Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de ontwikkeling van initiatieven ter bestrijding van het niet-gebruik van sociale rechten door jongeren

Indiener(s)
Latifa Aït Baala
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 457)

 
Datum ontvangst: 30/04/2021 Datum publicatie: 04/10/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 29/07/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
12/07/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Zoals u weet, blijft het niet-gebruik van rechten, hoewel moeilijk te kwantificeren, een plaag in het Brussels Gewest. De Commissie voor Sociale Zaken, Volksgezondheid en Gezin van het Franstalige Parlement van Brussel heeft de kwestie bestudeerd en een reeks aanbevelingen gedaan aan de verschillende machtsniveaus, ook aan u.
Bent u op de hoogte van deze aanbevelingen? Worden er aanbevelingen momenteel naar haalbaarheid onderzocht in uw Kabinet en zijn er aanbevelingen onmiddellijk uitvoerbaar? Zo ja, over welke hebben we het dan?
Voorts heeft de Franse krant 20Minutes onlangs melding gemaakt van het voornemen van de Regering om een simulator op te zetten voor de berekening van de sociale bijstand. Het instrument is vooral gericht op jongeren, of het nu gaat om studenten of jonge werknemers. Het doel is, zoals de naam al aangeeft, de steun te simuleren waarop een jongere recht heeft, afhankelijk van zijn of haar persoonlijke situatie.
Dit instrument lijkt een van de oorzaken van het niet-gebruik van rechten te ondervangen, namelijk het onvoldoende op de hoogte zijn van zijn of haar rechten. In afwachting van de eerste resultaten van het project lijkt mij dit een lovenswaardig initiatief.
Wordt een dergelijke simulator in het Brussels Gewest bestudeerd, in coördinatie met de OCMW's die kennis van het terrein hebben? Wat zijn de mogelijke uitdagingen en belemmeringen van een dergelijk systeem?
Hebt u, afgezien van uw plan voor administratieve vereenvoudiging (Easy Way), andere initiatieven ontwikkeld om het niet-gebruik van rechten door studenten en jonge werknemers te bestrijden? Wat zijn ze en zijn ze doeltreffend op het terrein?
 
 
Antwoord    Ja, ik heb inderdaad kennisgenomen van deze aanbevelingen. Ter informatie: sinds 2017 bestaan er op gewestelijk niveau verschillende soorten aanbevelingen over dit onderwerp, bijvoorbeeld het Brussels armoederapport, gepubliceerd door het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn (“Inzichten in non take-up van de sociale rechten en in sociale onderbescherming in het Brussels Gewest”). Ook de editie 2017 van het Brussels armoederapport, “Gekruiste blikken”, gaf enkele inzichten in de non-take-up van rechten die in dezelfde richting wijzen.

De meeste van deze aanbevelingen maken deel uit van het beleid dat al wordt uitgevoerd of in uitvoering is en dat in 2022 het licht zal zien als de begrotingsbesprekingen die kant op gaan. Enkele voorbeelden van aanbevelingen: het versterken van de opleidingen op het gebied van de non-take-up van rechten voor eerstelijnsactoren; het zorgen voor proactiviteit ten aanzien van doelgroepen door een outreachbeleid (‘extra muros’) te voeren om potentiële begunstigden te bereiken; het versterken van de eerstelijnsdiensten door hun de nodige tijd en middelen te geven om een optimale kwaliteit van de dienstverlening te garanderen; en het bestendigen en beschermen van het systeem van de forfaitaire medische huizen, dat het mogelijk maakt om zonder financiële beperkingen in te spelen op de gezondheidsbehoeften.

Aanbevelingen zoals de administratieve vereenvoudiging binnen de OCMW’s en de harmonisatie van de toegang tot de gezondheidszorg tussen de 19 OCMW’s zijn harmonisatieprocessen die meer tijd in beslag zouden kunnen nemen, maar die al opgestart zijn door de Federatie van Brusselse OCMW’s.

In het kader van het beheer van de COVID-19-crisis zijn met de nieuwe middelen inderdaad enkele mogelijkheden ontstaan, zoals de ontwikkeling van actieve reclame bij hun specifieke doelgroepen, zoals onder meer alleenstaanden, ouderen, jongeren, personen van wie de verblijfsvergunning niet in orde is, daklozen en eenoudergezinnen. Dit wordt gedeeltelijk gefinancierd door de 30 miljoen voor de Brusselse OCMW’s.

Het is duidelijk dat deze eerste ervaringen in de komende jaren zullen moeten worden geëvalueerd, verfijnd en voortgezet.

De aanbeveling over de voortzetting van het gemeenschapswerk om te zorgen voor de identificatie van de behoeften en de mobilisatie van de bevolkingsgroepen maakt zeker deel uit van onze kernactiviteit in het kader van de lokale welzijns- en gezondheidscontracten. Een proefproject dat sinds eind 2020 van start is gegaan en waarvan we hopen dat het een eerste model van lokaal welzijns- en gezondheidsbeleid wordt.

Wat uw vraag over de simulators betreft: die bestaan al lang in België. Zij worden bijvoorbeeld gebruikt om het effect van verschillende beleidsmaatregelen en mogelijke wetswijzigingen te beoordelen, en vergelijkingen of berekeningen in verband met begrotingsbeperkingen te maken. Die microsimulaties zijn gebaseerd op bestaande administratieve gegevens.

Er vinden al gegevensstromen en -uitwisselingen plaats ter controle van de voorwaarden om in aanmerking te komen (bv. in het kader van de fraudebestrijding of de proactieve identificatie van potentiële begunstigden wanneer een recht gedeeltelijk geautomatiseerd is).

Wat echter de openstelling van de sociale rechten betreft, gaan twee federale projecten in die richting, maar zij vorderen nogal traag:

Een federaal onderzoeksproject BELMOD dat tot doel heeft de huidige microsimulatietool van de FOD Sociale Zekerheid (MIMOSIS) te moderniseren en te verbeteren om de automatische controle van de subsidiabiliteit van begunstigden te vereenvoudigen. Dit project zal ook een inventaris opstellen van beleidsmaatregelen om de non-take-up (NTU) van sociale rechten in België tegen eind 2022 te verminderen.

Voorts heeft Smals op verzoek van de KSZ (Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid) al een applicatie ontwikkeld om na te gaan of men in aanmerking komt voor uitkeringen, bestemd voor burgers en professionals: “MyBEnefits”. Zo kan op basis van de gegevens van de KSZ worden nagegaan of iemand in aanmerking komt. En zo kan de gebruiker zijn rechten en voordelen individueel op zijn smartphone bekijken. De applicatie is beschikbaar op AppMobile, mits u zich digitaal kunt identificeren. Het gebruik van deze applicatie is dus niet toegankelijk voor alle Brusselaars en hangt ook af van de kwaliteit van de gegevens waarover de KSZ en de overheidsadministraties beschikken met betrekking tot de persoon die de applicatie gebruikt en op het ogenblik van het gebruik.

Ze bevindt zich nog in een testfase aangezien de evenredige gegevens actueel zijn voor personen die al een specifiek recht activeren en niet noodzakelijk voor personen die nog niet weten dat zij toegang tot hun rechten zouden kunnen hebben.