In Brussel zijn 135 rusthuizen voor ouderen (RH) en rust- en verzorgingstehuizen (RVT) erkend door de GGC, wat neerkomt op iets meer dan 15.000 bedden.
20% daarvan wordt beheerd door de overheidssector, de OCMW’s, (24 % van de bedden), 16% door de private associatieve sector, de vzw’s, (16 % van de bedden) en 64% door de private commerciële sector (60% van de bedden). Zie bijlage 1.
In de bijgevoegde tabel vindt u een overzicht van de klachten die Iriscare sinds 2019 heeft ontvangen. Die tabel bevat de verdeling van de klachten over de openbare RH’s/RVT’s (OCMW), de RH’s/RVT’s uit de private associatieve sector (vzw) en de RH’s/RVT’s uit de private commerciële sector (privé).
De klachten die de dienst Geschillen en Bemiddeling van Iriscare heeft ontvangen, werden in acht verschillende categorieën ingedeeld: mishandeling en verwaarlozing, beheer van het centrum en communicatie, onderhoud van het gebouw en hygiëne, facturatie, zorg, geweld tussen bewoners, voeding en varia.
In bijlage 2 vindt u de gegevens met betrekking tot de controles voor de jaren 2019, 2020 en 2021.
Tijdens één en dezelfde controle kunnen verschillende procedures tegelijkertijd worden behandeld. Die procedures maken het voorwerp uit van afzonderlijke verslagen.
Bijvoorbeeld:
- een RH-erkenning en een RVT-erkenning;
- een RH-erkenning en een serviceresidentie-erkenning wanneer de instellingen op hetzelfde adres gevestigd zijn;
- een erkenning en een klacht.
Wanneer een RH/RVT tijdens de looptijd van een voorlopige werkingsvergunning of erkenning niet meer volledig of deels voldoet aan de erkenningsnormen, betekenen de ministers een voorstel tot intrekking ervan aan de beheerder van de voorziening en bezorgen een kopie aan de directeur en aan de Beheerraad voor Gezondheid en Bijstand aan Personen van Iriscare (hierna: Beheerraad).
Dit zijn de stappen van de procedure:
1. Het voorstel tot intrekking van de voorlopige werkingsvergunning of van de erkenning wordt ondertekend door de ministers en wordt per aangetekende brief met ontvangstbevestiging betekend aan de beheerder van het RH/RVT.
Een afschrift van dat voorstel wordt verstuurd naar de directeur van het RH/RVT en naar de voorzitter van de Beheerraad.
Vanaf de betekening aan de beheerder van het RH/RVT begint een termijn van zestig dagen te lopen om het advies van de Beheerraad aan de ministers over te maken.
- De mededeling binnen de 15 dagen door de Beheerraad aan de beheerder van het RH/RVT (brief van de voorzitter van de Beheerraad en van de leidend ambtenaar van Iriscare) van:
- de datum waarop de zaak onderzocht zal worden door de aangepaste technische commissie “Ouderen” van Iriscare (hierna: de Commissie);
- de uitnodiging om ten laatste twee werkdagen voor de vermelde datum een verweerschrift te versturen en om voor de Commissie te verschijnen, eventueel bijgestaan of vertegenwoordigd door een advocaat of door een derde die houder is van een bijzondere volmacht.
Tegelijk maakt de beheerder een afschrift van zijn verweerschrift over aan de ministers;
- De commissie onderzoekt het voorstel tot intrekking van de voorlopige werkingsvergunning of erkenning, ongeacht of de beheerder ingaat op de uitnodiging om te verschijnen, en bezorgt haar advies aan de Beheerraad;
- De Beheerraad maakt zijn advies binnen de zestig werkdagen over aan de ministers, te tellen vanaf de mededeling van het voorstel;
- De beslissing van de ministers over de intrekking van de voorlopige werkingsvergunning of erkenning wordt betekend aan de beheerder van het RH/RVT, aan de burgemeester en aan de procureur des Konings en wordt ter informatie overgemaakt aan de directeur van het RH/RVT;
- De sluiting van het RH/RVT in kwestie vindt maximaal negentig dagen na de betekening van de beslissing plaats;
- De beheerder van het RH/RVT moet de bewoners of hun vertegenwoordigers en het personeel informeren over de ministeriële beslissing, alsook over de gevolgen van de sluiting van het RH/RVT en moet een advies zichtbaar op de gevel van het RH/RVT plakken waarin de datum waarop de bewoners het RH/RVT moeten verlaten, vermeld staat;
- Wanneer de beslissing tot intrekking van de voorlopige werkingsvergunning of erkenning of van de sluiting definitief wordt, wordt ze in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. In dat advies moet de sluitingsdatum van het RH/RVT vermeld worden.
De controleverslagen van de dienst Administratieve Controle van de Diensten van het Verenigd College worden niet gepubliceerd.
De RH’s/RVT’s zijn aan de volgende regelgevende teksten onderworpen:
- de ordonnantie van 24 april 2008 betreffende de voorzieningen voor opvang of huisvesting van bejaarde personen.
- het besluit van het Verenigd College van 4 juni 2009 tot vaststelling van de procedures voor de programmering en de erkenning;
- het besluit van het Verenigd College van 3 december 2009 tot vaststelling van de erkenningsnormen waaraan de voorzieningen voor opvang of huisvesting van bejaarde personen moeten voldoen;
- koninklijk besluit van 21 september 2004 houdende vaststelling van de normen voor de bijzondere erkenning als rust- en verzorgingstehuis.
Controles worden in verschillende gevallen uitgevoerd:
- de opening van het RH/RVT;
- de erkenning of hernieuwing van de erkenning van het RH/RVT;
- een klacht tegen het RH/RVT;
- een opvolgingsbezoek (gerichte controles) aan het RH/RVT.
Tot en met 31 december 2022 zijn de administratieve en financiële controles van RH’s/RVT’s gedelegeerd aan de directie Controle van de Diensten van het Verenigd College.
Vanaf 1 januari 2023 zou Iriscare de administratieve controles op zich moeten nemen en vanaf 1 januari 2024 de financiële controles.
Het doel van een controle is om zich ervan te vergewissen dat de RH’s/RVT’s de normen naleven en om hun globale situatie te beoordelen aan de hand van een verslag van de gedane vaststellingen.
De normen die gecontroleerd moeten worden in de RH’s/RVT’s verschillen en hebben betrekking op het personeel, de prijs/facturatie/boekhouding, de administratieve organisatie, de voeding, de hulpverlening en verzorging, de animaties, de hygiëne, de veiligheid, de architectuur, de kwaliteit en de betrokkenheid van de ouderen.
Om na te gaan of de RH’s/RVT’s de erkenningsnormen[1] in acht nemen, wordt het volgende gecontroleerd:
- het gebouw is zijn geheel, de kamers, de gemeenschappelijke ruimten (leefruimten, restaurant, ...);
- de specifieke ruimten (verzorgings- en onderzoekslokaal in RVT’s, mortuarium, rokerslokaal, badkamers, ...);
- de personeelsdossiers (controle diploma’s, visa, ...);
- de individuele, administratieve, medische en zorgdossiers, waaronder de wettelijk voorgeschreven procedures (vb. bedwinging, hygiëne, ...);
- de kwaliteitsprogramma’s (in RVT’s), de animatieprogramma’s;
- de menu’s;
- de aankondiging van informatie in de twee talen;
- ….
De controleverslagen bevatten de vaststellingen van de niet-nageleefde normen en de richtlijnen die moeten worden uitgevoerd om de
