreren op zijn/ haar niveau.

De cursussen bestaan uit modules van 40 uur (13 lessen van 3 uur). De contactlessen worden wekelijks in de lokalen van het CVO Brussel, gelegen in de Karel Bogaerdstraat 4, dichtbij metro Bockstael) in de namiddag met een vaste lesdag op maandag, dinsdag of vrijdag gegeven. Deze contactlessen kunnen, indien nodig (sanitaire crisis) eveneens online worden gegeven.
In de module zijn er 3 praktijkoefeningen op de werkvloer inbegrepen zodat de deelnemers actief hun kennis kunnen gebruiken en om Nederlandstalige collega's aan te moedigen om hun Franstalige collega's in het Nederlands aan te spreken.
Het lesaanbod zal ook worden ondersteund door taalcoaches die zullen zorgen dat de kennis van het Nederlands van deelnemers aan de lessen, actief op de werkvloer wordt gebruikt. Dit zal de implementatie van tweetalig in deze instellingen verhogen. Deze openbare aanbesteding is in voorbereiding.

Wat betreft de inbreuken op de taalwetgeving. Indien uit de inspectierapporten blijkt dat er inbreuken zijn op de externe tweetaligheid, inzake publieke communicatie (statuten, overeenkomsten, website, uithangborden, onthaal, bewegwijzering, documentatie zoals folders, menu's of programma's, ...) worden er door Iriscare, al dan niet in het kader van een actieplan, documenten opgevraagd of gevraagd het bewijs te leveren dat aan de opmerking werd voldaan (bijvoorbeeld uithanging van tweetalige documenten).

De inbreuken op de externe tweetaligheid inzake publieke communicatie die soms in de inspectieverslagen worden vastgesteld, zijn de volgende: ééntalige statuten, huishoudelijke reglementen en individuele overeenkomsten, website, uithangborden, onthaal, bewegwijzering, documentatie zoals folders, menu's of activiteitenprogramma's,…

In de praktijk wordt er vastgesteld dat aan deze opmerkingen meestal wordt voldaan door de voorzieningen voor ouderen en dat ze de documenten in de twee talen overmaken aan Iriscare.
De inspectieverslagen vormen een element in het kader van de erkenningsprocedure. Zij worden medegedeeld aan de technische commissies die een advies dienen te geven de leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn over de erkenning van de instelling. Ze zijn niet openbaar.

Zoals supra in vraag 1 reeds werd omschreven worden tijdens de inspecties de externe tweetaligheid inzake publieke communicatie gecontroleerd. De talenkennis van het personeel is echter geen erkenningsnorm en wordt dus niet gecontroleerd.
De revalidatie-instellingen vallen onder de bevoegdheid van Iriscare. Momenteel gaan hier (nog) geen inspecties ter plaatse door. Gezien de tweetaligheid geen afzonderlijk element is binnen de administratieve controle, konden tot op heden geen inbreuken vastgesteld worden. Wij beschikken niet over bruikbare gegevens over de talenkennis van het verzorgend personeel van de revalidatie-instellingen, aangezien dit (nog) geen deel uitmaakt van de bij de administratieve controle geverifieerde elementen.

De tabel in bijlage 2 geeft de data weer van de uitgevoerde inspecties van de voorzieningen voor ouderen van de Franse Gemeenschapscommissie.

De wetgeving bepaalt dat het onthaal en de behandeling van de oudere in het Frans of het Nederlands moeten gebeuren, afhankelijk van de taalkeuze.
Daartoe moeten alle documenten waartoe de oudere toegang heeft, overeenkomstig het besluit van het Verenigd College van 3 december 2009 tot vaststelling van de erkenningsnormen waaraan de voorzieningen voor opvang of huisvesting van bejaarde personen moeten voldoen alsmede tot nadere omschrijving van de groepering en de fusie en de bijzondere normen waaraan deze moeten voldoen, naargelang de gekozen taal in het Frans of het Nederlands zijn opgesteld.

Dat is een algemene norm die van toepassing is op alle soorten voorzieningen voor opvang of huisvesting van ouderen. De wetgeving stelt de niet-naleving van de norm niet strafbaar en voorziet evenmin in sancties.

Er zij echter op gewezen dat de diensten van het Verenigd College, waaraan Iriscare de administratieve controle door middel van een protocol heeft gedelegeerd, bij elke inspectie de externe tweetaligheid van de voorzieningen controleren.

