Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de inspecties en controles in rusthuizen en woonzorgcentra

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 535)

 
Datum ontvangst: 29/10/2021 Datum publicatie: 11/03/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 21/22 Datum antwoord: 10/03/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
12/01/2022 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van de Verenigde vergadering
 
Vraag    Enige tijd terug mocht ik u reeds enkele keren ondervragen omtrent de inspecties en controles die plaatsvonden in de rusthuizen en woonzorgcentra in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het kader van onder meer de garantie op kwalitatieve zorgverlening voor ouderen (cf. schriftelijke vragen nr. 45 en nr. 300).

In uw vorige antwoorden werd echter nog verschillende keren verwezen naar projecten of doelstellingen die nog te verwezenlijken waren. Daarnaast is het ook van cruciaal belang dat deze kwaliteitscontrole voldoende aanwezig blijft om zo de levenskwaliteit van onze oudere medeburgers te kunnen beschermen. Ook de correcte tweetalige dienstverlening omtrent de inspecties in de bicommunautaire rusthuizen en woonzorgcentra van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is uiteraard een belangrijk aspect.

Als concreet voorbeeld verwijs ik hierbij graag ook even naar een boodschap die ik heb opgevangen van bezorgde personen over het woonzorgcentrum Tillens, in Ukkel. Ik heb getuigenissen over het feit dat er in de afgelopen twee jaar niet minder dan vijf verschillende directeurs de revue passeerden, maar dat er zich ook op de werkvloer zelf verschillende wantoestanden afspeelden: zorgpersoneel zonder kennis van de landstalen, verkeerde diagnoses, onvoldoende aanwezig personeel om de correcte zorg te kunnen verlenen, geestelijk hulpbehoevende personen die worden opgevangen ondanks het gebrek aan de juiste voorzieningen om hen van correcte zorg te kunnen voorzien, infrastructuur die onafgewerkt of onveilig is … Ik weet dat men zich in de politiek niet al te vaak aan anekdotiek en particuliere gevallen mag bezondigen, maar dit geval leek mij evenwel te schrijnend om niét te vermelden. Het is mij een raadsel waarom er de voorbije jaren nooit een inspectie heeft plaatsgevonden. Ook is Iriscare hierover ingelicht, maar daar reageert men blijkbaar niet op deze feiten.

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:

  • Kan u in het bijzonder duiden of u of de administratie kennis heeft genomen of mails heeft ontvangen van wantoestanden in het Ukkelse woonzorgcentrum Tillens? Hebben de bevoegde diensten reeds samengezeten met de directie van het woonzorgcentrum om de probleemgebieden te identificeren en naar oplossingen te zoeken? Zo neen, wanneer staat er een gesprek of zelfs inspectie gepland? Zo ja, wat heeft dit overleg of inspectie opgeleverd en welke concrete maatregelen worden er ondernomen? Wanneer was de laatste inspectie die plaatsvond in dit woonzorgcentrum?

  • Wat is de gemiddelde tijd tussen twee opeenvolgende inspecties in de rusthuizen en de woonzorgcentra? Werd deze termijn in het bijzonder gerespecteerd in het geval van het Ukkelse woonzorgcentrum Tillens? Wat waren de resultaten van de laatste inspectie? Welke aandachtspunten werden genoteerd en welke zaken moesten aangepakt worden? Tegen welke termijnen?

  • Kan u tevens, in opvolging van mijn schriftelijke vragen ter zake, een stand van zaken geven wat betreft de beoogde vereenvoudiging van de administratieve procedures, waarvan u in uw vorige antwoord aanhaalde dat deze overlegd werd met de belanghebbenden uit de sector? Welke stappen werden daaromtrent reeds ondernomen, in het bijzonder richting het opnemen van normen die zijn aangepast aan de huidige samenleving? Op welke manier vond daaromtrent reeds overleg gepleegd met de Gemeenschappen? Welke andere actoren zullen hier verder bij betrokken worden?

  • Heeft Iriscare inmiddels de aangekondigde denkoefening omtrent de uitrol van een geïntegreerd buurtgericht hulp- en zorgmodel effectief opgestart en afgerond? Zo ja, kan u hieromtrent een stand van zaken meegeven? Kan u tevens de analyse van de in uw vorig antwoord aangehaalde pilootprojecten (‘CitiSen’, ‘Zoom Seniors’ en ‘Senior Solidarite(it)’) nader toelichten? In welke mate werd beslist om deze aanpak met wijkaanspreekpunten eventueel te veralgemenen?

