Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de strooirondes door BM.

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Elke Van den Brandt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid (Vragen nr 699)

 
Datum ontvangst: 11/12/2020 Datum publicatie: 18/02/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 17/02/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
11/01/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    De winter staat weer voor de deur en de eerste strooiwagen zijn reeds enige tijd uitgereden voor preventieve strooibeurten. Dit zowel op autowegen als fietspaden. Volgens een recent persbericht wordt het wegennet voor het strooien verdeeld in 17 aparte rondes en elk van die strooibeurten vergt 85 ton smeltmiddel. Daarnaast zijn er nog 14 aparte strooirondes voorzien voor de fietspaden langs gewestwegen. Dat gebeurt met kleinere machines. 

In het verleden werd voor het strooien verschillende soorten smeltmiddelen gebruikt. Dit waren houtsnippers (als test), natriumchloride, pekel, calciumchloride en kaliumacetaat. Natriumchloride werd indien nodig ook uitgeleend aan de gemeenten indien zij dit nodig hebben. Deze lening wordt tijdens kalmere periodes terug aangevuld door de gemeenten aan het Gewest. Er bestaat evenwel geen enkele verplichting, noch juridische overeenkomst om zout te lenen aan de gemeenten.

In 2019 liet Leefmilieu Brussel een studie uitvoeren over de kwaliteit van het afvloeiende water van de Brusselse wegen. Een aspect van deze studie betrof het strooizout. De resultaten van deze studie werden in 2020 verwacht. 

- Wat is het aantal ton strooimiddelen dat voor de winter 2018/2019 en voor de winter 2019/2020 werd besteld? Werd dit opgebruikt? Hoeveel is er besteld voor de winter 2020/2021? Kan u deze cijfers opsplitsen per type strooimiddel?

- Volstaat de opslagcapaciteit van Mobiel Brussel om in moeilijke weersomstandigheden dagenlang zout te strooien? Is de opslagcapaciteit de laatste jaren uitgebreid? Wat zijn de plannen voor deze winter indien er niet veel tijd is tussen verschillende koudegolven en zo nieuwe voorraden niet op tijd besteld/geleverd kunnen worden?

- Zijn er in het verleden reeds problemen geweest met het uitlenen en terugkrijgen van zout van de gemeenten? Is er ondertussen een overeenkomst die opgesteld tussen gemeenten en Gewest bij het uitlenen van zout door het Gewest aan de gemeenten?

- De impact van het strooien op het milieu is in het Brussels Gewest was nog niet gekend maar in 2019 liep er een studie. Deze zou in 2020 afgerond zijn. Heeft u deze studie ontvangen van leefmilieu Brussel? Welk type strooimiddel is het meest vervuilend? Wat is de impact van het strooien en hoe wordt er aan gewerkt om deze impact te verkleinen?

- Doordat nu ook de fietspaden intensief gestrooid worden zijn er meer mensen nodig om de strooirondes tot een goed einde te brengen. Hoeveel personeelsleden van Brussel Mobiliteit werken er bij de winterdienst in 2020 en hoeveel de afgelopen jaren?

- Er zijn kleinere strooiwagens voor fietspaden. Gelet op de snelle stijging van het aantal fietspaden: hoe wordt er verder op geanticipeerd bij de winterdienst van Brussel Mobiliteit om de Brusselse fietspaden in de winter veilig te houden?

- De eerste strooibeurt van dit winterseizoen gebeurde op 29 november. Hoeveel dagen zijn er vanaf dan gerekend al gestrooid in het Gewest. Waren er moeilijkheden of onvoorziene omstandigheden en hoe werden deze opgelost?

- Burgers kunnen in Vlaanderen zelf gladde wegen doorgeven via de app van het KMI. Deze worden dan doorgegeven aan het Agenschap Wegen en Verkeer. Bestaat dit ook in Brussel of zijn hier plannen voor? 
 
