Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de bevordering van hout als bouwmateriaal

Indiener(s)
Hasan Koyuncu
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 814)

 
Datum ontvangst: 09/03/2021 Datum publicatie: 19/07/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 07/07/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
07/06/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    De milieukwaliteiten van hout zijn talrijk en onbetwistbaar. Aangezien het koolstof opslaat, kan het een rol spelen in de strijd tegen de klimaatverandering.

In tegenstelling tot traditionele bouwmaterialen is hout een materiaal dat kan worden hergebruikt of gerecycleerd zonder het milieu te schaden.

Ten slotte is de industrialisatie van houten onderdelen energie-efficiënt: er is weinig elektrische energie nodig om de houten elementen te produceren.

In dit verband zou ik graag de volgende informatie willen hebben:

1_Op welke manier stimuleert de Brusselse regering het gebruik van hout als bouwmateriaal?

2_Welke initiatieven heeft de regering genomen om private actoren aan te moedigen met hout te bouwen?

3_In welk opzicht geeft de regering zelf het goede voorbeeld als eigenaar van gebouwen?

4_Hoe denkt de Brusselse regering het gebruik van hout te bevorderen in het kader van de overgang naar de kringloopeconomie?
 
 
Antwoord    1)
Het is inderdaad van essentieel belang ontwerpers ertoe aan te zetten een materiaal te kiezen dat niet alleen geschikt is voor hun project, maar ook de beste milieuprestaties heeft.
Hoewel hout bepaalde grote voordelen heeft, waaronder het feit dat het licht is en vrij gemakkelijk kan worden hergebruikt, is het niet de oplossing met de laagste milieu-impact.
In werkelijkheid spelen bij de keuze van een bouwmateriaal talrijke, met name technische factoren een rol (soort project, architectonische beperkingen, akoestiek, brandweerstand, enz.). De keuze moet gebaseerd zijn op een degelijke vergelijkende beoordeling.
De gratis TOTEM-tool, die sinds enkele maanden beschikbaar is, is een interface om de impact van materialen te beoordelen en helpt professionals in de sector om deze optimale keuze te maken. Het is een echt beslissingsinstrument, dat een uitgebreide bibliotheek van bouwelementen en -materialen bevat en in alle fasen van een project kan worden gebruikt: in de voorontwerpfase maakt het de vergelijking van bouwsystemen en renovatiescenario's mogelijk; tijdens de fasen die aan het uitvoeringsdossier zijn gekoppeld, helpt het de architectonische keuzes te verfijnen.
In overeenstemming hiermee en trouw aan haar richtlijn om projecten met de laagste milieu-impact te steunen, promoot de Brusselse regering hout niet rechtstreeks ten nadele van een ander materiaal; ze promoot vooral het gebruik van de TOTEM-tool.
2)
Zoals hierboven vermeld, is hout niet noodzakelijk de beste oplossing voor alle projecten. Wanneer deze keuze relevant blijkt, kunnen professionals in de bouwsector een beroep doen op de tools, diensten en opleidingen die Leefmilieu Brussel gedurende vele jaren heeft ontwikkeld om hen te helpen bij het ontwerpen van hun bouw- en renovatieprojecten. Deze tools stellen hen in staat de nodige informatie te verwerven om innoverende projecten op te zetten, met name met hout.
Hier zijn enkele voorbeelden:
- Gids Duurzame Gebouwen: een gratis onlinetool die de duurzame bouw en renovatie van gebouwen wil stimuleren. De gids richt zich hoofdzakelijk tot professionals in de bouwsector die actief zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar is ook toegankelijk voor particulieren, en behandelt alle aspecten van duurzaam bouwen, met inbegrip van hout als bouwmateriaal.

Hier zijn enkele voorbeelden van webpagina's over hout:
o Houten structuurelementen (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/houten-structuur-elementen.html?IDC=6988)
o Houtskelet (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/houtenskelet.html?IDC=9175)
o Houten ramen (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/nieuw-houten-raam.html?IDC=6993)
o Houtvezelplaten (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/houtvezelplaten.html?IDC=7007)
o Houten vloerbekleding (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/houten-of-van-hout-afgeleide-vloerbekleding.html?IDC=6928)
o Casestudie betreffende een bouwproject met prefabelementen (strobalen en hout) (
https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/bouw-met-geprefabriceerde-elementen-strobalen-en-hout.html?IDC=9616)

In 2020 zijn deze pagina's 5700 keer geraadpleegd, wat getuigt van zowel de belangstelling voor hout als het ruime gebruik van de tool.
- De organisatie van seminars en opleidingen rond duurzaam bouwen. Hout is een onderwerp dat regelmatig aan bod komt tijdens deze evenementen. Bijvoorbeeld:
o In het najaar van 2019 is een tweedaagse opleiding over dit onderwerp gegeven (‘Houtbouw in Brussel’).
De notulen en aantekeningen van deze opleiding kunnen hier worden geraadpleegd:
https://leefmilieu.brussels/themas/gebouwen-en-energie/seminaries-en-opleidingen/opleidingen-duurzaam-bouwenenergie/verslagen--6
o Op 23 februari en 2 maart 2021 is een opleiding ‘Akoestiek: ontwerp en realisatie’ gehouden, die met name aandacht besteedde aan de problematiek van de akoestiek bij houtskeletbouw.

