Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de overwelving van de Zenne

Indiener(s)
Françoise Schepmans
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 121)

 
Datum ontvangst: 11/12/2019 Datum publicatie: 03/03/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 26/02/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
21/01/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    De Zenne, die door het Brussels Gewest loopt, is sinds de overwelving in de 19e eeuw om gezondheidsredenen bijna volledig overdekt. Er loopt een project om het gedeelte ter hoogte van het Maximiliaanpark weer open te leggen. Dat vertegenwoordigt echter slechts een klein deel van de rivier.

De Zenne, of het nu gaat over het oude overwelfde gedeelte onder het stadscentrum of het recentere gedeelte, heeft twee overwelvingen. Die worden gescheiden door een brede muur om de structuur beter te ondersteunen onder het gewicht van de gebouwen en de doorgang van zware voertuigen boven de grond. Het onderhoud van die dubbele overwelving mag niet licht worden opgevat om elk risico van verzakking te voorkomen.

Graag een antwoord op de volgende vragen:
- Wat is de algemene staat van de overwelving?
- Wie onderhoudt de infrastructuur? Hoe vaak?
- Worden er stabiliteitsbeoordelingen uitgevoerd?
- Zijn er uit te voeren renovatiewerken?
- Wat zijn de middelen voor het onderhoud van de overwelving?
- Welk regelmatig onderhoud wordt aan de overwelving uitgevoerd?
 
 
Antwoord    Er zijn verschillende operatoren die gezamenlijk instaan voor het onderhoud van de spui. De inventaris die u mij vraagt, betreft dus alleen de drie operatoren waarvoor ik bevoegd ben.

Ik wil u ook meedelen dat er een discussie over de verdeling van de rollen van elk van hen in het beheer van de spui van de Zenne is gepland in het kader van het
Coördinatieplatform van de Wateroperatoren, waarvan de volgende vergadering zal plaatsvinden op 19 februari 2020.

VRAAG 1 : Wat is de algemene staat van de spui?

Leefmilieu Brussel is de beheerder van de Zenne krachtens een besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 26 april 2007. In dit besluit wordt onder beheer van de Zenne verstaan het beheer van het water van de rivier en haar sedimenten. Leefmilieu Brussel beheert ook een relatief klein deel van de spui (d.w.z. de structuur die de Zenne bedekt en die nodig is voor de ontwikkeling van de oppervlakteactiviteiten). Dit deel van de spui dat door Leefmilieu Brussel wordt beheerd, is het meest recente deel van de Zenne dat in de jaren ’90 werd overwelfd. Het ligt in het noorden van het Gewest, stroomafwaarts van de CERES-site en parallel aan de Vilvoordelaan.

Volgens de onderzoeken die Leefmilieu Brussel de laatste jaren heeft uitgevoerd op deze structuren,
zijn ze in goede staat, zowel visueel als structureel, zoals blijkt uit de laatste concrete analyses die in 2018 zijn uitgevoerd.

VIVAQUA beheert de spuien van de Zenne vanaf de ingang van de Zenne onder de spui aan de Veeartsenstraat tot aan de Rupelstraat aan de Van Praetbrug (6,5 km). VIVAQUA beheert ook het afrasteringsstation in de Veeartsenstraat dat de spuien beschermt door grote drijvende voorwerpen uit het water te verwijderen.

In de afgelopen 10 jaar
heeft VIVAQUA de meeste delen van de spui die onder haar bevoegdheid vallen, gerenoveerd. Ze zijn dus in zeer goede staat. Er is momenteel nog een deel van ongeveer 1 km te renoveren op het niveau van de Frankrijkstraat tot aan het Baraplein.

Wat de Haven van Brussel betreft, bestaat er in het deel dat onder haar bevoegdheid valt,
een vermoeden dat de plaat bij de ingang van de rechter spui plaatselijk verhoogd is, wat bij de laatste inspectie werd vastgesteld, maar waarvoor geen dringende ingreep is vereist. De Haven van Brussel heeft in 2020 een meer globale audit op de spui gepland, waarbij een budget van 35.000 euro werd gereserveerd voor een mandaat indien er een beroep moet worden gedaan op een studiebureau. Deze audit zal leiden tot een actieplan.


VRAAG 2: Wie is verantwoordelijk voor het onderhoud van de infrastructuur? Hoe vaak?
Wat de werken betreft waarvoor Leefmilieu Brussel bevoegd is (met inbegrip van het hierboven vermelde deel), zorgt LB ervoor dat ze in goede staat zijn en dat ze, indien nodig, worden hersteld. Bovendien moet Leefmilieu Brussel, ongeacht of het bouwwerk ('spui') nu publiek of privaat wordt beheerd, de goede doorstroming van het water garanderen en de materialen die door de waterloop worden vervoerd, voor zijn rekening nemen. Bij deze werken is baggeren, d.w.z. het verwijderen van sedimentair slib, dan ook noodzakelijk. Leefmilieu Brussel treedt dan op als bouwheer voor deze operaties of gewoon als financiële partner, zoals in het antwoord op vraag 5 hieronder wordt uiteengezet.

VIVAQUA is verantwoordelijk voor het onderhoud van de spuien die onder haar bevoegdheid vallen.

Wat de Haven van Brussel betreft, wordt de perimeter van het onderhoud van de spui momenteel gedeeld door twee publieke actoren (de Haven van Brussel en Leefmilieu Brussel) op het havendomein en een private actor (CERES) op het private gedeelte dat de spui overdekt.


