Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende online hate speech en geweld in de openbare ruimte.

Indiener(s)
Lotte Stoops
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 316)

 
Datum ontvangst: 10/09/2020 Datum publicatie: 18/11/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 16/11/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
28/09/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    We hadden het in deze commissie al over online hate speech. Maar de actualiteit behoeft opnieuw hier aandacht voor te vragen. 

Deze zomer kwam een telegramchatgroep en de Instagrampagina van ‘Criminal System’ boven water. In de chatgroep werd actief gestimuleerd om zwaar geweld te plegen onder homofobe motieven. Op sociale media wordt in besloten groepen nu ook opgeroepen tot haat en zelfs geweld tegen fietsers.

Deze online haatspraak heeft zichtbare gevolgen op straat. Op slechts een paar dagen tijd kwamen begin september meerdere gevallen van fysieke en verbale agressie ten opzichte van geweld tegen LGBTIQ+, fietsers en meestal vrouwen in de media. Want voor wie nog steeds twijfelde, online haat heeft echte gevolgen in het echte leven. 

De straffeloosheid, het ondermijnen van empathie en de anonimiteit die we merken op digitale kanalen, zien we nu verzilverd in bruut geweld in de vaak even anonieme openbare ruimte van onze grootstad. Geweld, vaak tegen de meest kwetsbaren.

Zoals kruispuntdiscriminatie moeten we hier ook specifieke aandacht hebben voor kruispuntagressie. Je bent kwetsbaar als fietser tegenover een gemotoriseerd zwaar voertuig, je bent kwetsbaar alleen op pad, je bent kwetsbaar als vrouw of als persoon die niet in het 'plaatje' past van wie of wat op welke plaats geacht wordt te zijn. De schaamte voorbij. Vroeger was het een blaam op je machisme als je een zwakkere aanviel. Nu slaan mannen op het gezicht van een vrouw omdat ze hun plaats in de stad opnemen?

Dat het gevoel van straffeloosheid moet aangepakt worden, zowel online als fysiek, staat vast. Daarnaast moeten we ook de openbare ruimte zelf eens serieus onder handen nemen, door te overleggen met kwetsbare groepen om te zien wat zij nodig hebben om zich veilig en fijn te voelen. Ruimte om in de stad samen te zijn geeft een boost aan sociale controle, begrip en samen-leven.

De woordvoerder van de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene geeft aan dat we een zeer groot dark number hebben in aangiftes van verkeersagressie. En volgens het Regenbooghuis is er nog altijd een hele grote onderrapportering wat betreft homofoob of transfoob geweld. Veel mensen durven niet naar de politie te stappen, ze vrezen dat het erger wordt of dat ze toch niet geholpen zullen worden.

Daarnaast zien we dat de hulp aan de medemens niet als vanzelfsprekend wordt ervaren. Psychologisch begrijpelijk want zelf schrik, of met vele mensen getuigen zijn van een agressie of discriminatie maakt dat omstanders een soort van groepsverantwoordelijkheid ontwikkelen waarbij niemand stappen onderneemt. Nochtans weten we vanuit slachtofferzorg dat het herstelbevorderend is wanneer je bij zo'n brute aanval op je lijf én je persoonlijke integriteit gesteund wordt en je gesteund hebt gevoeld.

Ik heb de volgende vragen voor u:

· Volgens het Regeerakkoord zal de Regering een communicatie- en sensibiliseringscampagne lanceren om slachtoffers van discriminatie aan te moedigen klacht in te dienen of gevallen te melden. De communicatiecampagne zal daarnaast ook als doel hebben het haatdiscours te ontkrachten binnen een logica van permanente educatie. Kunt u hier al meer over vertellen? Wanneer zal deze campagne van start gaan? Ziet u hier een plek zowel voor de kruispuntendiscriminatie maar ook kruispuntenagressie? Is deze campagne gericht op zowel fysiek als digitaal haatdiscours?

· Daarnaast belooft het Regeerakkoord dat de Regering steun zal verlenen aan de verenigingen die slachtoffers van racisme en discriminatie op haar grondgebied begeleiden. Kunt u meer concreet over zijn? Om welke vorm van steun gaat het en hoeveel verenigingen kunnen hier gebruik van maken? 

· Bovendien zal de Regering volgens het Regeerakkoord projectoproepen lanceren om innovatieve maatregelen, acties en instrumenten ter bestrijding van discriminatie uit te werken en te evalueren, gericht op specifieke fenomenen waaronder intimidatie op straat en doelgericht geweld tegen de LGBTIQ-gemeenschap. Kunt u meer vertellen over planning voor deze projectoproepen, met name die rond het bestrijden van geweld in de openbare ruimte tegen bepaalde groepen?

· Waar ziet u de plaats voor een campagne rond het helpen van kwetsbare medemensen in de publieke ruimte? Ik verwijs u naar de zeer mediagenieke en aanwezige campagne van Amsterdam KOM OP GRIJP IN. https://www.amsterdam.nl/kom-op-amsterdam/ waar de nadruk ligt op de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van onze maatschappij.

