Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de voortzetting van het beleid inzake milieueducatie en de sensibilisering rond het leefmilieu.

Indiener(s)
Gladys Kazadi
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 230)

 
Datum ontvangst: 21/02/2020 Datum publicatie: 19/05/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 15/05/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
13/03/2020 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag    Milieueducatie is een noodzakelijke hefboom om de levenskwaliteit van de burgers te verbeteren. Behalve het gedrag van jongeren veranderen, moet die educatie ook de families erbij betrekken en inclusief zijn in die zin dat ze alle lagen van de bevolking moet bereiken en aanspreken. Om daarin te slagen, moet er steun komen van het verenigingsleven en de scholen.

Op 16 oktober 2019 stelde ik u vragen over uw milieueducatiebeleid. Ik had graag een stand van zaken van de vorderingen gekregen. Daarom zou ik u graag volgende vragen stellen:

- Hoe evolueert het milieueducatiebeleid in de scholen? Bij mijn vorige interpellatie gaf u aan dat scholen zich vrijwillig zouden kunnen opgeven voor een lesprogramma in de natuur. Loopt dat programma al? Hoeveel scholen nemen eraan deel?

- Wat de materiële interventie in de schoolgebouwen betreft: hoe staat het met de studie betreffende de vergroening van de speelplaatsen van de acht geselecteerde scholen?

- U hebt ons meegedeeld dat u zich graag zou laten inspireren op wat er in Wallonië allemaal gebeurt, en dat toepassen in Brussel. Bij welke programma's en projecten zou u graag inspiratie halen? Welke projecten zijn uiteindelijk geselecteerd? Wat is de timing?

- Leefmilieu Brussel wil de mogelijkheid bestuderen om samen met het Waals Gewest en de Federatie Wallonië-Brussel een permanent secretariaat op te zetten om scholen aan te moedigen ecologisch te werken en het milieu op te nemen in het schoolse curriculum. Loopt er al zo'n studie?

- Welke extra inspanningen zijn er sinds uw aantreden gedaan inzake bewustmaking, vooral dan van de sociaal-economisch meest kwetsbare groepen en de mensen die het slechtst op de hoogte zijn van milieuzaken?

- Buiten de schoolmuren hebben natuurlijk ook de ouders een verantwoordelijkheid om hun kinderen over het milieu te leren en hen te wijzen op de uitdagingen. Welke hulpmiddelen zijn er ontwikkeld om ouders erop te wijzen dat ze een levensstijl kunnen aannemen die gezonder is en meer respect heeft voor het milieu?

- Kunt u ons verzekeren dat het budget dat voor dat beleid wordt uitgetrokken, gehandhaafd of opgetrokken wordt bij de begrotingsaanpassing?
 
 
Antwoord    1) Comment évolue la politique d’éducation à l’environnement ?

Milieueducatie heeft twee doelstellingen in het Brussels Gewest: enerzijds, de verbetering van de milieukwaliteit van de scholen en, anderzijds, de mobilisatie van de jongeren ten aanzien van de milieu- en meer bepaald de klimaatproblematiek.

De strategie wordt ontplooid door middel van een breed scala aan sensibiliseringsactiviteiten, een technische en pedagogische begeleiding van scholen en een ondersteuning van jongerenmobilisatieprojecten die door verenigingen worden gedragen.

In één schooljaar werden 279 scholen begeleid en 40.573 leerlingen gemobiliseerd.

In 2019, verwelkomde BELEXPO ongeveer 17.000 bezoekers: klassen, jongeren en gezinnen.

Naast deze cijfers, zijn er de vele sensibiliseringsactiviteiten van gesubsidieerde verenigingen: kinderboerderijen, IRScNB, CRIE, enz., hetzij 15.000 tot 20.000 mensen, voornamelijk jongeren.


2) Le programme d’éducation dans la nature est-il désormais en place ? Combien d’écoles y participent ?

Het “learning in nature”-programma heeft tot doel om, enerzijds, een gevoel van samenhorigheid en verantwoordelijkheid te ontwikkelen ten opzichte van het milieu en, anderzijds, de kwaliteit van het leren en de volledige ontwikkeling van de jongeren te bevorderen.

In 2019-2020, wordt voor het eerst een begeleidingssysteem ingevoerd.

Negen Franstalige basisscholen nemen deel: 37 klassen - 883 leerlingen.

Deze voorziening zal volgend schooljaar na evaluatie en aanpassing opnieuw worden gelanceerd.

Bovendien hebben de eendaagse opleidingen meer dan 150 leerkrachten uit alle netwerken en gemeenten gemobiliseerd, maar dit enkel voor Franstaligen; Nederlandstaligen hebben hun eigen "beter buiten leren"-project dat door MOS wordt gecoördineerd.

Het begeleidingsprogramma omvat groepsbijeenkomsten en individuele coaching.

De scholen hadden ook de mogelijkheid om een subsidie aan te vragen voor de aankoop van materiaal.

