Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de invoering van een duurzame strategie binnen de kabinetten

Indiener(s)
Aurélie Czekalski
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 37)

 
Datum ontvangst: 21/10/2019 Datum publicatie: 04/12/2019
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 04/12/2019
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
24/10/2019 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    De strijd tegen de klimaatopwarming is een van de belangrijkste prioriteiten van de burgers geworden. De politieke wereld moet zijn verantwoordelijkheid op alle machtsniveaus ten volle opnemen, ook op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het wereldwijde probleem in verband met het gebruik van plastic en de milieuschade die dit kan veroorzaken, is een cruciale kwestie en een aanzienlijke maatschappelijke uitdaging.

De beleidsmakers moeten dus het goede voorbeeld geven. Zij hebben met name de verantwoordelijkheid om de sterke toename van afval en in het bijzonder plastic afval tegen te gaan.

Concrete acties kunnen/moeten worden ondernomen binnen departementen en ministeriële kabinetten om de "plastic voetafdruk” te verkleinen en te komen tot nul afval.

Tegelijkertijd moeten maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat de ministeriële kabinetten en de departementen intern meer afval sorteren en recycling vergemakkelijken.

Op die manier kan een sterk signaal worden gegeven aan de burgers, zodat de Brusselse overheid het goede voorbeeld kan geven en een voortrekkersrol kan spelen op dit gebied.

Graag wens ik een antwoord op volgende vragen.

- Welke acties onderneemt u binnen uw ministerieel kabinet en uw bestuur om de “plastic voetafdruk” te verkleinen?
- Worden initiatieven die gericht zijn op nul afval genomen binnen uw ministerieel kabinet en de departementen onder uw toezicht? Zo ja, dewelke?
- Hoe wordt het sorteren van afval georganiseerd binnen uw kabinet en uw departement(en)? Heeft u selectieve sorteerbakken in de kantoren?
- Organiseert u communicatiecampagnes (bv. via een interne nieuwsbrief, handvest van goede praktijken, enz.) om het personeel te informeren en bewust te maken van de problematiek van nul plastic en/of nul afval, in het bijzonder met betrekking tot de nefaste milieu-impact van overmatig gebruik van plastic producten en tassen, bijvoorbeeld?
- Werd een "nul plastic/nul afval"-referentiepersoon aangewezen als adviseur binnen uw bestuur/uw kabinet?
- Kunt u mij bevestigen dat het gebruik van plastic flessen in uw diensten is afgeschaft en vervangen door waterfonteinen/glazen flessen?
- Wordt bij het opstellen van overheidsopdrachten of aanbestedingen in het bestek een clausule opgenomen die elke inschrijver verplicht een milieuverantwoordelijke oplossing voor de opdracht in kwestie te kiezen?
- Tot slot, welke acties onderneemt u zowel binnen uw kabinet als binnen het bestuur om het papierverbruik te verminderen? Hebben de overheden een digitaliseringsstrategie ingevoerd ten aanzien van de burgers?
 
 
Antwoord    1) Welke maatregelen neemt u in uw ministerieel kabinet en uw administratie om uw ‘plastic’ voetafdruk te verminderen?

Voor het kabinet

Het spreekt voor zich dat wij alles in het werk willen stellen om ervoor te zorgen dat het kabinet een model inzake duurzaamheid is.

Na de installatie- en herinrichtingsfase van de werkplekken - die nog niet mogelijk is geweest door de noodzakelijke samenhuizing van de kabinetten van de staatssecretaris voor Economische Transitie en de minister van Leefmilieu -, zullen we werk maken van de invoering van een algemene strategie. In afwachting hebben we al maatregelen genomen, met name met betrekking tot het waterverbruik (onthaal / vergaderzaal, enz.). We hebben het gebruik van plastic bekers afgeschaft ten gunste van glazen en glazen karaffen. Binnenkort zullen de waterfonteinen worden vervangen door fonteinen die op het leidingwater zijn aangesloten.
Bovendien zijn heel veel leden van het kabinet zich al heel bewust van de kwestie betreffende het gebruik van drinkbussen en herbruikbare recipiënten voor de maaltijden.

Voor het Agentschap Net Brussel

Vanaf begin 2018 heeft Net Brussel een ‘zero plastic’-reflectie ondernomen. Een eerste bestelling van drinkbussen is geplaatst in april 2018 met als doel de plastic wegwerpbekers te vervangen.

Daarnaast zijn er kopjes en glazen besteld, evenals waterkaraffen voor de vergaderzalen. Het Agentschap beschikt al jaren over waterfonteinen, hoewel in sommige vergaderzalen plastic flesjes voorhanden waren, wat nu dus niet meer het geval is.


