Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het huiselijk en intrafamiliaal geweld tijdens de COVID-19-crisis

Indiener(s)
Pierre Kompany
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 181)

 
Datum ontvangst: 02/04/2020 Datum publicatie: 05/05/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 05/05/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
10/04/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Doordat we momenteel thuis moeten blijven, komt het probleem van vrouwen die slachtoffer zijn van partnergeweld naar voren.
De verenigingen hebben allemaal hun werk aangepast om deze vrouwen te ondersteunen, ondanks de huidige buitengewone context. Toch dreigt de mogelijkheid dat de lockdown verlengd wordt tot na de paasvakantie de veiligheid van deze vrouwen nog meer in gevaar te brengen.

In dat verband wil ik u vandaag, 6 april 2020, de volgende vragen stellen:

- In Frankrijk is het huiselijk geweld met een derde toegenomen sinds het begin van de lockdown. Hebben de betrokken meldingspunten en hulpverleningsdiensten in het Brussels Gewest een significante stijging vastgesteld van de oproepen en gevallen van geweld sinds 13 maart? Zo ja, kunt u mij het precieze cijfer van die stijging meedelen?

- Wat kan er, wetende dat een aantal kwetsbare personen die meldpunten en hulpverlengingsdiensten niet kent, dringend worden gedaan om hen op de hoogte te brengen van die diensten?

- Hoeveel interventies voor geweld hebben de zes politiezones van het Gewest sinds het begin van de lockdown vastgesteld? Wordt de nultolerantie toegepast wanneer er geweld wordt vastgesteld? Welke instructies krijgen de politieagenten wanneer zij worden opgeroepen voor geweld sinds het begin van de lockdown?

- Frans minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner kondigde op donderdag 26 maart de invoering van een nieuw waarschuwingssysteem aan. Vrouwen die slachtoffer zijn van geweld kunnen voortaan naar de apotheek gaan en onmiddellijk bescherming krijgen van de politie of rijkswacht. Zou een gelijkaardig systeem kunnen worden ingevoerd in het Brussels Gewest?

- Hoeveel bedden zijn er beschikbaar in de opvangcentra? Hoeveel hotelkamers zijn inmiddels in gebruik? Welke mogelijkheden worden nu al onderzocht om het aantal beschikbare kamers te verhogen als de lockdown verlengd zou worden? Mijn fractie suggereerde tijdens de commissie van 1 april het idee van huurovereenkomsten van korte duur via de SVK’s. Wordt die mogelijkheid onderzocht?

- Mijn fractie is verheugd over het initiatief van de politiezone Brussel-Noord die een groep slachtoffers van de afgelopen drie maanden heeft geïdentificeerd en aan de dienst slachtofferhulp heeft gevraagd om opnieuw contact met hen op te nemen om te vragen hoe de situatie nu voor hen was. Zou een dergelijke maatregel kunnen worden uitgebreid tot alle politiezones van het Gewest?

- Ten slotte, wat waren de eerste acties van de gezamenlijke taskforce “huiselijk en familiaal geweld” van de FGC, Wallonië en de FWB die op 27 maart werd opgericht?
 
 
Antwoord    Zoals u weet, is er over de beleidsgrenzen heen een taskforce rond dit thema opgericht, met actoren uit de Franse Gemeenschap, het Waals Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de COCOF. Mijn kabinet vertegenwoordigt het Brussels Gewest.

Binnen deze taskforce overleggen we elke week met de diensten van de hulplijn 0800/30.030, de betrokken overheidsdiensten, de diensten voor noodopvang, de ONE en de vier ministeriële kabinetten.

De hulplijn ‘Écoute Violence Conjugales’ is ook vertegenwoordigd, en deelde ons onlangs deze vaststellingen mee:

- Het aantal oproepen is geleidelijk aan gestegen, tot een verdriedubbeling van de oproepen ten opzicht van vóór de uitbraak van het COVID-19-virus.
De hulplijn ontvangt momenteel gemiddeld een 60-tal oproepen per dag, weliswaar niet enkel van slachtoffers. De oproepen zijn verdeeld over drie groepen: beroepsmensen, mensen uit de omgeving van slachtoffers en slachtoffers zelf;

- De aard van de oproepen verschilt ook ten opzichte van voordien: er zijn meer dringende oproepen en oproepen vanuit gevaarlijke situaties;

- Als reactie op deze bevindingen heeft de lijn 0800/30.030 extra personeelsinzet voorzien en langere openingsuren ingevoerd. De hulplijn is nu van maandag tot en met vrijdag, van 9 uur tot 19 uur bereikbaar.