  • Kan u een stand van zaken geven wat betreft het aantal inspectiecontroles (zowel aangekondigd als onaangekondigd) die dit jaar reeds plaatsgevonden hebben of nog moeten plaatsvinden? Hoeveel controles vonden er tot dusver plaats en welke vaststellingen vloeiden hieruit voort? Hoeveel tekortkomingen of problemen zijn hieruit voortgekomen? Welk gevolg werd hieraan gegeven? Hoeveel controles vonden plaats op basis van klachten die werden ingediend? Zijn er rusthuizen waarvan de erkenning werd ingetrokken ten gevolge van deze controles? Hoe verhouden deze cijfers zich ten opzichte van de cijfers uit 2020?

  • Kan u in het bijzonder toelichten op welke manier de tweetalige dienstverlening inzake de inspecties van de bicommunautaire rusthuizen en woonzorgcentra gegarandeerd wordt? Hoeveel Nederlandstalige inspecteurs (zowel in absolute als in relatieve cijfers) heeft Iriscare ter beschikking? Hoeveel inspecteurs (opgesplitst in Nederlandstalige en Franstalige inspecteurs) beschikken over een taalbrevet? Welke maatregelen neemt u om dit aantal verder te verhogen? Zijn er in dat kader (in 2020 en in 2021) gevallen bekend van inspecties die niet konden plaatsvinden omdat er geen tweetalige (of Nederlandstalige) inspecteur beschikbaar was? Zo ja, kan u duiden om welke woonzorgcentra het hierbij ging en waarom dit niet voorzien was?

  • Kan u een stand van zaken geven wat betreft het aantal instellingen die de vraag hebben ontvangen om een actieplan in te dienen? Hoeveel actieplannen werden daaromtrent reeds effectief opgesteld? Welke stappen worden ondernomen richting instellingen die dit actieplan nog niet opgemaakt hebben? Kan u nader toelichten op welke manier deze dossiers verder opgevolgd worden door Iriscare?

  • Kan u bevestigen dat het geautomatiseerde beheer van de erkenningsprocedure sinds eind januari 2021 operationeel is? Is dit beheer inmiddels volledig operationeel, of dienen er nog bijkomende stappen gezet te worden?

  • Hebt u reeds onderzocht of er extra inspectiecontroles in de rusthuizen nodig zijn in het licht van de coronacrisis en de zware impact die deze reeds gehad heeft op de woonzorgcentra in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Werd reeds beslist om het aangehaalde beleid aan te passen ten gevolge van deze gezondheidscrisis? Zo ja, kan u dit nader toelichten?

 
 
Antwoord    De dienst geschillen en bemiddeling van Iriscare ontving twee klachten in 2020 en twee klachten in 2021 over rusthuis Residentie Tillens. Deze klachten betroffen grotendeels het gebrek aan of niet aangepaste zorgen.

Er werd een onaangekondigde inspectie gehouden op 29/01/2021 en een nieuwe inspectie op 24/08/2021.

Een vergadering met de beheerder, de instelling, de dienst controle van de Diensten van het Verenigd College en Iriscare heeft plaatsgehad op 19/10/2021.

Ingevolge deze vergadering heeft de instelling reeds een aantal documenten opgestuurd en worden nog een aantal documenten verwacht. Er werd aan de beheerder ook gevraagd na te denken over het levensproject van de instelling dat nu vooral gericht is op demente bejaarden in kleine leefeenheden (cantou's) maar waar er onvoldoende personeelsomkadering is om te voldoen aan de zorgbehoeften van de bewoners.


Een nieuwe vergadering met de beheerder en de directie zal geprogrammeerd worden in de loop van 2022.
De controles in de rusthuizen worden geregeld door het Protocolakkoord over de samenwerking tussen de Diensten van het Verenigd College en Iriscare betreffende de gedeelde diensten in het kader van de administratieve en financiële controles van 1 maart 2019.

Voormeld protocolakkoord voorziet in een vijfjaarlijkse controlecyclus. De instellingen en voorzieningen worden onderscheiden naar risicoprofiel. Op basis daarvan wordt de aard en de intensiteit van de opvolging vastgelegd en opgevolgd in regelmatig overleg tussen de betrokken diensten van de DVC en Iriscare, met dien verstande dat wat de "conforme" dossiers betreft, er minstens om de drie jaren een controle ter plaatse wordt uitgevoerd.

Jaarlijks wordt er een actieplan opgesteld dat uitgaat van een methodologische analyse en een werklastmeeting.

In de Residentie Tillens, beheerd door de NV Paramedical Services (deel uitmakend van de groep Armonéa) hadden volgende controles plaats
- 01/12/1016 in het kader van de gefaseerde opening van de instelling;
- 10/07/2017 in het kader van de gefaseerde opening van de instelling;
- 11/12/2019 in het kader van de definitieve erkenning van de instelling;
- 29/01/2021 in het kader van een anonieme klacht;
- 02/08/2021 in het kader van een klacht.