 
Antwoord    Hierna volgen de hoeveelheden chemische smeltmiddelen die de voorbije drie winters besteld werden:
2018-2019: NaCl: 3000 T, vloeibare pekel van CaCl2: 335 m³
2019-2020: NaCl: 2150 T, vloeibare pekel van CaCl2: 125 m³
2020-2021 (huidige periode): vloeibare pekel van CaCl2: 215 m³; we hebben geen NaCl besteld want we gebruiken het zout dat de voorbije jaren besteld werd.

Hierna volgen de hoeveelheden chemische smeltmiddelen die de voorbije drie winters uitgestrooid werden:
2018-2019: NaCl: 1808 T, vloeibare pekel van CaCl2 van 33% en 16%: 247,6 m³
2019-2020: NaCl: 417 T, vloeibare pekel van CaCl2: 76,5 m³
2020-2021 (huidige periode): NaCl : 987,6 T, vloeibare pekel van CaCl2: 266,4m³

De verhouding tussen zout en pekel hangt af van de weersomstandigheden. Als de wegen nat zijn, is het gebruik van pekel niet nodig. Fietspaden worden vaak enkel met pekel behandeld voor een beter resultaat. Vóór de eerste strooibeurt van de winter 2020-2021 beschikte Brussel Mobiliteit over 3.600 ton strooizout en 57 m³ pekel.

Er dient te worden opgemerkt dat de pekel geleverd wordt met een calciumchloridegehalte van 33%. Hij kan gestrooid worden met een concentratie van 33% of 16%, afhankelijk van de weersomstandigheden en de situatie. De verdunning gebeurt ter plaatse, maar onze statistieken laten niet toe het onderscheid te maken tussen de twee concentraties, wat de onsamenhangende cijfers verklaart.

Tijdens een winterseizoen moet gemiddeld 3.000 ton strooizout (NaCl) gestrooid worden. De grootste hoeveelheid zout die tijdens een winterseizoen gestrooid werd, is 6.500 ton. Op dit ogenblik beschikt het Gewest over drie opslagplaatsen voor chemische smeltmiddelen, waar in totaal 4.500 ton zout (natriumchloride) bewaard kan worden. De derde opslagruimte is sinds twee jaar in gebruik. Dankzij deze opslagruimte beschikt het Gewest over 3.000 ton extra zoutopslagcapaciteit en een strategische opslagplek om het hoofd te bieden aan lange en strenge winterperiodes.

De pekel van calciumchloride wordt verdund bewaard met een concentratiegehalte van 33%, maar kan ook gebruikt worden met een concentratie van 16% afhankelijk van de weersomstandigheden en het gebruik ervan. De maximale voorraad bedraagt 130m³.

Brussel Mobiliteit heeft 10 ton calciumchloride in vaste toestand opgeslagen om op fietspaden te strooien bij temperaturen onder min 8°C.

Er werden geen problemen vastgesteld met het uitlenen van zout aan de Brusselse gemeenten door het Gewest. Er bestaat geen formeel akkoord met de gemeenten over het uitlenen van zout.

Brussel Mobiliteit beschikt nog niet over de studie aangezien deze nog niet is afgerond door Brussel Leefmilieu.

Brussel Mobiliteit ziet erop toe dat het over performant en goed afgesteld materiaal beschikt om de impact van zijn strooi-activiteiten zoveel mogelijk te beperken.

Leefmilieu Brussel informeert ons alvast dat:
- De bemonstering in het kader van de studie naar de waterkwaliteit van het afvloeiend water van de wegen is voltooid.
- De laboratoriumresultaten zijn ontvangen en de analyse ervan is aan de gang (onder meer door de Universiteit van Luik, waaraan Leefmilieu Brussel een opdracht heeft toevertrouwd om de impact op het grondwater te bepalen).
- Het studierapport moet nog worden afgerond en zal in het eerste kwartaal van 2021 aan iedereen beschikbaar worden gesteld.


Welk type strooimiddel is het meest vervuilend? 