De eerste feedback was positief.


3) Où en est l’étude de végétalisation des cours de récréation au sein des 8 écoles choisies ?

Het vergroeningsprogramma van de speelplaatsen voldoet aan de doelstelling om de milieukwaliteit van de scholen te verbeteren, niet alleen op het gebied van de infrastructuur, maar ook voor wat de pedagogische aspecten en de toegankelijkheid voor de wijk betreft.

Ter herinnering, komt dit programma voort uit een samenwerking tussen Leefmilieu Brussel en Perspective Brussels die tot doel heeft de speelplaatsen te verbeteren.

De eerste fase bestaat uit een studieopdracht en het opstellen van een gids.

Deze studie bestaat uit 3 luiken:

Luik 1: Inventarisatie en analyse van goede praktijken.

Door middel van interviews, bezoeken en reviews van casestudies, heeft het studiebureau verschillende aandachtspunten samengebracht, zoals: het participatief herinrichtingsproces, het onderhoud en beheer van de ingerichte ruimten, de diversiteit van de locaties en hun omvang, de duurzaamheid van de materialen, enz.

De inventaris wordt aangevuld met een catalogus van inspirerende interventies in de drie gewesten van het land en in sommige Europese landen.

Dit luik is nu afgerond.

Luik 2: Het opstellen van een investeringsprogramma voor 8 onderwijsinstellingen die worden geselecteerd op basis van locatiecriteria (ZSH, achterstandsgebied), onderwijsniveau en netwerk.

Participatie is een centraal element in dit luik.

De voorstellen werden samen met het onderwijzend personeel, de opvoeders, de directie en het OP en met de leerlingen, en vervolgens met deskundigen van Leefmilieu Brussel, via participatieve workshops uitgewerkt.

Dit luik wordt nu afgerond; de 8 scholen hebben een dossier met voorstellen voor de inrichting van hun speelplaatsen ontvangen met een investeringsplan.

Luik 3: Opstellen van een praktische gids voor scholen, architecten en studiebureaus.

Dit instrument zal in de vorm van didactische fiches gewestelijke aanbevelingen voor een kwaliteitsvolle speelplaats voorstellen, evenals inrichtingen om de biodiversiteit van de schoolruimten te vergroten.

De publicatie van de gids is gepland voor juni 2020.

Daarnaast zijn Leefmilieu Brussel en Perspective Brussels verantwoordelijk voor het ontwerpen en opzetten van een structuur voor het opstellen van precieze uitvoeringsdossiers en financierings- en begeleidingsformules om het programma op gewestelijke schaal te ontplooien.


4) Vous nous aviez fait part de votre volonté de vous inspirer de ce qui se fait en Wallonie en tentant de les mettre en œuvre au sein de la Région. Quels sont ces programmes et projets dont vous souhaitez vous inspirer ? Quels projets ont finalement été sélectionnés ? Quel est le calendrier prévu ?

Zoals hierboven uitgelegd, bevat luik 1 van de studie inspirerende projecten, waarvan sommige uit Wallonië komen:

- Ecole libre du Sacré-Cœur de bois de Villers, Profondeville: rustige plaatsen / actieve plaatsen - openluchtklas - bodemporositeit;

- Ecole le Grand Vivier, Chièvres : Participatieve inrichting van de speelplaats - rustige plaatsen / actieve plaatsen - insectenhotel;

- Ecole Sainte-Gertrude, Brugelette : plaatsen op de schaal van de kinderen - rustige plaatsen / actieve plaatsen - diversiteit van de vegetatie - bodemporositeit;

- Ecole Saint-Joseph, Saint Servais > diversiteit van de vegetatie - bodemporositeit.

Meer in het algemeen, zal het samenwerkingsakkoord de uitwisseling van ideeën vanuit de Gewesten en Gemeenschappen mogelijk maken, met name bij het opstellen van een programma voor 2021-2024. (zie infra).


5) Qu’en est-il de l’étude de Bruxelles Environnement sur la création d’un secrétariat permanent avec la Région Wallone et la Fédération Wallonie Bruxelles afin de faciliter les avancées en matière de gestion écologique des écoles et d’intégration de l’environnement dans le cursus scolaire. L’étude a-t-elle été lancée ?

Aangezien milieueducatie een met de Gemeenschappen gedeelde bevoegdheid is, onderhouden wij een dialoog met de betrokken verantwoordelijken en onderwijsnetwerken, met name via het samenwerkingsakkoord.

Onlangs hebben we minister Désir uitgenodigd om het roterend voorzitterschap in het kader van dit akkoord over te nemen.

De kwestie van een permanent secretariaat zal worden besproken in het kader van de vaststelling van het programma 2021-2024.


6) Quels efforts de sensibilisation supplémentaire depuis votre entrée en fonction ont-ils été entrepris, notamment auprès des publics les plus fragilisés économiquement et les moins sensibilisés aux questions environnementales ?

