Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het aantal gevallen van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het coördinerende beleid van de GGC daaromtrent

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 503)

 
Datum ontvangst: 13/10/2021 Datum publicatie: 13/12/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 21/22 Datum antwoord: 02/12/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
21/10/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Oktober is traditioneel gezien telkens de actiemaand in de strijd tegen borstkanker. In ons land wordt nog steeds 1 op de 8 vrouwen geconfronteerd met borstkanker. In 2018 ging het zo nog om 10.905 diagnoses bij vrouwen en 104 bij mannen. Met de jaarlijkse lintjescampagne van Think Pink wordt er telkens ook steeds gesensibiliseerd rond het belang van zelfonderzoek en tijdige screening.

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:

  • Beschikt u over cijfers die het aantal gevallen van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen duiden? Kan u deze cijfers opsplitsen naargelang het geslacht en de leeftijdscohorte waartoe de patiënt in kwestie behoort, alsook de gemeente waarin deze woont? Welke evolutie kan u duiden in deze cijfers? Zijn er indicaties dat deze problematiek ten gevolge van de coronacrisis van omvang veranderd is?

  • Beschikt u over cijfers die de grootte van deze problematiek in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen vergelijken met de situatie in de andere Gewesten of andere grootsteden? Zo ja, kan u dit nader toelichten?

  • Kan u toelichten welk budget de GGC vrijmaakt voor de coördinatie en de behandeling van de borstkankerproblematiek? Kan u dit opsplitsen per budgetpost? Welke eigen initiatieven werden hieromtrent gelanceerd vanuit de GGC? Gebeurde dit via projectoproepen? Zo ja, kan u een overzicht meegeven van de geselecteerde projecten? op welke manier werden de desbetreffende initiatieven van de Gemeenschappen ter zake ondersteund?

  • Kan u in het bijzonder toelichten op welke manier de GGC tevens investeert in de gespecialiseerde infrastructuur daaromtrent, zoals het nieuwe Jules Bordet Instituut en het ONCO.BRU-project?

  • Hoe werkt de GGC omtrent deze problematiek samen met het federale niveau of bepaalde (para)medische actoren, zoals huisartsen, ziekenhuizen, verplegers, apothekers en dergelijke meer?

  • Op welke manier draagt de GGC bij tot het wetenschappelijk onderzoek naar borstkanker, in het bijzonder voor de preventie, behandeling en bestrijding ervan binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Welke acties en middelen worden hiertoe voorzien?

 
 
Antwoord   

 

Het bestuur beschikt nog niet over cijfers voor de jaren 2020-2021.

 

In het rapport "Cancer Burden in Belgium, 2004-2017" van de Stichting Kankerregister (SKR), gepubliceerd in 2020[2], worden verschillende cijfers voor België en per gewest gepresenteerd voor alle invasieve tumoren (met uitzondering van niet-melanome huidkankers) en ook per "tumorgroepen" - de meest recente cijfers in het rapport zijn van 2017.

 

In de onderstaande tabel worden de cijfers gegeven voor het aantal nieuwe gevallen van borsttumoren (N), het bruto incidentiecijfer (CR) en de voor leeftijd gestandaardiseerde incidentiecijfers op basis van de Europese standaardbevolking (WSR) en uitgesplitst naar geslacht. In 2017 waren de bruto incidentiecijfers (aantal nieuwe kankergevallen gediagnosticeerd/100.000) lager in Brussel dan in de andere twee gewesten. Na het doorvoeren van een standaardisering voor de leeftijd (op basis van de Europese standaardbevolking) worden de verschillen tussen de gewesten echter kleiner.

 

 

 

 

Recentere cijfers (2019) over vrouwen in België, ingedeeld per regio, zijn beschikbaar op de website van FRC[4].

Dezelfde tendens wordt waargenomen in de onderstaande tabel voor het jaar 2019. De gemiddelde leeftijd bij diagnose blijkt in Brussel ook 62,3 jaar te zijn.

 

 

 

Wat de leeftijdsverdeling betreft, blijkt uit de cijfers van de SKR voor 2019, die in de onderstaande grafiek zijn weergegeven, dat de incidentie van borstkanker bij vrouwen het hoogst is in de leeftijdsgroep tussen 50 en 80 jaar.