Er werden aandachtspunten genoteerd betreffende volgende domeinen: personeel, verzorging, hygiëne, omkadering van personen met cognitieve stoornissen, architectuur van het gebouw.

Er werd vastgesteld dat de verhoging van het aantal bewoners, gekoppeld aan een gebrek aan zorgpersoneel of de regelmatige afwezigheid van dit personeel, het frequent beroep doen op extern zorgpersoneel evenals het gebrek aan een geactualiseerd levensproject, een vermindering van de kwaliteit en een verminderde aangepaste omkadering van personen met dementie tot gevolg heeft.

Er zijn maatregelen uitgewerkt voor administratieve vereenvoudigingen in het kader van de globalere herziening van de ordonnantie van 2008 betreffende de voorzieningen voor opvang of huisvesting van bejaarde personen. Een voorontwerp van deze ordonnantie werd in tweede lezing goedgekeurd door het Verenigd College op 3 februari 2022. Dat voorontwerp voorziet onder andere in het volgende:
- De invoering van een erkenning van onbepaalde duur: deze wijziging van de ordonnantie gaat gepaard met de invoering van tussentijdse sancties voordat de erkenning wordt ingetrokken, de ultieme sanctie;
- De afschaffing van de mogelijkheid om vergunde of erkende bedden tussen beheerders over te dragen;
- Het automatische verval van onbezette erkende bedden gedurende een periode van één jaar onder bepaalde voorwaarden;
- Het verval van specifieke vergunningen tot ingebruikneming en exploitatie (SVIE’s) wanneer de beheerder alle of een deel van de erkende bedden vrijwillig sluit, behoudens een door het Verenigd College bepaalde afwijking.
- Tegelijkertijd wordt er nagedacht over de toepassing van het beginsel “only once” bij de vergunnings- en erkenningsaanvragen.
- De tekst werd ter raadpleging voorgelegd aan de belanghebbende partijen (federaties, verzekeringsinstellingen enz.).


Het informaticaprogramma dat het elektronische beheer van de erkenningsprocedures (Cermit) mogelijk maakt, is beschikbaar. Niettemin wordt de ontwikkeling ervan voortgezet om het procesbeheer te optimaliseren, met name om een volledig elektronische flux mogelijk te maken, vanaf de indiening van de aanvraag van de instelling tot de bezorging van de ministeriële beslissing.


Zoals reeds gesteld, wordt er jaarlijks een actieplan opgesteld tussen DVC en Iriscare betreffende de uit te voeren controles. De controles vinden plaats in het kader van een erkenning, vernieuwing van een erkenning of naar aanleiding van een ernstige klacht. Dit actieplan wordt dan ook maandelijks bijgestuurd.

De dienst controle van de diensten van het Verenigd College voerde in 2021 130 controles uit in de sector bejaarde personen, waarvan 9 in het kader van een klacht.

Tijdens de controle worden alle erkenningsnormen nagegaan. Indien er niet wordt voldaan aan meerdere erkenningsnormen wordt gevraagd aan Iriscare een actieplan over te maken binnen de maand.

Er zijn geen rusthuizen waarvan de erkenning werd ingetrokken in 2020 en 2021 maar er zijn wel een aantal rusthuizen met verhoogd risicoprofiel die van nabij worden gevolgd.

Het opstellen van een actieplan door de instelling is geen wettelijk voorziene procedure, maar werd door Iriscare in het leven geroepen indien aan een aantal normen niet wordt voldaan om een betere opvolging van de voorziening mogelijk te maken. Het actieplan en het versturen van de ontbrekende documenten wordt gevraagd binnen de maand na het betekenen van het controleverslag.

Alle voorzieningen die werden gevraagd een actieplan op te stellen hebben dit ook effectief gedaan. Indien uit de analyse van het controleverslag en het actieplan blijkt dat er nog steeds grote tekortkomingen zijn en dat de voorziening van nabij dient opgevolgd te worden, wordt aan de voorziening een kortere erkenningstermijn toegekend. Deze kortere termijn laat toe om sneller een nieuwe inspectie uit te voeren in de voorziening.

Ingevolge de coranacrisis werd de noodzaak duidelijk om binnen Iriscare een medische/paramedische cel op te richten om onder meer de rusthuizen beter te ondersteunen.

Die oprichting werd op 14 september 2020 officieel aangekondigd aan de sectoren die onder de bevoegdheid van Iriscare vallen.

