Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de naamsverandering van de Leopold II-tunnel.

Indiener(s)
Kalvin Soiresse Njall
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 169)

 
Datum ontvangst: 16/03/2020 Datum publicatie: 05/05/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 05/05/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
18/03/2020 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag    Op zaterdag 7 maart 2020 vernamen we in de pers dat u het initiatief hebt genomen om de Leopold II-tunnel te herdopen en de naam van een vrouw te geven. Dat is een uitstekend idee, dat wij toejuichen. Uit de cijfers blijkt immers dat amper 6,43% van de Brusselse straten vernoemd is naar een vrouw.

Toen ik hoorde dat u voor de Leopold II-tunnel hebt gekozen voor de aftrap voor uw project om infrastructuur ter herdopen, moest ik automatisch denken aan een ander aspect van gelijkheid en inclusiviteit dat betracht wordt in het regeerakkoord: de kwestie van interculturaliteit en intersectionaliteit. De naam van Leopold II is een symbool uit onze koloniale geschiedenis. Een symbool dat verbonden is met een opdracht van koloniale herinnering die de regering wil realiseren.

Mevrouw de minister,

Mevrouw de staatssecretaris,

1. Kunt u ons wat meer informatie verschaffen over de politieke aankondigingen die u deed bij dit proefproject? Beperken dit soort initiatieven zich tot gender, of is het de bedoeling dat ze zich ook uitstrekken tot interculturaliteit, intersectionaliteit en dan meer bepaald over dekolonisering?

2. Welke initiatieven hebt u genomen, of over welke initiatieven denkt u na, samen met uw ambtsgenoten die bevoegd zijn voor de openbare ruimte, om het engagement van de regering uit te werken?

3. In hetzelfde krantenartikel stond dat de vereniging Open Knowledge Belgium samen met de vereniging Noms Peut-Être aan een lijst werkt met representatieve persoonlijkheden uit het Brussels Gewest. Door biografieën samen te stellen, willen ze ook mensen met een LGBTQIA+-achtergrond, met een handicap of met migratieroots de aandacht geven die ze verdienen. Is de dekolonisering een aspect dat meespeelt bij de samenstelling van die representatieve lijst? Wie krijgt er allemaal inspraak in de lijst?
 
 
Antwoord    Het Brussels Gewest telde op 1 januari 2019 1.208.542 inwoners, van wie 616.113 vrouwen (51%) en 592.429 mannen (49%). Namen van openbare plaatsen (straten, lanen, pleinen en meer) helpen de identiteit van de gemeenten en van ons Gewest te bepalen.

De stad is een plaats waar grote ongelijkheden bestaan, onder meer tussen mannen en vrouwen. Er zijn ongelijkheden op tal van vlakken: loonongelijkheid, sociale ongelijkheid, ongelijke toegang tot vrijetijdsactiviteiten, de arbeidsmarkt of huisvesting, maar ook wat betreft de toegang tot de openbare ruimte en op het vlak van ruimtelijke ordening.

Ruimtelijke ordening en de inrichting van openbare ruimte zijn cruciale uitdagingen voor het creëren van effectieve gelijkheid. `

Het evenwicht tussen mannen en vrouwen vereist ook een grotere erkenning van de plaats van de vrouw in de openbare ruimte in de brede zin.

Deze erkenning kan gebeuren door het geven van vrouwennamen aan straten, pleinen, openbare gebouwen, monumenten, tram- metro- en bushaltes, enz.

In vele Europese steden is er een trend naar meer erkenning van de waarde van vrouwen, onder meer door vrouwennamen te geven aan bepaalde straten, pleinen of monumenten in hun openbare ruimten. Het vormt een manier om zichtbaarheid te geven aan vrouwen en hun verwezenlijkingen. Het toont dat vrouwen even aanwezig zijn in onze geschiedenis en cultuur als mannen.

In de studie over ‘Verplaatsingen van vrouwen en onveiligheidsgevoel in Brussel: percepties en strategieën’ merkt Marie Gilow van Brussels Studies op dat de vervrouwelijking van straatnamen bijdragen tot het erkennen en verbeteren van de plaats van de vrouwen in de openbare ruimte, die voornamelijk mannelijk terrein blijft.

Bij het ontwerp en de inrichting van een ruimte kunnen de ongelijkheden tussen de geslachten benadrukt worden, of kan de gelijkheid tussen de geslachten bevorderd worden.

« Aandacht geven aan plaatsnamen,
Is simpelweg onze dagelijkse omgeving (her)interpreteren. »

Wat dat betreft spreken de resultaten van de door equalstreetnames.brussels  gecreëerde kaart met een visualisatie van de Brusselse straatnamen volgens gender, voor zich. 6,43 % van de straatnamen op het hele Brusselse grondgebied is een vrouwennaam, en bijna 93,52 % is een mannennaam. Deze cijfers hebben enkel betrekking op een verdeling per geslacht van de namen.

