Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende follow-up van de instorting van een deel van de oude stadsmuur van Brussel.

Indiener(s)
Geoffroy Coomans de Brachène
aan
Pascal Smet, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 200)

 
Datum ontvangst: 01/07/2020 Datum publicatie: 31/08/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 25/08/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
03/07/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Op 18 november 2018 is een deel van de eerste stadsmuur van Brussel uit de 13e eeuw ingestort. Het deel van de muur, dat zo'n twintig meter lang en enkele meters hoog is, bevond zich op de speelplaats van de Sint-Jorisschool, Cellebroersstraat 16, in Brussel, waar werken werden uitgevoerd1.

Voorts wordt vaak vergeten dat er zich langs dit deel van de muur nog een deel van een ondergronds aquaduct bevond, die van dezelfde periode als de stadsmuur dateert en het water opving van kleine beekjes die vanaf de Zavel stroomden. In de Middeleeuwen werd het aldus opgevangen water gebruikt om de fontein van Manneken Pis en sommige fonteinen van het stadhuis van water te voorzien.

Dit deel van de oude historische muur is nog steeds niet hersteld en alle werken lijken stil te liggen.

Daarover had ik graag u de volgende vragen gesteld:

- Volgen uw diensten nog steeds het dossier? Zo ja, wat is de stand van zaken?

- Is er een tijdschema voorgesteld voor een eventuele reconstructie?

- Is het stuk van het ondergrondse aquaduct beschadigd door de instorting van de muur? Zo ja, bent u van plan dat eveneens te herstellen?

- Zou het mogelijk zijn om rekening te houden met het historische aquaduct bij de toekomstige werken in de Sint-Jorisschool?

- Is de bouwvergunning voor de afbraakwerken langs de stadsmuur nog steeds geldig? Hoe lang is ze nog geldig?


1 https://www.rtbf.be/info/regions/bruxelles/detail_effondrement-d-un-pan-de-l-ancien-mur-d-enceinte-de-bruxelles?id=10076130
 
 
Antwoord    Urban.brussels volgt het dossier nauwlettend op.

De Stad Brussel is begin juli 2020 onderhoudswerken gestart aan de Villerstoren en de aansluitende omwallingsmuur. Urban.brussels duidt regelmatig op het belang van het monitoren van de nog overeind blijvende delen van de stadsomwalling. De metingsresultaten van de monitoring zullen de komende weken kenbaar worden gemaakt. Op basis van deze gegevens zal de Stad Brussel een restauratiedossier kunnen opstellen met het oog op het indienen van een stedenbouwkundige vergunning voor de restauratie en de consolidering van dit beschermd monument.

Parallel worden binnen urban.brussels juridische analyses uitgevoerd aangaande het eigenaarschap van de ingestorte omwalling (mede-eigendom of niet, vermoeden van gemene muur) en de kwesties van aansprakelijkheid (erkenning van verantwoordelijkheid, vergoeding van schade). Er werden ontmoetingen gehouden met de eigenaars van de residentie aan de intra muros- zijde en met de stad Brussel, directe buren van de omwalling op deze locatie. Een overleg met de Sint-Jorisschool is momenteel gepland voor eind augustus 2020.
Momenteel zet urban.brussels de procedure met betrekking tot de inbreuk op een beschermd monument verder tegen de overtreders gerelateerd aan de recente werken in de Sint-Jorisschool. Een ingebrekestelling maant de overtreders aan om een einde te maken aan de inbreuk.

Hiervoor moet een vergunningsaanvraag ingediend worden die rekening zal houden met de volgende aspecten:
De ingestorte muur is onderdeel van de 13de-eeuwse Brusselse stadsomwalling. Deze muur heeft doorheen de eeuwen verschillende interventies en een veelvuldig wijzigend gebruik gekend. Dit resulteerde in een complex geheel bestaande uit de originele bouwmaterialen (uit kalksteen gehouwen breuksteen) en latere materialen zoals baksteen edm. met recentere aanvullingen en getuigen van de wijze waarop de muur werd opgenomen in het stadsweefsel en in de aanpalende woningen. De instorting van de muur heeft een fragmentatie van het originele materiaal veroorzaakt waarbij een deel onherroepelijk verloren is gegaan. Omwille van deze authentieke samenstelling en de huidige fragmentatie van de muur is het niet verdedigbaar de stadsmuur opnieuw op te bouwen op een identieke wijze conform zijn toestand vóór de instorting.
Het is echter wel noodzakelijk het monument opnieuw te vervolledigen. Hierbij moet zijn unieke historisch structurerende functie in het stadsweefsel en zijn stedelijke landschappelijke waarde hersteld worden. Er moet ook een adequate oplossing gevonden worden voor het herstellen van de omgevingsaanleg.
Het project voor de wederopbouw zal aan de volgende basisvoorwaarden voldoen:
• Het principe van de eerste stadsomwalling respecteren, d.w.z. de horizontale en verticale geleding ervan
• Het ruimtelijk volume van de stadsomwalling respecteren
• In het project zullen de originele bouwmaterialen of delen ervan worden hergebruikt
• Het project zal een voldoende technisch antwoord geven wat betreft de stabiliteit van het terrein en de aanpalende delen van de stadsomwalling waarop het moet aansluiten
Er zal contact opgenomen worden met de Directie Cultureel Erfgoed van urban.brussels met het oog op het indienen, binnen een termijn van 3 maanden, van een principe aanvraag teneinde een advies van de KCML te ontvangen. Deze principe aanvraag zal gevolgd worden, binnen de zes maanden na ontvangst van het advies van de KCML, door het indienen van een vergunningsaanvraag.

Het ingestorte muurdeel aan de Villersstraat toont op deze plaats niet de aanwezigheid van een ondergrondse aquaduct aan. Bij nazicht van de historische documentatie (Plan aquarellé de Bruxelles en neuf planches, anoniem, ca 1750 - ASB, Kaarten en plattegronden, Groot Plan n°3) zou deze aquaduct zich ter hoogte van dit perceel eerder onder de speelplaats van de school bevinden. Van zodra echter een restauratie/reconstructie-project is ingediend en het terrein gestabiliseerd is voor de uit te voeren werken, zal uitgebreid archeologisch onderzoek worden verricht op de aanwezige resten van de omwalling. Deze analyse zal de aanwezigheid en locatie van de ondergrondse aquaduct eventueel bevestigen en in voorliggend geval documenteren.
Indien het archeologisch onderzoek aantoont dat resten aanwezig zijn van deze ondergrondse aquaduct zullen deze, indien dit technisch mogelijk is, geïntegreerd worden in het nieuw project.
De afgeleverde stedenbouwkundige vergunning handelt over het “Afbreken van een bestaande polyvalente zaal en het aanpassen van het volume van de nieuwe turn- en polyvalente zaal. Plaatsen van een uithangbord aan de inkom en restaureren van een deel van de oude stadsomwalling”. De vergunning is niet meer geldig gezien de datum van de aflevering en het feit dat de werken ondertussen langer dan 1 jaar werden onderbroken.