· Welke andere initiatieven neemt u om de gevolgen van online hate speech en geweld in de openbare ruimte gericht op bepaalde groepen te bestrijden?
 
 
Antwoord    Naast de focus die we sinds het begin van de legislatuur hebben gelegd op partnergeweld en seksueel geweld, is ook de strijd tegen haatmisdrijven en geweld in de openbare ruimte voor mij van groot belang.

Die strijd voeren we op verschillende domeinen.

Wat betreft de in het Regeerakkoord vermelde communicatie- en sensibiliseringscampagne om slachtoffers van discriminatie aan te moedigen klacht in te dienen of gevallen te melden:

Er wordt momenteel gewerkt aan de codificatie van de bestaande wetgeving rond discriminatie. Er zal informatie beschikbaar komen die bij toekomstige campagnes kan worden gebruikt. Deze codificatie zal immers voor een beter beeld zorgen van de ingediende klachten en van de bestaande bescherming.

Er zal een de campagne rond geweld tegen vrouwen gelanceerd worden, bedoeld om de hulplijnen te promoten. Ook binnen andere toekomstige, thematische campagnes rond racisme en discriminatie ten aanzien van LGBTQI+-personen zal dit aspect voorop staan.

Wat betreft de steun die de Regering zal verlenen aan de verenigingen die slachtoffers van racisme en discriminatie op haar grondgebied begeleiden:

De voorbije maanden werden er twee specifieke projectoproepen gelanceerd: 1 rond de impact van de COVID19-crisis op de gelijkheid tussen vrouwen en mannen, en 1 rond het gewestelijk plan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen. De steun aan verenigingen die slachtoffers begeleiden maakt zeker deel uit van deze oproep, in het bijzonder via deze maatregel die voorop gesteld werd in de projectoproep, namelijk:

(41):
Slachtoffers van seksistisch en seksueel geweld
duidelijke, toegankelijke en gerichte informatie verstrekken aan slachtoffers over hun rechten en over de mogelijkheden en manieren voor meldingen en klachten.
In totaal ontving equal.brussels voor deze projectoproep meer dan 40 aanvragen, die momenteel worden verwerkt en geanalyseerd.

Wat betreft de projectoproep ter bestrijding van geweld in de openbare ruimte: eind 2019 lanceerde equal.brussels al een projectoproep rond de toe-eigening van de openbare ruimte, met als insteek: ‘bijdragen aan het bevragen van het gebruik en/of de inrichting van de openbare ruimte, de toe-eigening ervan, of het formuleren van mogelijke oplossingen om ze inclusiever te maken op het vlak van diversiteit (vervrouwelijking, gender, handicap, cultureel, enz).’

Deze oproep resulteerde in de steun aan een twintigtal projecten die op velerlei manieren een impact hadden op de toe-eigening van de openbare ruimte, bijvoorbeeld:
- het project ‘equal street names’, rond de representativiteit van de Brussels straatnamen;
- het project ‘Bike the city’, rond de promotie van vrouwen op de fiets;
- het project ‘J 500’: een internationale uitwisseling rond gendergerelateerde veiligheid in stedelijke context.

Wat betreft campagnes rond het helpen van kwetsbare medemensen in de openbare ruimte zoals de Amsterdamse campagne ‘Kom op Grijp In’ : in dergelijke campagne is momenteel nog niet voorzien.

Wat betreft andere initiatieven rond onlinehaatboodschappen en geweld in de openbare ruimte:
- onlinehaatboodschappen kunnen gemeld worden via de meldingsfiches voor homo- en transfoob geweld; een project dat equal.brussels samen met Rainbowhouse en Brussel Preventie en Veiligheid heeft opgezet;
- equal.brussels werkt momenteel aan de evaluatie van het vorige SOGI-plan (Seksuele Oriëntatie en GenderIdentiteit), en aan de voorbereidingen van een nieuwe LGBTQI+-plan 2021-2024. Cyberhaat zal zeker deel uitmaken van dit nieuwe strategische plan;
- in het gewestelijk plan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen komt geweld in de openbare ruimte ook aan bod:
a) door seksuele intimidatie te bestrijden in het openbaar vervoer (actoren: MIVB en Brussel Mobiliteit);
b) door de organisatie van een opleidingsmodule ‘seksuele intimidatie in de openbare ruimte’ voor preventie- en veiligheidsactoren;
c) door er aandacht aan te besteden in de gids Security By Design;
d) via de verschillende maatregelen die erop gericht zijn seksuele intimidatie en onveiligheid(sgevoelens) te voorkomen, via de plannen voor stedenbouw, stadsvernieuwing en wijkcontracten.
- ook het thema van onlinehaatboodschappen is opgenomen in het gewestelijk plan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen, via de inrichting van een opleidingsmodule rond cyberseksisme voor politiediensten.