De reflectie over het belang van vervrouwelijking van de openbare ruimte is niet nieuw. Toch willen we met de collega’s van de Brusselse Regering, onder wie Minister Elke Van den Brandt, belast met Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid, en met de steun van Brussel Mobiliteit, vooruitgang boeken door de namen van metrohaltes te vervrouwelijken en door meer ruimte te geven aan de artistieke expressie van vrouwen in de openbare ruimte.

Ter vervollediging van uw informatie: deze denk- en actiepistes hebben vorm gekregen in werkgroepen die zich bezighouden met het opstellen van het gewestelijk plan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen. Dat verklaart waarom het belang van het zichtbaar maken van vrouwen in de openbare ruimte bijzondere aandacht krijgt.

We zien erop toe dat alle werkzaamheden in het kader van Gelijke Kansen enerzijds kaderen in een intersectionele aanpak, en dat er anderzijds rekening wordt gehouden met de interculturaliteit van de vertegenwoordigingen.

Het noodzakelijke werk op het vlak van dekolonisatie vormt een van de belangrijke werkzaamheden van deze legislatuur.

Zoals u weet, verbond de Brusselse Hoofdstedelijke Regering zich er in haar gewestelijke beleidsverklaring toe om enerzijds in de leerplannen van de scholen elementen op te nemen die verband houden met de geschiedenis van de verschillende vormen van discriminatie, de kolonisatie, de migratie en de feministische en LGBTQI+- bewegingen in Brussel, en anderzijds om in overleg met de academische wereld en de betrokken verenigingen een denkoefening op te starten over de symbolen in de openbare ruimte die te maken hebben met de kolonisatie. Dit is één van de belangrijke projecten van deze legislatuur.

Het geven van namen van vrouwen of van mensen met verschillende achtergronden aan openbare plaatsen is dan ook een sterke politieke daad. Het is meer dan enkel een symbolische erkenning. Het draagt ook bij aan het (her)definiëren van de contouren van ons gemeenschapsleven.

Een van de eerste projectoproepen die Equal.brussels uitschreef, had betrekking op de toe-eigening van de openbare ruimte.

In deze projectoproep werden de verenigingen verzocht ieder soort project in te dienen dat kon bijdragen aan de vragen die rijzen bij het nut en/of de inrichting van de openbare ruimte, de toe-eigening ervan of de formulering van pistes om deze openbare ruimte inclusiever te maken op het vlak van diversiteit, gender, seksuele voorkeur, interculturaliteit, antiracisme, genderidentiteit, toegankelijkheid of handicap.

Voor deze projectoproep werd ook het middenveld uitgenodigd om projecten voor te stellen met betrekking tot de koloniale symbolen die in de Brusselse openbare ruimte worden aangetroffen. Eén van de analysecriteria was dat de projecten een intersectionele aanpak hadden, dit wil zeggen dat de projecten moesten inspelen op verschillende discriminatiecriteria.

In dit kader hebben we onder meer de participatieve cartografie van de openbare ruimte ondersteund, die door equalstreetnames.brussel in samenwerking met Open Knowledge Belgium en met de vereniging Noms Peut-être werd gerealiseerd ten belope van 14.951,75 euro.

Equal.brussels schreef in diezelfde periode ook een specifieke projectoproep uit voor de strijd tegen racisme, het ontkrachten van vooroordelen en voor interculturaliteit. In dit verband hebben we de vzw BePax gefinancierd:

- voor een project over de ontwikkeling van een innovatieve opleiding voor onderwijzers en animatoren, ‘Comprendre le racisme à travers le passé colonial’ genaamd. ten belope van 8.913,26 euro;
- Een reeks conferenties over racistische ideologie, ten belope van 10.000 euro.

Wat uw vragen betreft over de lijst met voorstellen van namen die representatief voor het Brussels Gewest, hebben Open Knowledge Belgium et de feministische beweging Noms Peut-Être hun krachten gebundeld rond het project equalstreetnames.brussels 

Dit project omvat ook 8 participatieve workshops die voor iedereen toegankelijk zijn.

De eerste fase ging over het in kaart brengen van de openbare ruimte, de andere fasen zullen gaan over het opstellen van lijsten met voorgestelde namen, het documenteren en het aanmaken van Wikipedia-artikels over deze al te vaak onbekende profielen. Deze workshops worden iedere keer in een andere gemeente georganiseerd. Het is een belangrijk gezamenlijk werk dat ondersteund wordt door het Brussels Gewest en waarbij we iedereen aanmoedigen om eraan deel te nemen.