De functies van de cel kunnen op de volgende manier worden samengevat.

De vervulling van de functie van OST (Outbreak Support Team) voor de rekening van de Gezondheidsinspectiedienst van de Diensten van het Verenigd College. Die functie bestaat erin om, voor elke voorziening die onder de bevoegdheid van Iriscare valt, te zorgen voor de opvolging van clusters (2 positieve gevallen), vermoedelijke uitbraken (begin van een epidemische haard) of uitbraken. De analyse van positieve gevallen gebeurt dagelijks op basis van de beschikbare informatiebronnen (aangifte door de voorzieningen in een door Sciensano gecreëerd IT-systeem, rechtstreekse aangifte bij de Gezondheidsinspectiedienst, feedback over de resultaten die door het laboratorium van het federaal platform voor PCR-testen worden doorgegeven, rechtstreeks telefonisch contact, met name door de directies of artsen ...). Zodra er twee positieve gevallen zijn, vindt er minstens één telefoongesprek plaats om de genomen maatregelen te evalueren en de behoefte aan ondersteuning te beoordelen (hulp bij de oriëntatie van de maatregelen of verzoek om hulp indien nodig). De cel vervult ook de functie van doorgeefluik tussen enerzijds de artsen op het terrein, waaronder coördinerende en raadgevende artsen van rust- en verzorgingstehuizen, en anderzijds Iriscare en de Gezondheidsinspectiedienst.

Uit de analyse van de aangegeven gevallen en contacten wordt elke dag een rapport opgesteld door de gewestelijke hoofdverpleegkundige of door de verpleegkundige, dat zo nodig wordt aangevuld voor een ‘upgrade’ van het rapport.

Het contact met de voorzieningen wordt volgens het specialisatieniveau gelegd:

- Het algemene niveau wordt het eerstelijnsniveau genoemd en daar zorgen de DVC voor.
- Het niveau waarop kennis van een bepaald type voorziening vereist is, wordt het tweedelijnsniveau genoemd en daar zorgt Iriscare voor.
- Het niveau waarop gezondheidskennis vereist is, wordt het derdelijnsniveau genoemd en wordt aangestuurd door de gewestelijke hoofdverpleegkundige die een beroep kan doen op zijn/haar collega-artsen en collega-verpleegkundigen binnen de Cel.

Voor de coördinatie van het geheel zorgt de gewestelijke hoofdverpleegkundige. Momenteel wordt één keer per week een coördinatievergadering gehouden. Tijdens de eerste en tweede golf was dat elke dag, daarna twee keer per week en nu één keer per week.

De deelname aan de coördinatievergaderingen met de Gezondheidsinspectiedienst van de Diensten van het Verenigd College (één per dag tijdens de golven, één per week sinds de effecten van de vaccinatie in de sectoren).

De opstelling van de verschillende opvolgingsverslagen: dagelijkse verslagen over de analyse van de aangegeven gevallen en de opvolging van de genomen maatregelen, wekelijkse verslagen over de epidemiologische situatie.

De deelname aan de opstelling van omzendbrieven gericht aan de voorzieningen, waarbij alle elementen in verband met gezondheid en zorgverlening aan bod komen.

Het zorgen voor coördinatiecontacten met de federale overheid en andere gefedereerde entiteiten voor elementen die verband houden met gezondheid en zorgverlening.

Er is dus een specifieke aanpak voor de sectoren die onder de bevoegdheid van Iriscare vallen en meer bepaald voor de rust- en de rust en verzorgingstehuizen.

Citisen, Zoom seniors en Senior solidarité(it) zijn ten slotte drie projecten die sinds 2018 worden gefinancierd door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie in het kader van de test van een lokaal en geïntegreerd model voor hulp en zorg bestemd voor ouderen die thuis wonen. Die projecten zijn erop gericht de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de welzijns- en gezondheidsdiensten te versterken en met name via het netwerk van formele en informele actoren die op lokaal niveau ten behoeve van de senioren en hun levenskwaliteit werkzaam zijn. De evaluatie van die projecten die zich in hun laatste financieringsjaar bevinden, wordt nu uitgevoerd. Ze zal in het eerste semester van 2022 afgesloten worden. De evaluatie wordt gezamenlijk uitgevoerd door de Université libre de Bruxelles, de Vrije Universiteit Brussel en het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad. Het doel ervan is om de belangrijkste lessen te trekken uit de drie geteste regelingen en er voorwaarden uit te halen voor de overdraagbaarheid van dergelijke projecten in het Brusselse Gewest. Deze evaluatiewerkzaamheden zouden het dus mogelijk moeten maken om de politieke besluitvorming op dit gebied te verduidelijken.