Ten eerste, richt het project voor de vergroening van speelplaatsen zich op achterstands- en stadsvernieuwingsgebieden waar een minder bevoorrecht publiek woont.

Ten tweede, werd de toegankelijkheid van BELEXPO verbeterd door het verlagen van de prijzen, het promoten ervan bij de doelgroepen (in uitvoering) en de overhandiging van familiecheques aan alle kinderen die met hun klas de tentoonstelling hebben bezocht.

We zagen de eerste effecten al vóór de coronaviruscrisis.

Onder de bezoekers waren er ook alfabetiserings- en socio-professionele inschakelingsgroepen.

Ten derde, voorziet het project "Semeurs d’Idées Durables" in verschillende acties om jongeren tussen 15 en 20 jaar, die niet echt betrokken waren bij de golf van klimaatbetogingen begin 2019, te sensibiliseren via:

- de ontwikkeling van "duo-activiteiten" die animators van milieuverenigingen en jonge "ambassadeurs d’expression citoyenne" samenbrengen;

- de organisatie van verbale steekspelcycli die verschillende scholen in Brussel bij elkaar brengen;

- de ondersteuning van de ontwikkeling van concrete projecten op scholen;

- de ontwikkeling van een communicatiestrategie door en voor jongeren over klimaatkwesties.

In dit eerste jaar, werden in twee cycli 8 klassen van het algemeen en beroepssecundair onderwijs samengebracht.

165 leerlingen volgden de cyclus.

15 jongeren waren betrokken als ambassadeurs van andere jongeren.

400 mensen woonden de finales van de verbale steekspelwedstrijden bij.

Het project wordt volgend schooljaar opnieuw georganiseerd.


7) Quels sont les outils développés pour sensibiliser les parents à adopter des modes de vie plus sains et respectueux de l’environnement ? »

De relatie tussen school en gezin kan een hefboom zijn voor milieueducatie, op voorwaarde dat deze inclusief en niet-oordelend is en rekening houdt met de Brusselse multiculturaliteit.

In dit verband voert Leefmilieu Brussel dit jaar een proefproject uit, getiteld "Jim Carotte".

Het betreft een sensibiliseringsinstrument voor gezond en milieuvriendelijk voedsel, dat deel uitmaakt van de Good Food-strategie.

Deze strategie heeft tot doel de eetgewoonten van de Brusselaars te veranderen.

Jim Carotte richt zich op leerkrachten, kinderen van 5 tot 8 jaar en hun ouders.

Om ervoor te zorgen dat de instrumenten en boodschappen worden aangepast aan de leerlingen, leerkrachten en ouders, test Leefmilieu Brussel de voorziening tijdens het schooljaar 2019-2020 met een vijftigtal klassen van het 3de kleuteronderwijs, het 1ste lager onderwijs en het 2de lager onderwijs.

Het “Jim Carotte”-instrument omvat:

- Een kalender voor ouders om thuis op te hangen met elke maand een ander thema dat de Good Food-strategie incarneert, maar ook een heerlijk recept en Jim's goede tips voor thuis;

- Een jaarlijkse klassenkalender in groot formaat;

- Een brochure met pedagogische activiteiten;

- Een “Jim Carrote”-mascotte voor de klas.

De met de leerkrachten uitgevoerde evaluatie heeft de relevantie bevestigd van het instrument voor wat betreft de verandering van het gedrag (ten aanzien van de snack en de lunchbox) en de multiculturaliteit.

Daarnaast, hebben verschillende scholen een receptenboekje ontwikkeld dat in het weekend door de leerlingen binnen de klas wordt gedeeld.

Recepten uit alle culturen worden gepromoot, met de nadruk op de Good Food-principes.

Sommige scholen voorzien ook in een meertalige communicatie via speciale applicaties.

Leefmilieu Brussel zal "Jim Carotte" in het begin van het schooljaar 2020-2021 op grote schaal promoten in de Brusselse scholen.

De doelstelling is dat ongeveer ¼ van de Brusselse scholen aan de actie deelneemt, d.w.z. meer dan 9.000 leerlingen van Franstalige scholen en 3.400 leerlingen van Nederlandstalige scholen.


8) Pouvez-vous nous garantir que le budget alloué à cette politique sera maintenu et/ou augmenté lors de l’ajustement ?

De uiteindelijke uitvoeringskosten voor de Milieueducatie in 2019 bedroegen 2.110.479 EUR aan vastleggingen en 2.307.938 EUR aan vereffeningen.

De voorziene budgetten voor 2020 (vóór de begrotingscontrole en vóór de coronaviruscrisis) bedroegen 2.390.926 EUR aan vastleggingen en 2.575.650 EUR aan vereffeningen.
Deze bedragen, die hoger zijn dan in 2019, dekken de eerste acties voor het ontwerp van een educatieve bezoekervaring op de site van de hippodroom die op termijn zal uitgroeien tot een belangrijk sensibiliseringscentrum.