VRAAG 3: Worden er stabiliteitsbeoordelingen uitgevoerd?

Wat Leefmilieu Brussel betreft,
hebben de stabiliteitsstudies in het kader van de studies voor de openlegging van de Zenne in het noorden van het Gewest aangetoond dat er geen stabiliteitsproblemen zijn voor de structuren die het beheert.

VIVAQUA
controleert jaarlijks de structurele staat van de spuien die onder haar bevoegdheid vallen.

De Haven van Brussel bevestigt dat de twee spuien door Leefmilieu Brussel werden bezocht en dat er geen enkel probleem werd gemeld in het gedeelte dat onder het beheer van de Haven van Brussel valt.
Dit bezoek versterkt de visuele controles die door de Haven worden uitgevoerd.

VRAAG 4: Moeten er renovatiewerkzaamheden worden uitgevoerd?

Voor Leefmilieu Brussel is het op lange termijn eenvoudiger en goedkoper om een waterloop in de open lucht te beheren dan een structuur onder een spui, wat één van de redenen is waarom Leefmilieu Brussel zich inzet om zoveel mogelijk aansluitende waterlopen open te leggn.

Bovendien dragen de openleggingen bij aan de naleving van de Europese milieunormen op het gebied van de kwaliteit van het oppervlaktewater en werken ze aan de veerkracht van de waterloop en de daarmee gepaard gaande biodiversiteit in het licht van de druk op de stad.

Dit type interventie is ook een belangrijke hefboom voor de verbetering van de leefomgeving van de Brusselaars.
Leefmilieu Brussel geeft dus eerder de voorkeur aan een beleid van openlegging van de waterloop dan aan een beleid van renovatie van de spuien die het in beheer heeft. Het is in dit kader dat er in 2020-2021 in het noorden van Brussel openleggingswerken gepland zijn.

Zoals vermeld in het antwoord op vraag 1 hierboven, heeft VIVAQUA in de
afgelopen 10 jaar de meeste delen van de spuien die onder haar verantwoordelijkheid vallen, gerenoveerd. Er is momenteel nog een deel van ongeveer 1 km te renoveren op het niveau van de Frankrijkstraat tot aan het Baraplein. De kosten voor de resterende werkzaamheden worden geschat op 5 miljoen euro.

In 1997 en 2000 heeft de Haven van Brussel werkzaamheden uitgevoerd om de draagkracht van de spuien te versterken (van 2 ton naar 6 ton per m²) op ongeveer een derde van het gedeelte dat zij in beheer heeft en heeft zij nog eens een derde bedekt met een betonnen plaat om de doorstroming van het verkeer boven de overwelvingen beter te verdelen.
Er zal een audit worden uitgevoerd om mogelijke aanvullende interventies te bepalen.


VRAAG 5: Wat zijn de budgetten voor het onderhoud van de spui?

Volgens Leefmilieu Brussel heeft Vivaqua de laatste jaren de spuien waarvoor het verantwoordelijk is (Vivaqua) gerestaureerd (reiniging en behandeling met spuitbeton). Om de renovatiewerkzaamheden te kunnen uitvoeren, moeten de spuien eerst worden gereinigd. Op sommige delen waren de hoeveelheden sediment relatief hoog. Aangezien Leefmilieu Brussel verantwoordelijk is voor het beheer van de meeste geklasseerde waterlopen in het gewest (waaronder de Zenne), werd overeengekomen dat Vivaqua alle werkzaamheden zou uitvoeren en dat Leefmilieu Brussel 50 % van de kosten voor de afvoer van het slib zou bijdragen. Het is in dit kader dat de overeenkomsten tussen Vivaqua en Leefmilieu Brussel werden gefinaliseerd.

De volgende budgetten worden door Leefmilieu Brussel ten laste genomen:

-
1.619.430 € incl. BTW voor de spuien van de Zenne onder de Groendreefstraat en de Vroegmarkt in Brussel-Stad (Fase 8 en 9)

-
209.349 € incl. BTW (schatting want werken in uitvoering) voor de spuien van de Zenne tussen de Vroegmarkt in Brussel-Stad en de Lambermontlaan (Fase 10).

Een laatste fase (Fase 11) is gepland ter hoogte van de Veeartsenstraat.
Deze werken zijn nog niet geraamd en moeten het voorwerp uitmaken van een nieuwe overeenkomst.

Voor VIVAQUA
bedraagt het jaarlijkse budget voor het onderhoud van de spuien ongeveer 300.000 €.

De Haven van Brussel heeft een kaderakkoord voor
275.000 euro voor het onderhoud van de kunstwerken en de waterweg. De Haven van Brussel doet een beroep op dit budget voor dringende herstellingen.


VRAAG 6 : Wat is het reguliere onderhoud dat in de spui wordt uitgevoerd?
Leefmilieu Brussel voert alleen buitengewone werkzaamheden uit op of in de delen van de spuien die het beheert.

VIVAQUA controleert (en vervangt indien nodig) de toegangsdeksels en -trappen en voert noodzakelijke reinigingen en specifieke herstellingen uit.

De Haven van Brussel voert op regelmatige tijdstippen visuele inspecties op de spui uit. Een patrouille van stewards controleert regelmatig de spui aan de oppervlakte.