Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de wapenexport naar Turkije.

Indiener(s)
Juan Benjumea Moreno
aan
Pascal Smet, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 316)

 
Datum ontvangst: 11/12/2020 Datum publicatie: 22/02/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 19/02/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
11/01/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Naar aanleiding van de Turkse militaire interventie in oktober vorig jaar, verklaarden zowel het Vlaams als Waals gewest geen wapens meer te zullen exporteren naar Turkije. De positie van het Brussels gewest hierover is echter onduidelijk.

Sinds de militaire interventie in Syrië, voerde Turkije haar militaire aanwezigheid in de regio enkel verder op. Ondanks internationale wapenembargo’s levert Turkije wapens aan zowel Syrische rebellen als ook Libië en Azerbeidzjan.

Het militair transportvliegtuig de A400M speelt een belangrijk rol in de Turkse proxy-oorlogen. Zo blijkt uit onderzoek van het journalistiek onderzoekscollectief #EUarms dat er sinds juni dit jaar 13 vluchten met dat vliegtuig plaatsvonden naar Libië. Daarnaast doken beelden op van Syrische huurlingen die in Turkije aan boord gaan van een A400M met bestemming Libië. Het grootste deel van de A400M's is algeleverd, maar in 2022 zou Turkije nog een laatste vliegtuig ontvangen.

Het Brussels wapenbedrijf Sabca levert onderdelen van de vleugels voor het A400M-programma. Dat blijkt onder andere uit de jaarverslagen van het bedrijf. Dat zou betekenen dat Brusselse technologie gebruikt wordt voor schendingen van een VN-wapenembargo.

­ Kan de staatssecretaris verduidelijken wat de officiële positie is van het Brussels gewest ten aanzien van de wapenexport naar Turkije?

­ Kan de staatssecretaris bevestigen dat Sabca onderdelen produceert voor de Turkse A400M’s?

­ Zo ja, is de staatssecretaris van plan om deze export te stoppen?

­ Bestaan er onderhoudscontracten van de Turkse A400M’s door Sabca?
 
 
Antwoord    De Airbus A400M is een vliegtuigtype dat enkel wordt gebruikt voor militair transport en dat aanvankelijk is ontwikkeld voor de krijgsmacht van de volgende staten: Duitsland, België, Spanje, Frankrijk, Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en tot slot ook Turkije, dat over tien toestellen zal beschikken.

Het ontwikkelingsprogramma van de A400M loopt in het kader van de OCCAR (Organisation for Joint Armament Co-operation), die werd opgericht in 1996. België is in 2003 toegetreden – een beslissing van de toenmalige federale overheid. Beknopt komt het erop neer dat de OCCAR de onderlinge samenwerking bij het beheren van diverse bewapeningsprogramma’s, zoals het programma rond de A400M, doeltreffender wil maken. Dit wil dus zeggen dat de onderdelen die SABCA binnen dit produceert voor de A400M bijgevolg ook aan de Turkse partner worden geleverd.

Er is momenteel geen formeel embargo op VN of EU-niveau ten aanzien van Turkije. Op 14 oktober 2019 werd onder het Finse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie een wapenembargo voorgelegd aan de lidstaten. Na raadpleging van de drie bevoegde gewestelijke overheden voor wapenvergunningen en vergunningen voor defensiegerelateerde producten heeft België dit voorstel gesteund. Omdat er geen eensgezindheid was, heeft de Europese Unie echter geen embargo afgekondigd. Een van de redenen was dat Turkije een partner van de NAVO is; dit zou voor een belangrijk precedent hebben gezorgd.

Evenwel, rekening houdend met deze gegevens heb ik besloten om in de huidige context geen exportvergunningen meer te verlenen voor leveringen van wapens en defensiegerelateerde producten met Turkije als bestemming.

Het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 3 april 2014 tot uitvoering van de Ordonnantie van 20 juni 2013 betreffende de in-, uit-, doorvoer en overbrenging van defensiegerelateerde producten, ander voor militair gebruik dienstig materiaal, ordehandhavingsmateriaal, civiele vuurwapens, onderdelen, toebehoren en munitie bepaalt dat de “Regering […] de bevoegdheid [delegeert] om bepaalde machtigingen en vergunningen van in-, uit-, doorvoer en overbrenging toe te kennen aan de Secretaris-generaal of de Adjunct-secretaris-generaal van het Ministerie voor zover het gaat over de invoer vanuit of de uitvoer naar een land dat lid is van de Europese Unie, van de NAVO, van de EER of Zwitserland of voor zover er een uitdrukkelijke machtiging is voor een specifieke gebeurtenis” (art. 6).

Daarom heb ik per groene nota van 21 oktober 2019 aan onze administratie verzocht om tot nader order geen vergunningen meer af te leveren voor de uitvoer van wapens en defensiegerelateerde goederen naar Turkije de geldende praktijk aan te houden, om mij anticipatief op de hoogte te brengen van alle mogelijk gevoelige dossiers, niettegenstaande de voormelde delegatie die van kracht is. Dit laat mij toe om, zo nodig, tijdig een dossier te kunnen bespreken op regeringsniveau.

SABCA bevestigt ons inderdaad dat ze aan AIRBUS A400M-vleugelonderdelen leveren, die dienen voor het assembleren van vliegtuigen voor alle partnerlanden van het ontwikkelingsprogramma waaronder ook Turkije, en dit overeenkomstig het voormelde programma waar België in het kader van de OCCAR in 2003 tot toetrad. Echter, de vergunningsaanvragen die ons toekomen, verlopen via een uitvoer naar Airbus in Spanje. De latere dispatch wordt immers uitgevoerd op ‘OCCAR niveau’, hetgeen gereguleerd wordt door het voornoemde akkoord gesloten door de federale overheid, en aldus de gewestelijke bevoegdheden overstijgt. Er kan met andere woorden door SABCA niet vastgesteld worden voor welk partnerland een specifiek onderdeel dat geassembleerd wordt op een vliegtuig zal dienen.

Mijn administratie en SABCA hebben daarom dialoog over dit onderwerp opgestart. Hieruit is gebleken dat SABCA nooit de intentie heeft gehad te verhullen dat onderdelen konden worden uitgevoerd met Turkije als bestemming conform het OCCAR samenwerkingsverband. SABCA bevestigt ons ook ons echter ook duidelijk dat er geen enkel onderhoudscontract bestaat voor Turkse A400M-toestellen.

De bevoegdheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest botst op de door de federale overheid goedgekeurde Europees samenwerkingsprogramma’s inzake militair materieel, zoals OCCAR. We hebben daarom ook contact opgenomen met de andere gewesten en met de FOD buitenlandse zaken om deze situatie aan te kaarten en desgevallend uit te klaren.