Voor Leefmilieu Brussel

Al het serviesgoed dat sinds 1994 wordt gebruikt, bestaat uitsluitend uit glazen of porseleinen recipiënten; de drankflessen (water, sap, enz.) die in het restoBEL te koop zijn, zijn ook allemaal van glas, voor het merendeel met statiegeld (zie echter de uitzondering voor de verdeling van water aan de teams op het terrein tijdens warme periodes, V 5 hieronder).

Voor de Haven

· Waterfonteinen geïnstalleerd sinds 2014
· Terbeschikkingstelling van drinkflessen aan de werknemers sinds 2018
· Afschaffing van plastic bestek, borden en bekers
· Invoering van selectieve sortering in de kantoren van de Haven sinds 2002
· Terbeschikkingstelling van een afvalpark (gemengd, plastic, hout, banden), voor de klanten van het TIR-centrum, sinds 2014
· Terbeschikkingstelling van een afvalpark (gemengd, hout, metaal, olie, oplosmiddelen, banden, PMD) aan de sluis van Molenbeek, voor schippers, sinds 2012
· Installatie van 3 drijvende afvalvallen op het kanaal (in 2010 en 2018)


Ophaling van 100 tot 200 m³ drijvend afval (inclusief plastic afval dat vervolgens wordt gerecycleerd) op het kanaal, via twee schoonmaakboten, die 2 tot 3 dagen per week actief zijn.
2) Worden er binnen uw ministeriële kabinet en de departementen onder uw voogdij initiatieven genomen om naar zero afval te streven? Zo ja, welke?

Voor het kabinet

Vanaf het einde van het jaar zullen we binnen het kabinet een strategie opstellen om naar zero afval te streven door met name te werken aan de eisen/criteria die zijn opgenomen in de bestekken van de leveringsopdrachten die we met leveranciers zullen moeten afsluiten.

Voor het Agentschap Net Brussel

Het Agentschap heeft wegwerpplastic volledig verbannen op zijn administratieve zetel sinds juni 2019.

Voor Leefmilieu Brussel

Sinds 1994 ontwikkelt Leefmilieu Brussel acties om de productie van afval afkomstig van activiteiten waarover het een rechtstreekse controle heeft, te verminderen. De milieuverklaring 2019 (MV 2019) van Leefmilieu Brussel beschrijft en illustreert deze acties op pagina 27 tot 30 (zie MV 2019 in bijlage): van preventie tot sortering, met inbegrip van de naleving van de geldende wetgeving, de kwantitatieve monitoring en de communicatie en sensibilisering van het personeel op alle niveaus.

Voor de Haven

· Bewustmaking van het personeel: workshop ‘zero afval’ (19/12/2018)
· Kartonpers TIR-centrum
· Frigoliet zakken (geëxpandeerd polystyreen) 2019
3) Hoe is de afvalsortering intern georganiseerd binnen uw kabinet en uw departement(en)? Beschikt u over selectieve vuilnisbakken in de kantoren?

Voor het kabinet

De kantoren zijn uitgerust met een papierbak en een vuilnisbak voor het andere afval. De cafetaria is uitgerust met aparte vuilnisbakken voor papier, PMD, organisch afval en glas. De eigenaar/beheerder van het gebouw heeft een gespecialiseerd bedrijf gemandateerd om ervoor te zorgen dat het afval gesorteerd per categorie wordt afgevoerd.

Voor het Agentschap Net Brussel

Sinds 2011 beschikt Net Brussel over selectieve vuilnisbakken op al haar sites (administratieve en operationele). De sorteerfracties zijn papier/karton, PMD en restafval. Er is een inzamelpunt voor Bebat en voor klein chemisch afval aanwezig in alle sectoren. De sortering van de voedingsfractie (oranje zak) wordt georganiseerd op de administratieve zetel.


Voor Leefmilieu Brussel

Dit wordt beschreven in de milieuverklaring 2019 (MV 2019), op pagina 27 en 28; op alle verdiepingen zijn sorteerbakken geplaatst en er zijn maar liefst 13 verschillende stromen opgezet (zie bijgevoegde MV 2019).


Voor de Haven

· In elk kantoor: gemengd + papier en karton
· In de cafetaria: selectieve sortering (PMD/gemengd)
· In de werkplaats: selectieve sortering (PMD/ gemengd); papier + karton; gasflessen; frigoliet; gevaarlijk afval; spuitbussen; inktcartridges; metaal; banden; informaticamateriaal
· Sorteercontrole door de onderhoudsafdeling
4) Organiseert u communicatiecampagnes (bv. via een interne nieuwsbrief, handvest van goede praktijken, enz.) om het personeel te informeren en bewust te maken van de problematiek van zero plastic en/of zero afval, in het bijzonder met betrekking tot de negatieve milieu-impact van bijvoorbeeld een overmatig gebruik van plastic producten en zakken?

