Schriftelijke vraag betreffende de praktische problemen veroorzaakt door grootschalige woonerfzones in het BHG.
- Indiener(s)
- Dominiek Lootens-Stael
- aan
- Elke Van den Brandt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid (Vragen nr 433)
| Datum ontvangst: 15/05/2020 | Datum publicatie: 07/09/2020 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 19/20 | Datum antwoord: 27/08/2020 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 19/06/2020 | Ontvankelijk | p.m. |
| Vraag | In de krant LDH van donderdag 14 mei 2020 staan er een aantal verklaringen van de voorzitter van de vakbond VSOA brandweer. Hij klaagt aan dat de grote woonerfzone in de Brusselse Vijfhoek voor de brandweer een groot probleem stelt.. In de zone is een maximum snelheid van 20 km/uur toegelaten. Dat stelt de brandweer voor een aantal problemen. Ten eerste is het voor een aantal zware voertuigen zoals pomp- en ladderwagens met automatische versnelling technisch onmogelijk een snelheid aan te houden die net onder de 20 km per uur ligt. Ten tweede brengt de lage toegelaten snelheid de snelheid van de interventie in gevaar. En ten derde hierdoor zijn brandweermensen gedwongen sneller te rijden dan toegestaan in de woonerfzones maar kunnen de chauffeurs daarvoor beboet worden en zijn zij daarvoor hoofdelijk aansprakelijk. Woonerfzones zijn door de wetgever bedoeld als kleinschalige zones die door een specifieke inrichting en infrastructuur fietsers en voetgangers voorrang verlenen op gemotoriseerd verkeer, over de ganse breedte van de openbare zone. Van een weg is in goed aangelegde woonerfzones geen sprake meer, het is zoals de naam in het Nederlands het zegt een erf, een open zone waarrond woningen staan. De ganse Vijfhoek met zijn ganse variatie aan straten en wegen via een verkeersbord tot woonerf verklaren zoals de stad Brussel heeft gedaan, veroorzaakt dus een aantal problemen. Rechtsonzekerheid is troef, het voorbeeld van de brandweer is treffend. Veiligheid zou nochtans een prioriteit moeten zijn. Naar de inzichten van de brandweer werd blijkbaar niet gevraagd. Zij zit nu in de penarie. Mijns inziens is het verklaren tot woonerf van de ganse Vijfhoek een ondoordachte en overhaast genomen beslissing. Het doet afbreuk aan wat een woonerfzone in feite zou moeten zijn. Veiligheid en ruimte voor voetgangers en fietsers in een woonerfzone dwing je niet af door het plaatsen van borden maar staat of valt met een doordachte infrastructuur en mobiliteit voor alle weggebruikers! In dit geval is er eerder sprake van het paard achter de wagen te spannen. In het zelfde artikel laat uw woordvoerder optekenen dat u zo snel mogelijk wil zorgen voor een wettelijke oplossing voor de problemen van de brandweer en dat u de gemeenten ook uitnodigt meer overleg te plegen en samen met het Gewest deze initiatieven vooraf te bespreken en eventueel uit te werken. Mijn vragen zijn de volgende: - Wat gaat u ondernemen om de problemen van de brandweer met de snelheidslimiet van 20 km/uur op te lossen? Op welke termijn kan dit gerealiseerd zijn? Wat doet u om het probleem voorlopig binnen de perken te houden? De brandweermensen zitten ondertussen wel met een ernstig probleem. Zelfs zonder de woonerven was er voordien al een zeer groot aantal PV’s waarvoor de brandweermensen zich telkens bij het parket moeten verantwoorden. Gaat u overleg plegen met de bevoegde federale ministers? - Hoe gaat u het functioneren en invoeren van woonerven opvolgen, evalueren, begeleiden, bijsturen? Komen er eventueel richtlijnen voor de lokale besturen wat betreft het invoeren van woonerfzones? Moeten woonerfzones volgens u niet an een aantal minimale voorwaarden voldoen en vooraf goed bestudeerd en voorbereid worden? - Met name de woonerfzone in Brussel Vijfhoek zou een tijdelijk initiatief zijn. Wat gaat u doen qua opvolging van dit specifiek project en gelijkaardige? |
