1)

Op basis van de cijfers van Brussel Fiscaliteit publiceert Leefmilieu Brussel elk jaar een syntheseverslag om de naleving, de impact en de relevantie van de modaliteiten van de lage-emissiezone van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te beoordelen.

Het verslag voor 2018 is online beschikbaar op de LEZ-website.

Het verslag voor 2019 zal in september 2020 op dezelfde webpagina worden gepubliceerd. Dit verslag zal toelaten om terug te blikken op de belangrijkste vooruitgang die in 2019 is geboekt en om de balans van de LEZ te vernieuwen met het oog op de doelstellingen op korte en middellange termijn: de evolutie van de samenstelling van het wagenpark in omloop, de vermindering van de uitstoot van verontreinigende stoffen door het wegverkeer en de verbetering van de luchtkwaliteit.

2)

Dankzij de geanonimiseerde gegevens van de LEZ-camera's heeft Leefmilieu Brussel een bepaalde hoeveelheid informatie over de samenstelling van het wagenpark in omloop in de LEZ, evenals de evolutie ervan. Deze informatie betreft in het bijzonder de categorie, het type brandstof of de Euro-norm van de Belgische voertuigen die dagelijks worden geflitst in de LEZ.

Op basis van deze informatie wordt een sterke daling vastgesteld van het aantal Belgische voertuigen dat onder het rijverbod valt sinds de invoering van de LEZ. Dus, terwijl in september 2018 de LEZ-criteria aan de basis lagen van ongeveer 1,07% van de op een gemiddelde dag geflitste voertuigen (criteria van 2018 en 2019), bedroeg dit percentage in december 2019 slechts 0,14%. Dit komt overeen met een vermindering van 87% van het aantal betrokken voertuigen in omloop tussen de twee periodes, wat aanzienlijk is.

Voor voertuigen die sinds 1 januari 2020 niet meer aan de toegangscriteria voldoen, is er tussen september 2018 en februari 2020 ook een vermindering van het aantal voertuigen met meer dan 80%, d.w.z. een evolutie van ongeveer 5% van het wagenpark in omloop naar minder dan 1% van het wagenpark in omloop op dagbasis.

Deze evolutie bevestigt wat al werd opgemerkt in het evaluatieverslag van 2018, namelijk dat de LEZ een efficiënt instrument is om het aantal beoogde voertuigen in omloop te verminderen.

3)

De LEZ werd opgericht met het oog op de verbetering van de luchtkwaliteit en dus de gezondheid van de Brusselaars. Elk jaar veroorzaakt luchtvervuiling in België 7.600 vroegtijdige sterfgevallen door blootstelling aan fijne deeltjes en 1.600 vroegtijdige sterfgevallen door blootstelling aan stikstofdioxide. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het wegverkeer een van de belangrijkste veroorzakers van deze vervuiling. Door het aantal meest vervuilende voertuigen in omloop te verminderen, helpt de LEZ om de uitstoot van verontreinigende stoffen door het wegverkeer terug te dringen, in het bijzonder stikstofoxiden (NO_x) en black carbon, twee verontreinigende stoffen die een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de Brusselaars. Deze verbetering van de luchtkwaliteit is cruciaal voor het verminderen van het aantal vroegtijdige sterfgevallen en ziekten, maar ook van de kosten die gepaard gaan met luchtvervuiling (gezondheidszorg, ziekteverzuim, enz.).

De door Leefmilieu uitgevoerde prognoses over het effect van de LEZ zijn beschikbaar op de website lez.brussels. Ze laten zien dat de LEZ het mogelijk moet maken om de uitstoot van NO_x en fijne deeltjes afkomstig van het wegverkeer aanzienlijk te verminderen tegen 2025. Volgens deze prognoses zal het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar verwachting tussen 2020 en 2025 de Europese norm voor stikstofdioxide (NO₂) bereiken in al zijn meetstations, ook in de stations die niet aan de Europese Unie zijn gemeld. De jaarverslagen van de LEZ zijn bedoeld om te controleren of deze vooruitgang wordt geboekt in de praktijk en permanent is in de tijd.

Hoewel de LEZ strikt genomen geen negatieve effecten heeft, is het toch relevant om na te gaan welke aspecten van het systeem moeten worden versterkt of verbeterd, en of het huidige tijdschema voor de LEZ voldoende is in het licht van de dubbele noodzaak om de luchtkwaliteit te verbeteren en de klimaatuitdaging aan te gaan. De jaarverslagen van de LEZ zijn in het bijzonder gericht op het analyseren van deze aspecten. Zo blijkt uit het verslag van 2018 de noodzaak om de communicatie en de begeleiding van door de LEZ getroffen burgers te versterken. Dit heeft geleid tot de uitvoering van de onderstaande acties.

4)

Hoewel de LEZ een cruciale maatregel is om de luchtvervuiling te bestrijden en, op termijn, voertuigen met een verbrandingsmotor uit Brussel te bannen, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat dit systeem adequaat is en een geleidelijke en billijke overgang van het Brusselse wagenpark mogelijk maakt.

Op basis van in het bijzonder de inventaris van 2018 is dan ook een aantal acties ondernomen en/of uitgevoerd met het oog op een betere informatie en begeleiding van door de LEZ getroffen burgers:

·         Lancering van een nieuwe website met betere informatie voor het publiek, met name via de simulator op de eerste pagina van de site;

·         Verbetering en actualisering van de interfaces die worden gebruikt voor procedures zoals de registratie van in het buitenland ingeschreven voertuigen, vrijstellingsaanvragen en de aankoop van dagkaarten;

·         Wetgevende aanpassingen waardoor de aankoop van een dagkaart en de registratie binnen 48 uur na het circuleren in de LEZ en het aanmaken van de vrijstelling voor caravans automatisch gebeuren;

·         Opheffing van de registratieplicht voor in Nederland ingeschreven voertuigen;

·         Implementatie van een begeleidingsdienst ‘mobiliteitscoach’ om door de LEZ getroffen personen te begeleiden in hun keuze van een nieuwe vorm van mobiliteit;

·         Wetswijziging om personen met een speciale parkeerkaart en een verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg een vrijstelling toe te staan, met het oog op de harmonisatie van de regels van de verschillende Belgische LEZ’s;

·         Voorbereiding van een hervorming van de Brussel’Air-premie om beter te voldoen aan de behoeften van door de LEZ getroffen Brusselaars. De verwachting is dat de regering de nieuwe versie van de premie voor het einde van 2020 zal aannemen.

Daarnaast heeft Leefmilieu Brussel een aantal studies en een raadpleging van belanghebbenden gelanceerd met het oog op het vaststellen van de toekomstige mijlpalen van de LEZ, om de luchtkwaliteit te verbeteren en het koolstofvrij maken van het wegverkeer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest na 2025 te versnellen. Informatie over dit proces met betrekking tot de uitfasering van verbrandingsmotoren is beschikbaar op de website van Leefmilieu Brussel.