Voor het kabinet

In het kader van de installatie van het kabinet zal er communicatie worden gepland om het bewustzijn te verhogen en iedereen te herinneren aan het verwachte gedrag met betrekking tot het sorteren, het gebruik van plastic en de vermindering van afval.
Volledige informatie hierover is al verstrekt.


Voor het Agentschap Net Brussel

Regelmatig worden interne communicatiecampagnes over sortering gevoerd, via de informatieschermen in alle sectoren.
Voor de week van de afvalvermindering wordt een specifieke campagne opgezet om onze medewerkers bewust te maken van de noodzaak om hun afvalverbruik te verminderen (bv. vermijd plastic flessen, gebruik een herbruikbare zak, geef de voorkeur aan een inox rietje, enz.).

Voor Leefmilieu Brussel

Ja: Sinds 1994 organiseert Leefmilieu Brussel jaarlijks informatiecampagnes voor zijn personeel, zowel op de hoofdzetel als op het terrein, om het bewust te maken van en te betrekken bij het beheer van de eigen werkomgeving, die vaak ook het gewestelijke leefmilieu is. Tijdens de Europese Week van de Afvalvermindering 2019, dit jaar van 18 tot 22/11, was de ‘zero afval’-doelstelling de rode draad; één actie tijdens de lunchpauze bestond erin om - dankzij de hulp van twee actrices – op het hoofdkantoor van Leefmilieu Brussel van terras naar terras te gaan, om de verpakking van de boterhammen en andere broodjes van de medewerkers te becommentariëren.
De permanente acties worden beschreven in de MV 2019, pagina 27 (zie bijgevoegd document):

• De opname van strikte richtlijnen voor afvalbeheer voor schoonmaakbedrijven
• De mededeling van voor het personeel bestemde sorteerinstructies
• De organisatie van de Europese Week van de Afvalvermindering elk jaar in november


Voor de Haven

· Bewustmaking van het personeel: workshop ‘zero afval’ (19/12/2018); verspreiding van het boek van Leefmilieu Brussel ‘Afval verminderen. 100 tips om duurzaam te verbruiken 2015’; verspreiding van ‘Stop gratis drukwerk/pers’-stickers voor brievenbussen;
· Communicatiecampagne: naast de boodschappen en een intern actieplan onder leiding van een projectgroep binnen de Haven gedurende meerdere jaren, is de haven bezig met een extern communicatieproject. Om de lokale bevolking te sensibiliseren om afval niet meer in het kanaal te gooien en in het algemeen zal de Haven ook een bewustmakingscampagne lanceren met de volgende slogan: ‘Gooi me er niet uit, ik kan niet zwemmen!’. De uitvoering van deze campagne zal in december 2019 van start gaan.
· Handvest van goede praktijken inzake milieuacties op het gebied van energie, verplaatsingen, voedsel, IT, papier en afval: in ontwikkeling.
5) Is er een ‘zero plastic/zero afval’-referentiepersoon aangewezen als adviseur binnen uw administratie/uw kabinet?

Voor het kabinet

Het kabinet heeft de kabinetssecretaris en zijn team de opdracht gegeven om een strategie voor de aanbestedingen te onderzoeken en voor te stellen (inclusief de definiëring van milieu- en sociale criteria), de identificatie van alternatieven, de vermindering en het beheer van het afval. Het secretariaat zal ermee belast worden de teams te begeleiden, advies te geven, toe te zien op de uitvoering van de maatregelen, ze te evalueren en op te volgen. Het doel is om naar zero plastic en zero afval te streven.

Voor het Agentschap Net Brussel

Niet bij Net Brussel.

Voor Leefmilieu Brussel

Binnen Leefmilieu Brussel is er een persoon die verantwoordelijk is voor de interne aanpak van de “zero waste”-kwestie. Dit personeelslid maakt deel uit van het departement afval.

Voor de Haven

De afdeling Milieu van de Technische directie dient als referentiepunt voor alle medewerkers en klanten van de Haven van Brussel, voor alle milieukwesties.
6) Kunt u mij bevestigen dat het gebruik van plastic flessen in uw diensten is afgeschaft en vervangen door waterfonteinen/glazen flessen?