Annexe 1 / bijlage 1

 

 

Institutions de rééducation / Revalidatie-instellingen

1

A.S.B.L. La Braise

2

Le Canevas

3

Le Gué

4

WOPS Centre Psychothérapeutique de Nuit

5

WOPS Centre Psychothérapeutique de Jour

6

Club Antonin Artaud

7

A.S.B.L. Wolvendael

8

A.S.B.L. Centre  L'Orée

9

A.S.B.L. Projet Lama

10

A.S.B.L.  Centre Médical "Enaden"

11

C.A.T.S.

12

M.A.S.S. de Bruxelles

13

Parhélie a.s.b.l.

14

A.S.B.L. Lui et Nous

15

La Lice ASBL

16

Centre de référence de l’HUDERF

17

ASBL Maison de Répit de Bruxelles-Capitale - Villa Indigo

18

Comprendre et Parler A.S.B.L.

19

CBIMC A.S.B.L. Centre Belge d'Education Thérapeutique

20

Centre Médical d'Audio-Phonologie

21

Centre pour handicapés sensoriels

22

Les Blés d'Or

23

Centre de Rééducation Fonctionnelle Nos Pilifs

24

Service Horus

 

 

 

 

 

 

 

Annexe 2 / bijlage 2

 

 

NOM DE L’ETABLISSEMENT/NAAM VAN DE INSTELLING

DATES DE CONTROLES/DATA VAN CONTROLE

1

RESIDENCE ATOMIUM /MADOU

27-11-19 + 28-11-19

2

PARKSIDE RESIDENCE

21-08-17 + 10-02-20

3

RESIDENCE MICHELE

03-05-18

4

RESIDENCE BEL AIR

05-12-19

5

BERGAMOTE/RENAISSANCE

02-02-18

6

SENIOR FLATEL

04-04-17

7

SENIORIE LINTHOUT

27-04-17 +24-7-19 + 8-2-21

8

ACCUEIL 3E AGE

21-02-17+23-10-19

9

RESIDENCE RINSDELLE

23-03-18

10

RESIDENCE LOTHAIRE

23-03-17

11

RESIDENCE 200

08-03-16 + 5-2-20

12

RESIDENCE ALBA

20-06-18

13

RESIDENCE ALAY

19-02-16 + 5-05-2021

14

LES JARDINS DE PROVENCE

2-2-2017 et 4-11-19

15

SENIOR'S WESTLAND

18-07-17 + 22-3-21

16

HOME SEQUOIA

29-04-19  + 20-2-20 FERME

17

HOME ALDANTE

20-8-2018 + 28-2-20

18

GREEN RESIDENCE

09-09-19

19

SENIORIE D'EVERE

28-03-17 + 4-3-20

20

RESIDENCE LES TAMARIS

03-02-17

21

RESIDENCE LE VAL DUCHESSE

28-06-18 + 27-1-20

22

RESIDENCE APOLLO

25-05-18 - FERME

23

RESIDENCE LES BRUYERES II

24-05-19 + 26-6-20 + 03-11-20 + 27-11-20 + 12-05-2021 

24

L'OLIVIER

29-5-19

25

RESIDENCE ANAIS

05-12-18 + 14-11-19

26

LES FLEURS D'AUBEPINE

22-03-17 +15-5-19 + 11-3-20

27

LES TERRASSES DES HAUTS-PRES

04-04-17 + 3-5-21

28

RESIDENCE LE SAGITTAIRE

30-07-19 + 2-9-20

29

RESIDENCE NEW PHILIP

28-11-19

30

RESIDENCE AUGUSTIN

29-03-17 + 21-10-19

31

LES JARDINS D'ARIANE

27-09-17 + 20-8-20

32

KLEINENBERG

18-06-18

33

RESIDENCE NEERVELD

31-08-18 + 29-1-20

34

RESIDENCE ARCADE

17-02-17 + 24-3-21

35

RESIDENCE CHATEAU D'OR

18-01-18 + 18-10-19 + 12-10-20

36

RESIDENCE SOUVERAIN

31-10-16 + 19-12-19

37

RESIDENCE SENIOR SERENITY

22-01-16

38

RESIDENCE PRINCE ROYAL

04-09-18 + 3-3-20, 10-3-21

39

STEPHENSON GARDEN

25-03-19 + 22-1-20

40

RESIDENCE HENRI DUNANT

04-09-17 + 14-1-21

41

RESIDENCE TILLENS

19-07-17 + 11-12-19 + 29-01-21