- Het bestaan van de dienst ‘Facilitator Duurzame Gebouwen’: gratis ondersteuning bij alle aspecten van duurzaam bouwen, inclusief de keuze van hout als bouwmateriaal.

3)
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn innoverende voorbeeldprojecten in hout opgetrokken: bijvoorbeeld het
gebouw voor de boswachters van het Zoniënwoud in Ukkel, waarin nu de eerste bosbrigade van Leefmilieu Brussel is ondergebracht. Het is een passief gebouw met een houtskelet en veel afwerkingen in (lokaal) hout. Dit project was laureaat van de Green Solutions Awards in 2019 en heeft de prijs voor 'Gezondheid en Comfort’ gewonnen.
Een ander voorbeeld is de uitbreiding van het Vanaudenhovepaviljoen in het Elisabethpark, waarvoor momenteel een vergunning in behandeling is. Het betreft een houten uitbouw met als toegevoegde waarde hergebruik, omkeerbaarheid en het gebruik van lokale en duurzame materialen.

4)
Hout is een materiaal dat gemakkelijk opnieuw kan worden verwerkt, waardoor het een hoog hergebruikpotentieel heeft, wanneer het kan worden teruggewonnen, wat niet altijd het geval is, om uiteenlopende redenen (technisch, financieel, planning, context).

Bewerkt en/of omgevormd kan het verschillende functies vervullen, van vloerbekleding (vloeren/parketten) tot deuren, gevelbekleding, balken en geraamten.
Dit grote hergebruikpotentieel van houten bouwproducten wordt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sterk aangemoedigd door alle projecten om hergebruik te stimuleren en dankzij de acties ter ondersteuning van hergebruikketens.
Er zijn ook pedagogische projecten opgezet voor didactische doeleinden.
Het BRIC-project bijvoorbeeld is een demonstratieproject dat volledig wordt uitgevoerd door studenten van een Brussels opleidingscentrum (EFP). Het bestaat uit het ontwerpen, bouwen, afbreken en heropbouwen van een duurzame en omkeerbare module. Het gebruik van hout speelt daarbij een essentiële rol: de (aanpasbare) draagstructuur, de vloeren en de modulaire caissons die het omhulsel vormen, zijn van hout gemaakt. Bovendien zijn, om de logica van de korte keten en omkeerbaarheid te respecteren, de materialen van het project - waaronder hout - hoofdzakelijk afkomstig van hergebruik.
Meer in het algemeen bevorderen alle acties die worden ondernomen om de extractie en demontage van bouwelementen in de fase vóór de afbraak aan te moedigen (via een inventaris van materialen), de mogelijke toekomstige integratie van houten bouwelementen met hergebruikpotentieel.
Zo worden momenteel informatiefiches ontwikkeld om informatie te verzamelen die het hergebruik van bepaalde materialen, met name hout, kan vergemakkelijken.
Ze zijn bedoeld voor de voorschrijvers die deze bouwmaterialen in hun projecten willen hergebruiken en behandelen met name de beoogde toepassingen, zoals:
- Houten bekistingspanelen (type steenschotten); als vloerbedekking en terrasvloeren (gebruik buiten) en als vloerbedekking en lambrisering (gebruik binnen), palissaden, omheiningen, bekleding, buitenmeubilair, keermuren, enz.;
- Scheepshout: als vloerbedekking en terrasvloeren (gebruik buiten); 
- Schuurhout (Barnwood): bekleding (gebruik buiten) en lambrisering en meubilair binnen;
- Binnendeuren met houten panelen;
- Houten geraamten en gebinten;
- Structuurelementen in hergebruikt gelijmd gelamineerd hout.

Ten slotte moet worden opgemerkt dat het hergebruik van houten elementen een belangrijke rol speelt bij de instandhouding op lange termijn van de koolstofvoorraad in de bebouwde omgeving. Het hergebruik ervan vormt een alternatief bij uitstek voor de verbranding en methanisering van hout. Bovendien hebben houten elementen een zekere erfgoedwaarde, zodat de markt voor hergebruik kan worden beschouwd als een lokale bron van hout dat aanvankelijk niet ter plaatse beschikbaar is (bv. azobéhout uit scheepsbouwtoepassingen).
In de meeste gevallen verlengt het hergebruik van houten elementen de levensduur van bestaande materialen en wordt de biogene koolstofvoorraad van op hout gebaseerde bouwelementen in stand gehouden. Een dergelijke strategie helpt om de huidige druk op de bossen te verminderen.
In dit verband moet worden opgemerkt dat er momenteel studies worden uitgevoerd door het departement Bos van Leefmilieu Brussel, in samenwerking met Sonian Wood Cop, om de terugwinning en het gebruik van hout uit het Zoniënwoud in toekomstige projecten in Brussel te overwegen.