Ter herinnering: de leeftijdsgroep die in aanmerking komt voor borstkankerscreening via een mammotest, ligt tussen 50 en 69 jaar.[6]

 

 

Gegevens over het gestandaardiseerde incidentiecijfer van borstkanker per gemeente voor Brusselse vrouwen ouder dan 25 jaar zijn te vinden in het vierde evaluatierapport van het programma voor georganiseerde borstkankerscreening in het Brussels Gewest, gepubliceerd in 2015 door het Observatorium voor gezondheid en welzijn van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest[8].

In de volgende grafiek, die betrekking heeft op de periode 2008-2012, zien we dat de incidentie van borstkanker in Brussel hoger was dan het nationale incidentiecijfer. Deze gegevens zijn echter ouder dan die in het rapport van de SKR.

 

Het Observatorium heeft in dit rapport vastgesteld dat de op gemeentelijk niveau vastgestelde verschillen deels kunnen worden verklaard door een verschillende deelnamegraad aan de screening en de daaruit voortvloeiende overdiagnose, het gebruik van hormoonvervangers (HST: hormonale substitutietherapie), de beschermende factoren (met name de factoren in verband met het vruchtbare leven: pariteit, leeftijd bij de eerste zwangerschap en borstvoeding) en de aan de levensstijl gebonden risicofactoren (obesitas, tabak, alcohol en sedentaire levensstijl), die ongelijk over de gemeenten zijn verdeeld.

 

 

 

 

Wat de gevolgen van de coronacrisis betreft, vermeldt het activiteitenrapport van Bruprev[10] voor het jaar 2020 dat de uitnodigingen voor borstkankerscreening in 2020 niet werden onderbroken, maar dat de afspraken voor een mammografie van 15 maart tot 18 mei werden opgeschort. Een daling van het aantal uitgevoerde mammotests met 13% in vergelijking met 2019 kan worden toegeschreven aan de coronacrisis. In juni bevonden de activiteiten zich weer op een normaal peil, om vervolgens in november-december weer af te nemen (zie de onderstaande grafiek).

Deze twee periodes vallen samen met de twee epidemiegolven van het jaar 2020.

 

 

 

De cijfers die worden gepresenteerd in een artikel dat in 2021 door het Kankerregister[12] is gepubliceerd over de daling van het aantal kankerdiagnoses tijdens de COVID-19-epidemie in België, stroken met die vaststellingen. In dat artikel wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende gewesten.

Uit onderstaande grafiek blijkt dat het aantal diagnoses voor borstkanker bij vrouwen (50-69 jaar) in België sterk is gedaald in april 2020 (daling met 50%) in vergelijking met april 2019. Vervolgens werd een heropflakkering van het aantal diagnoses vastgesteld, zodat er eind 2020 slechts een daling met 6% was ten opzichte van het jaar daarvoor.

 

 

 

Het probleem vertoont geen significante verschillen tussen de verschillende gewesten.

De GGC komt tussenbeide via een subsidie aan Bruprev ten bedrage van 180.000 euro per jaar. Een deel van de inkomsten van Bruprev is ook afkomstig van de terugbetaling van de mutualiteiten (32.500 euro).
Volgens de door Bruprev ingediende begroting voor het jaar 2021 betreffen de kosten:
- werkingskosten (60.000 euro)
- personeelskosten (70.000 euro)
- honoraria van artsen en IT-kosten (82.500 euro).

 


De opsporing van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebeurt via het samenwerkingsakkoord van 30 november 2009 tussen de GGC, de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap, die het programma ook cofinancieren. Het programma wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd. Het initiatief voor borstkankerscreening is daarom niet via projectoproepen tot stand gekomen.

Wat de investeringen van de GGC in gespecialiseerde infrastructuur betreft, heeft de GGC een subsidie toegekend voor de bouw (infrastructuur en medische en niet-medische apparatuur) van het nieuwe ziekenhuis "New Bordet" voor een bedrag van 34.986.200 euro + 9.262.000 euro.

Het ONCO.BRU-project is een project dat gefinancierd wordt via het EFRO-mechanisme en gecofinancierd wordt door het Brussels Gewest. Er is geen tussenkomst van de GGC.

Wat betreft de samenwerking van de GGC met andere partners, werkt Bruprev samen met diverse partners, onder meer:

-          de FAMGB/FBHAV[14], die de Brusselse huisartsenverenigingen vertegenwoordigt en waarvan de vertegenwoordigers zijn toegelaten als leden van de Algemene Vergadering van Bruprev,

-          De Stichting Kankerregister, die de kankergevallen in België registreert en de gegevens analyseert.