Parallel met de Interministeriële Conferentie Vrouwenrechten, waaraan 12 ministers uit het hele land deelnemen, en met de voornoemde taskforce, werd al snel duidelijk dat de specifieke problemen van Brussels Gewest een instantie specifiek voor het grondgebied van het Brussels Gewest vereisen.

Daarom werd er op mijn initiatief een intra-Brusselse taskforce inzake Intrafamiliaal en partnergeweld opgericht, dat door mijn kabinet wordt aangestuurd, teneinde de maatregelen in het Brussels Gewest te coördineren, en zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de specifieke verzoeken van het Brusselse terrein, door deze verzoeken, indien nodig, door te geven aan de twee andere instanties.

Deze intra-Brusselse taskforce heeft de ambitie om zowel het institutionele niveau als de eerstelijnsactoren en de mensen op het terrein bijeen te brengen.

Zo zijn, naast mijn kabinet, het kabinet van de Minister-President van de COCOF, Barbara Trachte, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Federatie van de Brusselse OCMW’s, de Brusselse administraties Brussel Preventie en Veiligheid en Equal.brussels en de diensten voor slachtofferhulp in Brussel, ook de volgende actoren uit het terrein aanwezig: het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk), de vzw Praxis, het Centre de prévention des violences conjugales et familiale, AMA (de Franstalige federatie van opvangtehuizen en diensten voor daklozen). Het doel van deze transversale samenstelling is om rechtstreeks informatie uit te wisselen over de problemen die zich op het terrein voordoen en om in onderling overleg oplossingen te implementeren in de context van de gezondheidscrisis.

Tijdens de eerste bijeenkomst van deze taskforce hoorden we van de Nederlandstalige vertegenwoordigers dat ook de Nederlandstalige lijn 1712 meer oproepen ontvangt en bijzondere voorzieningen treft om deze oproepen gepast op te vangen.

Geen van de twee lijnen kan een uitsplitsing geven van de oproepen vanuit het Brussels Gewest, aangezien de oproepen anoniem zijn.

De resultaten van de politiediensten kunnen nog niet meegedeeld worden, aangezien deze cijfers slechts om de zoveel tijd worden gegenereerd.

Bovendien zouden deze cijfers niet noodzakelijk een weerspiegeling zijn van de feiten, omdat het in de huidige situatie vaak nóg moeilijker is voor een slachtoffer om de politie en de hulpdiensten te contacteren of om een klacht neer te leggen.

De eerste maatregel van de voornoemde taskforce van de Franse Gemeenschap, het Waals Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de COCOF, is om meer bekendheid te geven aan deze hulplijnen.

Er werd zeer snel een gepaste communicatiecampagne opgezet.

Enerzijds werd er een tweetalig overzicht opgesteld met alle hulp- begeleidings- en ondersteuningslijnen, en met een reeks nummers en adressen voor slachtoffers en andere betrokkenen. Dit overzicht werd op grote schaal verspreid binnen het netwerk van eerstelijnsactoren in instellingen en verenigingen. In deze campagne is ook het initiatief ‘Luisterende Oren’ van VZW’s Ella en FMDO opgenomen, dat hulp aanbiedt in 23 talen en informatie over partnergeweld vertaalt.

Er werd ook een sensibiliseringscampagne gelanceerd via radio, televisie en sociale media, die gevoerd wordt tot 31 mei. (https://www.youtube.com/watch?v=5_-9eMVexqQ).

De Nederlandstalige versie werd op 27.04.2020 op Bruzz verspreid. De bedoeling is om de aandacht te vestigen op de bestaande oplossingen en hulpverleningskanalen in deze afzonderingsperiode, zowel voor daders als slachtoffers.

De campagne met de slogan “partnergeweld is nooit gerechtvaardigd” moet de bestaande voorzieningen zoals de hulplijnen en hulpchats in de kijker zetten. De campagne moet de bevolking sensibiliseren om iedereen bijzonder alert te maken voor eventueel intrafamiliaal of partnergeweld bij familieleden, vrienden en buren. De campagne is ook toegankelijk voor doven en slechthorenden.

De 1712 heeft ook een grootschalige campagne verspreid (https://1712.be/Portals/1712volw/Files/Documents/1712_Poster_Conflicten_Corona_Print.pdf et
https://photos.google.com/share/AF1QipMlNV2NjGdRUo50Wg0y6EXTiXzIs9BOZXLkQxAy6ESveBPqs3mTbsHpB9P0U-_INQ?key=SmhyR3p1Tk5mbmNfQ0ZOd3p3eDBRRkwtT3hyYzV3).

