Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de krachtlijnen van het European Social Fund Plus (ESF+) binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de periode 2021-2027.

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Bernard Clerfayt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Werk en Beroepsopleiding, Digitalisering, Plaatselijke Besturen en Dierenwelzijn (Vragen nr 429)

 
Datum ontvangst: 04/09/2020 Datum publicatie: 09/10/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 06/10/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
10/09/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Recent mocht ik Dhr. Pascal Smet, Staatssecretaris bevoegd voor Externe Betrekkingen, ondervragen omtrent de omzetting van Europese richtlijnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (cf. schriftelijke vraag nr. 203).

In zijn antwoord verwees Staatssecretaris Smet naar enkele dossiers die onder de bevoegdheden van andere regeringsleden vallen. Wat betreft de vorderingen rond het Europese fonds ESF+, werd expliciet doorverwezen naar uw bevoegdheden.

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:

- Kan u de aangehaalde strategische krachtlijnen voor het fonds ESF+ voor de programmering 2021-2027 nader toelichten? Welke doelstellingen hebt u hierbij vastgesteld? In welke mate heeft de coronacrisis een wijziging veroorzaakt in de beleidsvisie? Welke concrete programma's en thema's zullen in dit kader opgestart worden?

- In hoeverre verschilt dit nieuw programma van de vorige?

- Wanneer plant u deze toe te lichten aan het voltallige parlement?

- In hoeverre heeft de Brusselse regering dit nieuw ESF+ overlegd met de andere Gewesten en het federale niveau? Bestaat er een akkoord over alle programma's? Worden er gemeenschappelijke acties op poten gezet?

- Welk structureel overleg wordt er ingepland binnen het nieuwe programma? Met welke actoren?

- Hoe wordt het programma gemonitord?

- Welk bedrag maakt het Gewest zelf vrij om de acties in het kader van ESF+ mee te financieren?
 
 
Antwoord    Voor de programmeringsperiode 2021-2027 heeft de Europese Commissie voorgesteld om van het bijdragen tot “een socialer Europa” dankzij de uitvoering van de Europese pijler van sociale rechten de belangrijkste strategische doelstelling van het fonds ESF+ te maken. Deze strategische doelstelling is in verschillende specifieke doelstellingen opgedeeld. De specifieke doelstellingen van het operationeel programma ESF+ in verband met het beleidsgebied werkgelegenheid en in relatie tot de belangrijkste beleidskaders (de algemene beleidsverklaring van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering voor de periode 2019-2024, de Strategie 2030, het Europees Semester enz.) zijn:
- De toegang van alle werkzoekenden – en vooral van jongeren en langdurig werklozen – en inactieven tot werk verbeteren en zelfstandig ondernemerschap bevorderen.
- De arbeidsmarktinstellingen en -diensten moderniseren om behoeften aan vaardigheden te beoordelen en erop te anticiperen en om op maat gesneden bijstand en steun te verlenen met het oog op een betere afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en ter bevordering van overgangen en mobiliteit op de arbeidsmarkt.
- De arbeidsmarktparticipatie van vrouwen en een beter evenwicht tussen werk en gezin bevorderen.
- Actieve inclusie bevorderen met het oog op gelijke kansen en actieve participatie, en de inzetbaarheid verbeteren.

Het ESF+-fonds moet ook bijdragen tot de strategische doelstellingen “een slimmer Europa” en “een groener Europa”.

Om de COVID-19-pandemie en de maatschappelijke gevolgen van deze gezondheidscrisis het hoofd te kunnen bieden, werden alle beleidskaders waaraan de richtsnoeren van het operationeel programma ESF+ moeten beantwoorden in het licht van deze crisis herbekeken en bijgesteld:
- Het herstelplan “Next Generation EU”, dat de Commissie eind mei 2020 heeft bekendgemaakt, bevat een voorstel om de verordeningen van de nieuwe generatie programma's van het cohesiebeleid (ESF+, EFRO enz.) te wijzigen, om deze programma's beter in staat te stellen aan het herstel na de crisis bij te dragen.
- In het Europees Semester 2020 heeft de Europese Commissie verschillende herstelmaatregelen geïdentificeerd om op de COVID-19-crisis te reageren.
- De Brusselse Hoofdstedelijke Regering heeft een herstel- en herstructureringsplan uitgewerkt om de gevolgen van de COVID-19-crisis op te vangen.

Er wordt dus bij de uitwerking van de thema's van het ESF+ voor de volgende programmering in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest rekening gehouden met de impact van de crisis op de arbeidsmarkt en met de veranderingen in de beleidsvisie.

Het operationeel programma (OP) Europees Sociaal Fonds voor de periode 2014-2020 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) werd opgebouwd rond drie prioritaire assen:
1. Duurzame integratie van jongeren op de arbeidsmarkt.
2. Toegang tot werk voor iedereen.
3. Verbetering van de opneming in het arbeidsproces van de personen die uitgesloten worden of die met uitsluiting bedreigd worden.

De verordening betreffende het ESF+ 2021-2027 is sterk verschillend van de huidige verordening; een verordening die nog niet goedgekeurd werd door de Europese Raad en het Europees Parlement. Voor de programmeringsperiode 2021-2027 heeft de Europese Commissie verschillende fondsen en programma's bijeengevoegd die samen het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) vormen: het Europees Sociaal Fonds (ESF), het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief (YEI), het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) en het programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI). De fusie van deze fondsen moet tot meer coherentie en synergie en tot een administratief vereenvoudigde programmering leiden.