-          BRUSANO, de ondersteuningsstructuur voor de eerstelijnszorg in Brussel.

 

Deze drie partners worden gesubsidieerd door de GGC.

 

Kankerscreeningprogramma's, ook voor borstkanker, worden besproken op vergaderingen van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid en meer in het bijzonder in het kader van de interkabinettenwerkgroep "Preventie".

 

De opsporing van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebeurt via het samenwerkingsakkoord van 30 november 2009 tussen de GGC, de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap, die het programma ook cofinancieren. Het programma wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd.

De GGC draagt niet rechtstreeks bij aan het wetenschappelijk onderzoek naar borstkanker.

 

De GGC heeft een subsidie van 44.000 euro toegekend aan de Stichting Kankerregister voor haar actieplan 2021, waarvan 20.000 euro voor de realisatie van de fundamentele opdrachten van de Stichting en 24.000 euro voor de realisatie van aanvullende opdrachten die zijn gedefinieerd in het protocol van akkoord van 20 november 2017.

 

Het laatste evaluatierapport van het programma voor georganiseerde borstkankerscreening in het Brussels Gewest werd in 2015 gepubliceerd (over de periode 2009-2013) door het Observatorium. Daarnaast publiceert het Observatorium ook indicatoren met betrekking tot dit programma. Deze cijfers zijn voor het laatst bijgewerkt in juli 2018.

 

Via Bruprev heeft de GGC het onderzoeksprotocol MyPEBS goedgekeurd, dat tot doel heeft de manier waarop borstkankerscreening wordt georganiseerd, opnieuw te definiëren om beter in te spelen op nieuwe kennis op dit gebied.

 

 

 

[1] https://kankerregister.org/media/docs/publications/CancerBurdenfeb2020reduced.pdf

[2] https://kankerregister.org/media/docs/publications/CancerBurdenfeb2020reduced.pdf

[3] https://kankerregister.org/Cancer_Fact_Sheets_FR_version  « Cancer Fact Sheets, Registre du Cancer, Année d'incidence 2019, Bruxelles 2021 »

[4] https://kankerregister.org/default.aspx?PageId=610

[5] https://www.bruprev.be/fr/le-depistage-du-cancer-du-sein/le-mammotest/pourquoi-moi

[6]https://www.bruprev.be/nl/borstkanker-screening/mammotest/waarom-ik

[7]  https://www.ccc-ggc.brussels/fr/observatbru/publications/dossier-20153-quatrieme-rapport-devaluation-du-programme-de-depistage

[8]  https://www.ccc-ggc.brussels/nl/observatbru/publications/dossier-20153-vierde-evaluatierapport-van-het-georganiseerde

[9] https://www.bruprev.be/fr/a-propos-de-bruprev/rapports-d-activites/depistage-du-cancer-du-sein

[10]https://www.bruprev.be/nl/over-bruprev/activiteitenrapporten/borstkanker-opsporing

[11] https://kankerregister.org/Statistiques_publications#COVID-19

Peacock HM, Tambuyzer T, Verdoodt F, Calay F, Poirel HA, De Schutter H, Francart J, Van Damme N & Van Eycken L. Decline and incomplete recovery in cancer diagnoses during the COVID-19 pandemic in Belgium: a year-long, population-level analysis. ESMO Open. 2021 Aug;6(4):100197. doi: 10.1016/j.esmoop.2021.100197.

[12] https://kankerregister.org/Statistiques_publications#COVID-19

Peacock HM, Tambuyzer T, Verdoodt F, Calay F, Poirel HA, De Schutter H, Francart J, Van Damme N & Van Eycken L. Decline and incomplete recovery in cancer diagnoses during the COVID-19 pandemic in Belgium: a year-long, population-level analysis. ESMO Open. 2021 Aug;6(4):100197. doi: 10.1016/j.esmoop.2021.100197.

[13] Fédération des Associations des Médecins Généralistes de bruxelles/De Federatie van de Brusselse HuisArtsen Verenigingen

[14] Fédération des Associations des Médecins Généralistes de bruxelles/De Federatie van de Brusselse HuisArtsen Verenigingen