Voor het kabinet

We hebben maatregelen genomen om de plastic recipiënten af te schaffen en ze te vervangen door glazen en karaffen. We zijn opzeggingsprocedures gestart voor de contracten van de waterfonteinen die niet op het leidingwater zijn aangesloten en we zijn op zoek naar alternatieve oplossingen om aan de behoeften van onze medewerkers en bezoekers te voldoen.

Voor het Agentschap Net Brussel

Wat de operationele sites betreft, wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een bestek voor de aankoop van inox drinkbussen. Vanaf volgende zomer zullen de werkmannen erover beschikken, zodat we hun niet langer dagelijks twee plastic flessen hoeven te geven (van juni tot september), zoals deze zomer nog het geval was. Alle operationele sites zijn al uitgerust met waterfonteinen. Voor de koffie beschikken ze over bekers en roerstaafjes in karton/hout.


Voor Leefmilieu Brussel


Ja, wij bevestigen deze bewering, die sinds 1993 geldt voor Leefmilieu Brussel, met uitzondering van het water dat door de aankoopdienst wordt verdeeld aan de teams op het terrein, die water in plastic flessen mogen verbruiken wanneer er geen fontein aanwezig is op de sites waar ze werken, tijdens hitteperiodes.


Voor de Haven

Sinds de installatie van de waterfonteinen in 2014 gebruikt de Haven geen plastic flessen meer. Voor bepaalde evenementen worden nog af en toe glazen flessen gebruikt (zie antwoord op de volgende vraag).
7) Bent u van plan om bij het opstellen van overheidsopdrachten of offerteaanvragen in het bestek een clausule op te nemen die elke inschrijver ertoe verplicht een milieuverantwoordelijke oplossing voor het betrokken voorwerp te kiezen?

Voor het kabinet

Ja. Dit is een van de hefbomen die we willen gebruiken om de leveranciers aan te moedigen om producten voor te stellen die zowel milieuvriendelijk zijn als de mensenrechten en sociale rechten respecteren.

Voor het Agentschap Net Brussel

Het Agentschap ziet, via de bepalingen van haar overheidsopdrachten, erop toe om haar milieu-impact maximaal te beperken. Elke overheidsopdracht wordt geanalyseerd om na te gaan of het al dan niet mogelijk is om criteria op te nemen die de milieu-impact verminderen. Dit maakt trouwens het voorwerp uit van een ISO 9001-indicator en -doelstelling. Voor 2019, bijvoorbeeld, is er in 77% van de overheidsopdrachten voor leveringen een milieucriterium opgenomen. Dit vertaalt zich bijvoorbeeld in een verplichte vermindering van de plastic verpakkingen (omverpakking) voor bepaalde leveringen.


Voor Leefmilieu Brussel


De omzendbrief van 5 februari 2009 betreffende de opname van duurzame criteria in de overheidsopdrachten van gewestelijke administraties, verplicht de Brusselse instellingen van openbaar nut om een duurzaam aankoopbeleid te voeren voor de overheidsopdrachten voor diensten en leveringen. Deze omzendbrief wijst Leefmilieu Brussel aan om de gewestelijke administraties te begeleiden bij de integratie van de milieucriteria in hun opdrachten.
In deze context heeft Leefmilieu Brussel met name een aankoopcentrale voor groene kantoor-benodigdheden opgericht, waarbij tal van entiteiten (gemeenten, diensten die afhankelijk zijn van de regering en de Raad van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, enz.), waaronder de kabinetten van de ministers en staatssecretarissen van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, zich kunnen aansluiten.
Deze centrale werd begin 2012 gelanceerd, bij wijze van proefproject, en vervolgens verlengd voor de jaren 2015-2018 en ten slotte voor de jaren 2019-2022. De kabinetten Maron, Trachte en Clerfayt zijn al lid van deze aankoopcentrale, net als 48 andere Brusselse overheidsinstellingen. Er bestaan ook andere aankoopcentrales waarbij deze instellingen zich kunnen aansluiten: levering van groene stroom bij Sibelga (90 leden), informaticamateriaal met milieucriteria bij het CIBG (172 leden) en de operationele leasing van voertuigen beheerd door Leefmilieu Brussel.
Leefmilieu Brussel biedt deze instellingen ook algemene en thematische opleidingen aan voor het opnemen van milieuclausules in de overheidsopdrachten, een gepersonaliseerde helpdeskdienst, een nieuwsbrief en een platform waarop typebestekken, wettelijke informatie over duurzame overheidsopdrachten, presentaties van eerdere cursussen en andere nuttige instrumenten kunnen worden gevonden.