| Antwoord | Laten we eerst even de geschiedenis schetsen en enkele toelichtingen geven. Woonerven zijn opgenomen in de wegcode in 1978. De oorspronkelijke regelgeving was zeer beperkend en was nagenoeg uitsluitend van toepassing op nieuwe woonpercelen. Enkel in woonerven in de strikte zin van het woord was er plaats voor een dergelijke zone; er was minimaal verkeer, inrichtingen moesten strikt worden aangevraagd, openbaarvervoersmiddelen mochten er niet passeren, enz. In 2004 is de wegcode gewijzigd met als opzet dit principe te verruimen. Naast woonerven werd de notie ‘erven’ ingevoerd, waarvan het verkeersbord en de gedragsregels voor de gebruikers dezelfde blijven als voor de woonerven. De plaatsingsvoorwaarden zijn echter verschillend. Een erf kan immers worden ingeplant in woongebieden, handelsgebieden, schoolomgevingen, en gebieden voor ambachtelijke bedrijven en recreatieve activiteiten. Andere landen, zoals Frankrijk en Luxemburg, namen dit concept naar het voorbeeld van België vervolgens in hun wegcode op. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stelde op 9 september 2013 een ministeriële omzendbrief op om de plaatsingsvoorwaarden voor beide concepten aan de Brusselse context aan te passen. Dit zorgde voor een aanzienlijke vereenvoudiging van de plaatsingsvoorwaarden naar analogie met wat er op dit vlak al in Zwitserland en Nederland had plaatsgevonden. Het doel bestond er duidelijk in ervoor te zorgen dat er vaker een beroep zou worden gedaan op dit statuut in het kader van een zoektocht naar kwalitatieve openbare ruimte, een modal shift en verkeersveiligheid. Het gaat dus niet langer om kleinschalige zones. Dankzij deze nieuwe regelgeving kon bovendien het volgende worden verwezenlijkt: de aanleg in het kader van dit statuut van de Elsensesteenweg, het Dumonplein, het Gemeenteplein in Molenbeek, enz. Ook tal van andere Europese steden hebben ervoor gekozen deze statuten in te voeren, namelijk: - Op een permanente en grootschalige wijze in centrumsteden zoals Bordeaux, Metz, Besançon, Genève, Chambéry, enz.; - In het kader van COVID-19: Wenen, Luik, enz. Wat de voorrangsregeling betreft hebben uitsluitend voetgangers voorrang op alle chauffeurs. Fietsers hebben dus geen voorrang. Kwetsbare gebruikers genieten overduidelijk een voordeel omwille van de lage snelheid en de vlotte toegang tot de volledige openbare ruimte. Chauffeurs mogen de gebruikers die zich verplaatsen immers niet in gevaar brengen. In het kader van de algemene beperking van het autoverkeer, zoals dit ook is voorzien in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het kader van Good Move, zijn de resultaten op het vlak van verkeersveiligheid in steden die deze erven hebben ingevoerd zeer goed. Op 9 juli 2020 werd in de federale kamer een wetsvoorstel aangenomen tot wijziging van de wegcode tot doorstroming van de prioritaire voertuigen. Hierin wordt een oplossing voorzien voor de onduidelijkheid die er op dit ogenblik soms heerst rond de regels die gelden voor prioritaire voertuigen in het kader van een dringende opdracht, nu her en der verspreid in de wegcode. Er wordt nu duidelijk gesteld dat met uitzondering van een aantal specifieke regels, de prioritaire voertuigen die een dringende opdracht aan het uitvoeren zijn, de regels van de wegcode niet dienen te respecteren. Dit geldt ook voor de snelheidslimieten. De tekst kan hier teruggevonden worden: https://www.dekamer.be/kvvcr/showpage.cfm?section=|flwb&language=nl&cfm=flwbn.cfm?lang=N&dossierID=0589&legislat=55 Van zodra dit voorstel in werking treedt, zal de brandweer in het kader van een dringende opdracht dus sneller dan 20 km/u kunnen rijden in een (woon)erf. Er is een ministeriële omzendbrief over (woon)erven, waarin aanbevelingen geformuleerd worden in het kader van de voogdij die het gewest uitoefent op de aanvullende verkeersreglementen, voor de installatie van definitieve (woon)erven dus. Deze aanbevelingen zijn hier dus strikt genomen niet van toepassing maar kunnen niettemin richting geven. De gemeenten en mobiliteitsadviseurs hebben ondersteuning of advies bij de uitwerking ontvangen van Brussel Mobiliteit aan de hand van FAQ’s over de erven en woonerven. De tijdelijke woonerf in de Vijfhoek valt wel degelijk onder de gemeentelijke bevoegdheden. Het Gewest staat natuurlijk ter beschikking van de Stad Brussel om een begeleiding te verzekeren op verzoek van de stad, dit bijvoorbeeld wanneer het gaat om de creatie van de autoluwe wijken van het Good Move plan, waar Stad Brussel nu al een pioniersrol in speelt met de ontwikkelingen in de Vijfhoek. |