Gezien de lage kostprijs blijft zout veruit het meest gebruikte chemisch smeltmiddel en bijgevolg het meest vervuilende. Er bestaan andere smeltmiddelen, maar de kosten daarvan zijn vaak torenhoog. Er is ook niet altijd voldoende feedback over hun milieueffecten. Zo is kaliumformiaat minder belastend voor het milieu dan (vast) zout, maar de hoge kostprijs zorgt ervoor dat dit betrekkelijk weinig wordt gebruikt. As, melasse of schurende bestanddelen zoals zand of grind worden soms gebruikt, maar door hun beperkte doeltreffendheid en praktische nadelen (verstopping van straatkolken, ....) kunnen zij niet op grote schaal worden toegepast. Het enige alternatief dat kan worden overwogen is pekel (zout opgelost in water). Zo zou de gemeente Etterbeek haar zoutverbruik met 30% verminderd hebben dankzij het gebruik van pekel.


Wat is de impact van het strooien en hoe wordt er aan gewerkt om deze impact te verkleinen?

Het strooien van strooizout heeft niet alleen gevolgen voor het milieu, maar ook voor de economie, aangezien het corrosie van voertuigen veroorzaakt en het wegdek beschadigt.

Verschillende alternatieven voor chemische smeltmiddelen zijn getest in het Brusselse gewest of in het buitenland (pekel, melasse, zand...), maar slechts enkele daarvan lijken echt bevredigend.

Het grote probleem met strooizout is niet zozeer het gebruik ervan, als wel het overmatige gebruik. Het gebruik van zout dient te gebeuren in redelijke hoeveelheden. Mechanische tussenkomsten (vegen,...) kunnen al veel helpen om de opeenhoping van sneeuw of ijs te voorkomen.

Op 14 november 2019 kwamen meer dan 30 belanghebbenden (gemeentebesturen, gewestelijke instellingen en de privésector) samen op initiatief van de Steuncel “Ecologisch beheer” van Apis Bruoc Sella, met de steun van Leefmilieu Brussel. Zij hebben getracht een eerste diagnose van de situatie te stellen en het debat te openen door naar mogelijke oplossingen te zoeken;

Zo is een eerste lijst van aanbevelingen voor de verschillende gebruikers opgesteld. Die zal als basis dienen om het Actieprogramma van het nieuwe Waterbeheerplan van het Gewest op te stellen (voorbeelden: bewustmaking van het probleem bij het technisch personeel, opleiding met goede praktijken en voor de afstelling van machines; bestuderen van de mogelijkheden om meer geschikte strooimiddelen aan te schaffen, in samenwerking met de milieudienst en de verkozenen).

Een bewustmakingsactie voor alle actoren, zowel de overheid (gewestelijke en gemeentelijke beheerders) als de particuliere sector (particulieren die verantwoordelijk zijn voor hun bestrating), om alleen strooizout te gebruiken wanneer dat echt nodig is, was in dit verband noodzakelijk. Met dit in het achterhoofd heeft Leefmilieu Brussel online inhoud gepubliceerd op haar website (https://leefmilieu.brussels/news/strooizout-enkel-gebruiken-indien-het-echt-nodig-en-steeds-kleine-hoeveelheden).

Het strooien op fietspaden wordt uitbesteed aan externe dienstverleners. Het team van acht personen dat de wachtdienst waarneemt bij de Regie begeleidt en controleert de strooirondes op alle fietspaden. Er werden geen extra personeelsleden aangeworven bij de dienst naar aanleiding van de toename van het aantal fietspaden.

Naarmate er nieuwe fietspaden worden aangelegd, zullen er nieuwe strooirondes worden uitgestippeld, die contractueel zullen worden toegewezen aan externe dienstverleners.

Tijdens de huidige winterperiode 2020-2021 zijn de strooidiensten in het Gewest 14 keer* uitgereden. Er deden zich geen noemenswaardige moeilijkheden voor. (*telling tot op moment van de reactie van dit antwoord).

Een dergelijk systeem wordt in het Brussels Gewest niet gebruikt en er zijn ook geen plannen om het in te voeren. In Fix My Street kunnen sneeuw- en ijzelwaarnemingen op wegen en fietspaden gemeld worden. De waarnemingen op voetpaden zijn voorbehouden voor pro-gebruikers.