Voor de Haven

De Haven van Brussel heeft een milieuclausule opgenomen in het bestek van de nieuwe editie van het Havenfestival dat op 24/05/2020 zal plaatsvinden en waarin onder meer gevraagd wordt om alle serviesgoed te vervangen door niet-plastic serviesgoed. Deze clausule bevat ook een verzoek om CO²-neutraliteit voor elk aspect van het evenement.
Voor elk ander soort evenement dat de Haven organiseert, is de Haven voorstander van het huren van glazen serviesgoed. De cateraars met wie de Haven gewend is te werken, geven ook de voorkeur aan glazen flessen voor de drank.
8) Tot slot, welke acties onderneemt u zowel binnen uw kabinet als in de administratie om het papierverbruik te verminderen? Wordt er een digitaliseringsstrategie toegepast door de overheden ten aanzien van de burgers?

Voor het kabinet
Het is onze ambitie om een proefproject te lanceren dat gericht is op de dematerialisatie van de informatiestromen (brief / nota / validatie / handtekening, enz.) binnen het kabinet, tussen de kabinetten en met de administraties. Binnenkort hebben we een ontmoeting met een leverancier om de mogelijke perspectieven te verkennen.

Voor het Agentschap Net Brussel

Wat het papierverbruik betreft, heeft het Agentschap diverse maatregelen genomen, zoals het recupereren van slechts gedeeltelijk gebruikte vellen (aan één kant, om notitieboekjes te maken), het opzetten van een intranet met een centralisatie van officiële documenten (vrije raadpleging), het gebruik van handdrogers met gepulseerde lucht, enz. Het economaat en dus de door het Agentschap gebruikte vellen papier worden gerecycleerd (aangekocht via de aankoopcentrale van Leefmilieu Brussel).

Voor Leefmilieu Brussel

Binnen Leefmilieu Brussel worden sinds 1994 acties gevoerd om het papierverbruik te verminderen. De dematerialisatie die mogelijk wordt gemaakt door de digitalisering van documenten heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan deze doelstelling. Gedeelde multifunctionele printers hebben ook bijgedragen aan de verbeterde resultaten. In 25 jaar tijd werd het papierverbruik gedeeld door 12.

Zich aanpassen aan de veranderingen en de modernisering van de mentaliteit en de praktijken van onze burgers is een noodzaak. Leefmilieu Brussel heeft dat goed begrepen. Er is een strategie voor digitale transformatie gedefinieerd en een uitvoeringsprogramma gelanceerd. De verbetering van de dienstverlening is een van de belangrijkste doelstellingen van de instelling. De ervaring van de burger staat centraal. Het is een lang en complex project dat aan de gang is. De diensten moeten doeltreffend en efficiënt zijn, zodat de burgers een maximale administratieve vereenvoudiging kunnen vinden. Om dit te bereiken, is het noodzakelijk om een echte digitale transformatie mogelijk te maken. Het bevorderen van innovatie, het creëren van een digitale cultuur, het zoeken naar flexibiliteit, het zorgen voor digitale inclusie of het beheersen van informatietransacties met de burgers zijn de lopende werkzaamheden. Leefmilieu Brussel heeft dus de digitale weg ingeslagen, maar waakt tegelijk over digitale soberheid. De instelling zal een drijvende kracht zijn achter de digitale transformatie van de gewestelijke diensten en zal samen met andere administraties transversale acties uitvoeren ten voordele van de burgers.



Voor de Haven

· Gebruik van gerecycled papier (gecertificeerd)
· Z/W en dubbelzijdig afdrukken standaard ingesteld
· Terbeschikkingstelling van een bak kladpapier in elk kantoor
· De Haven van Brussel geeft de voorkeur aan elektronische overheidsopdrachten (bijvoorbeeld via eProcurement)
· Voorbeelden van gedigitaliseerde documenten:
· Alle bestekken kunnen worden gedownload van de website, sinds 2012-2013
· De maandelijkse dossiers van de raad van bestuur zijn gedematerialiseerd (toegankelijk op een beveiligde ruimte via de website van de Haven), sinds 2016
· De dossiers van de staff- en directievergaderingen zijn volledig gedematerialiseerd, sinds 2014
· De loonfiches worden per e-mail verstuurd en niet langer afgedrukt of per post verstuurd, 2014
· Maaltijdcheques, sinds 2015
· Verlofbladen, sinds 2015
· Gele gezondheidskaart, sinds 2016
· Wenskaarten voor het nieuwe jaar, sinds 2017
· Jaarverslag beperkt tot 4 pagina's met verwijzing naar onlinehoofdstukken en QR-code, sinds 2018
· Afschaffing van papieren krantenabonnementen, sinds 2019