De teksten van de ESF+-verordeningen bevinden zich momenteel in het stadium van onderhandeling tussen het Parlement, de Raad en de Commissie en de datum waarop het financieel kader 2021-2027 zal worden vastgesteld, is nog niet gekend. Daarnaast heeft de COVID-crisis ertoe geleid dat snel een crisisinstrument, “REACT-EU”, moest worden geprogrammeerd en uitgevoerd via de huidige ESF-programmering.

Los van deze onzekerheden op verordenings- en budgettair niveau en ondanks het feit dat de uitvoering van het instrument “REACT-EU” prioritair is geworden, wil de Europese Commissie dat de operationele programma's (OP's) in het eerste trimester van 2021 worden goedgekeurd.

Actiris heeft een participatief project gelanceerd voor de uitwerking van het toekomstige operationele programma ESF+ 2021-2027, met als voornaamste doel alle belanghebbenden hierbij te betrekken.

Volgens de logica van de Europese gedragscode inzake partnerschap wordt erover gewaakt dat de regionale en lokale overheden, de economische en sociale partners, de burgermaatschappij en de milieupartners deelnemen aan de redactie, de uitwerking en de uitvoering van het operationeel programma met als doel de sociale inclusie, de fundamentele rechten, de gendergelijkheid, de non-discriminatie en de rechten van personen met een handicap te bevorderen.

Een stuurcomité, onder leiding van de minister-president van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd voor het EFRO, i.s.m. de staatssecretaris bevoegd voor Buitenlandse Betrekkingen en ikzelf, verzamelt behalve de Brusselse openbare overheden (gewest, GGC, FGC, VGC) ook alle openbare partners belast met het beheer van de Europese programma's alsook de sociale partners die rechtstreeks betrokken zijn bij de opstelling en de opvolging van de Brusselse bijdragen aan het Europees beleid (Europees Semester, Nationaal Hervormingsprogramma enz.). Dit mechanisme zal worden ingevoerd om de coördinatie en de afstemming van de Europese fondsen en financiële instrumenten te verzekeren.

Het uiteindelijke operationeel programma is het resultaat van onderhandelingen tussen de diensten van de Europese Commissie en de gewestelijke of federale politieke autoriteiten. De Belgische operationele programma's voor de periode 2021-2027 bevinden zich in de uitwerkingsfase. De diensten van de Europese Commissie hebben nog geen enkel operationeel programma goedgekeurd.

De Europese Commissie benadrukt in grote mate dat het operationele programma moet worden opgesteld in een logica van partnerschappen waarbij complementariteit en synergieën moeten worden gecreëerd met andere fondsen en investeringsprogramma’s.

Bepaalde thematieken in het kader van het ESF+ nopen tot het ontwikkelen of versterken van synergieën. De algemene beleidsverklaring 2019-2024 voorziet onder meer in een coördinatiemechanisme dat de Europese fondsen en financiële instrumenten en het Brussels beleid op elkaar moet afstemmen. Het is in deze context dat de Strategie Go4 Brussels 2030, die op 16 januari 2020 werd aangenomen, in doelstelling 2.8 het principe opneemt om “de kansen die geboden worden door de Europese structuurfondsen, en dan meer bepaald het EFRO en het ESF(+), bij het ondersteunen van Brusselse gewestelijke beleidsinitiatieven beter te integreren en te benutten.”

In het kader van het hierboven genoemde participatieve project werd op verschillende manieren een uitvoerige raadpleging georganiseerd:
- De interne diensten van ACTIRIS, de tewerkstellingspartners, de openbare diensten en de sociale partners werden geraadpleegd via een online-enquête waarin hun mening werd gevraagd over de uitdagingen van de Brusselse arbeidsmarkt, de door de Europese Commissie bepaalde specifieke doelstellingen van het ESF+ en de prioritaire doelgroepen.
- Tijdens een World Café met 27 vertegenwoordigers van de tewerkstellingspartners, de openbare diensten en de sociale partners werd voor alle door de Europese Commissie bepaalde specifieke doelstellingen gediscussieerd en nagedacht over de mogelijke uitdagingen van de Brusselse arbeidsmarkt waarop het ESF+ zijn middelen zou moeten toespitsen.
- Tijdens workshops met 40 vertegenwoordigers van de tewerkstellingspartners, de openbare diensten en de sociale partners (die wegens de COVID-19-crisis online plaatsvonden) werd voor alle door de Europese Commissie bepaalde specifieke doelstellingen gediscussieerd en nagedacht over de mogelijke uitdagingen van de Brusselse arbeidsmarkt waarop het ESF+ zijn middelen zou moeten toespitsen.

In een volgende fase zal een tweede raadplegingsronde onder de sociale gesprekspartners, de federaties, … worden gehouden.

Zoals bepaald in de verordeningen van de cohesiefondsen zijn de Commissie en de lidstaten samen verantwoordelijk voor de evaluatie van de activiteiten van het ESF. De beheersautoriteiten verrichten de evaluaties op lidstaatniveau; de Commissie vervult deze taak op EU-niveau.

Er zal ook een toezichtcomité worden opgericht om het programma te monitoren en te evalueren.

Daarnaast zal het strategisch coördinatiecomité van de programma's onder leiding van de minister-president instaan voor de opvolging van de voortgang van de operationele programma's en de meerwaarde ervan voor de uitvoering van de doelstellingen van de Strategie Go4 Brussels 2030.

De nieuwe verordening betreffende het ESF+ 2021-2027 vermeldt dat de cofinanciering van Europa zal dalen van 50% tot 40%. Aan de inkomsten uit het Europese budget wordt nog de laatste hand gelegd en vervolgens zal daarover tussen de verschillende Belgische niveaus onderhandeld moeten worden.