We beschikken niet over cijfers inzake het aantal interventies voor geweld van de 6 politiezones van het Brussels Gewest sinds het begin van de lockdownperiode, aangezien deze cijfers slechts om de zoveel tijd worden opgesteld.

In het kader van de pas opgerichte Interministeriële Conferentie Vrouwenrechten, waarvan ik momenteel het voorzitterschap vervul, heeft de minister van Binnenlandse Zaken er in een richtlijn van 27 maart 2020 op gewezen dat partner- en intrafamiliaal geweld een prioriteit blijft voor het politiekorps, zeker in de huidige situatie.

Binnen de gewestelijke politiezones is het thema aangekaart op de ‘CORES’-vergadering van burgemeesters en politiezones van 15 april. Er werd een specifieke sensibilisering via e-learning ontwikkeld voor de politieagenten voor deze situatie, en de eerder vernoemde campagne is ook verspreid binnen de politiezones.

Wat betreft het waarschuwingssysteem in de apotheken in Frankrijk, onstonden er niet enkel in het buitenland maar ook in België gelijkaardige initiatieven in samenwerking met apotheken.

In Vlaanderen is er een samenwerking tussen het Vlaams Apothekers Netwerk en het CAW voorzien, en ook in Wallonië (Bergen, Luik, Namen) ontstonden gelijkaardige lokale initiatieven.

Deze initiatieven worden op het Brusselse niveau nauw opgevolgd en bestudeerd.

De monitoring van het aantal beschikbare bedden in de opvangcentra is een bevoegdheid van de COCOF, en dus verwijs ik u daarvoor naar minister Alain Maron die daarvoor bevoegd is.

Zoals u vernoemt, is er in Brussel een hotel geopend op initiatief van het college van de COCOF om slachtoffers in deze noodsituatie op te vangen, mét de noodzakelijke psychosociale begeleiding van professionals.

De situatie wordt van heel nabij opgevolgd door de betrokken diensten en de opvanghuizen (bvb. het Centre de prévention des violences conjugales, het CAW, de Assocation des Maisons d’accueil), die deel uitmaken van de taskforces.

Na overleg met de Federatie van Sociale Verhuurkantoren (FEDSVK) blijkt dat het beheer van tijdelijke bezettingen, dat buiten het normale kader van de sociale verhuurkantoren (SVK) valt, verhoogde risico’s inhoudt (op het vlak van huurschade, meterstanden, niet gedomicilieerde bewoners, huurcontracten voor korte duur die niet overeenkomen met de wettelijke standaardovereenkomsten, enz.).

De haalbaarheid van dat systeem lijkt dus op het eerste gezicht zeer ingewikkeld, temeer daar de meeste SVK's het beheer van nieuwe woningen tijdens deze crisisperiode hebben opgeschort en omdat de SVK’s waaraan werd gevraagd om in het kader van deze gezondheidscrisis noodopvang te bieden aan bepaalde mensen in moeilijkheden (zoals aan vrouwen die het slachtoffer zijn van partnergeweld) de verschillende oplossingen geval per geval bekijken.

In de politiezone Brussel Noord werd het initiatief om proactief contact op te nemen met daders en slachtoffers die al bekend zijn bij de politiediensten, op verzoek van de Minister-President Rudi Vervoort uitgebreid tot alle zones.

Wat betreft de eerste acties van de taskforce inzake intrafamiliaal en partnergeweld, zijn enkele van de belangrijkste initiatieven hierboven al genoemd:

- de grootschalige verspreiding van Nederlandstalige en Franstalige hulp- begeleidings- en ondersteuningslijnen;

- de radio- en televisiecampagne die hiervoor werd ontwikkeld en waarvoor equal.brussels heeft gezorgd voor een vertaling naar het Nederlands die zal te zien zijn op TV-zender Bruzz, op kosten van het Gewest;

- de initiatieven rond opvang, zoals het hotel dat ten dienste van slachtoffers werd gesteld;

- de aanpassing van bestaande dienstverlening (meer inzet, langere openingsuren) voor slachtoffers maar ook voor daders: bijvoorbeeld de vereniging voor daderbegeleiding PRAXIS past haar werking aan en zet de daderwerking voort met aangepaste maatregelen om de gezondheidsmaatregelen na te leven.