Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende toekenning van ruimtelijke afwijkingen in de sociale huisvesting.

Indiener(s)
Joëlle Maison
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 647)

 
Datum ontvangst: 31/05/2021 Datum publicatie: 27/09/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 28/07/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
18/06/2021 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Artikel 3 van het (huur)besluit bevat de regeling van de ruimtelijke afwijking krachtens welke een kandidaat-huurder, die daartoe de wens heeft te kennen gegeven, een sociale woning kan worden aangeboden die niet aangepast is aan zijn gezinssamenstelling, namelijk een woning met een kamer meer of een kamer minder dan het aantal waarop het gezin normaal gezien aanspraak kan maken. Deze regeling strekt er hoofdzakelijk toe de wachttijd te verkorten voor de grote gezinnen, die gemiddeld een 15-tal jaar moeten wachten voordat ze een grote sociale woning aangeboden krijgen die aangepast is aan hun gezinssamenstelling. Dankzij de ruimtelijke afwijking kunnen de grote gezinnen kleinere woningen toegewezen krijgen, waarvoor de wachttijd over het algemeen iets minder lang is.
In dat verband wens ik u de volgende vragen te stellen:
1. Hoeveel gezinnen die thans op de wachtlijst voor een sociale woning staan, hebben volgens de laatste door de BGHM meegedeelde statistieken een ruimtelijke afwijking aangevraagd?
2. Wat is het totale aantal ruimtelijke afwijkingen die de Brusselse OVM’s hebben toegestaan bij de toewijzing van sociale woningen in de loop van 2020? Hoeveel kandidaat-huurders hebben in 2020 een ruimtelijke afwijking gekregen, waardoor ze een sociale woning konden krijgen met een slaapkamer minder dan waarop ze, gelet op hun gezinssamenstelling, recht hadden? Hoeveel kandidaat huurders hebben in 2020 een ruimtelijke afwijking gekregen, waardoor ze een sociale woning konden krijgen met een slaapkamer meer dan waarop ze op basis van hun gezinssamenstelling recht hadden? Op basis van welke criteria beslissen de OVM’s en de sociaal afgevaardigden om de aanvragen van kandidaat huurders om een ruimtelijke afwijking te aanvaarden of te verwerpen?
3. Kunt u een tabel bezorgen met het aantal ruimtelijke afwijkingen die elk van de 16 OVM’s heeft toegekend in het kader van de toewijzing van sociale woningen in de loop van het jaar 2020? Zijn er grote verschillen in het aantal toegekende ruimtelijke afwijkingen van de ene OVM tot de andere? Zo ja, hoe verklaart u die verschillen?
 
 
Antwoord    Op 6/07/2021 hebben 1.289 kandidaat-huurgezinnen een ruimtelijke afwijking aangevraagd.

Bij de toewijzingen voor 2020 werd aan 76 gezinnen een ruimtelijke afwijking toegekend.

44 gezinnen kregen in 2020 een ruimtelijke afwijking waardoor zij een sociale woning konden krijgen met één slaapkamer minder dan waar zij op grond van hun gezinssamenstelling recht op hadden.

32 gezinnen kregen in 2020 een ruimtelijke afwijking waardoor zij een sociale woning konden krijgen met één slaapkamer meer dan waar zij op grond van hun gezinssamenstelling recht op hadden.

Ruimtelijke afwijkingen zijn geregeld in artikel 3 van het besluit van 26 september 1996 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende de regeling van de verhuur van woningen die beheerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij of door de openbare vastgoedmaatschappijen.

Daarin staat bepaald dat bij de toekenning van de woningen de maatschappij na akkoord van de sociaal afgevaardigde kan afwijken van de vastgestelde normen ten voordele van de kandidaat-huurder die hierom verzocht heeft.

Net zoals de kandidaat-huurder kan ook de huurder die reeds een huurcontract bij de OVM heeft, van deze mogelijkheid gebruik maken wanneer hij van woning verandert.
Een ruimtelijke afwijking is dus een mogelijkheid waarvan een OVM gebruik kan maken om een specifieke situatie te regelen, mits de bij de OVM aangestelde sociaal afgevaardigde daarmee instemt, ten gunste van een kandidaat-huurder of een van haar huurders. De sociaal afgevaardigde treedt alleen op als de maatschappij besluit van deze mogelijkheid gebruik te maken en hij speelt dus geen rol als de OVM besluit het begrip ’aangepaste woning’, zoals omschreven in hetzelfde artikel van hetzelfde besluit, strikt toe te passen.

Aangezien de ruimtelijke afwijking geenszins een automatisch recht is, wordt elk verzoek systematisch afzonderlijk bekeken in functie van de specifieke context van het gezin dat het verzoek indient. Bijgevolg bestaat er geen exhaustieve lijst met situaties en welomschreven voorwaarden die recht geven op een ruimtelijke afwijking.

Volgens de afgevaardigden gaat het vooral om twee situaties waarin afwijkingen van het begrip ‘aangepaste woning’ worden aanvaard, namelijk:

- Bij ruimtelijke afwijkingen voor grotere woningen dan die welke overeenkomen met de officiële gezinssamenstelling, gaat het vaak om woningen met meerdere slaapkamers die worden toegewezen aan officieel alleenstaande personen, zodat zij hun kinderen kunnen ontvangen tijdens de weekends en een deel van de schoolvakanties.

- Bij ruimtelijke afwijkingen voor kleinere woningen dan die welke overeenkomen met de officiële gezinssamenstelling, gaat het om een mechanisme om de wachttijden voor grote gezinnen te verkorten. Via deze afwijkingen kunnen woningen worden toegewezen aan gezinnen die al vele jaren wachten en aan wie op grond van het besluit nog vele jaren geen aangepaste woningen zouden zijn toegewezen.

Hieronder volgt een tabel met het aantal ruimtelijke afwijkingen dat door elk van de zestien OVM's is toegekend in het kader van de toewijzing van sociale woningen in 2020.

2020 – Anderlechtse Haard

7

2040 – Aan de Rand van het Zoniënwoud

1

2070 – Logis Floréal

1

2140 – Brusselse Woning

4

2160 – Lakense Haard

16

2170 - Comensia

2

2270- Logiris

5

2400 - Binhome

0

2410- Lojega

17

2500 – Logt Molenbeekois

2

2560 – Zuiderhaard

2

2570 – GW van Sint-Joost-ten-Node

0

2580 – Schaarbeekse Haard

0

2700 – De Moderne Woning

6

2800 - Everecity

5

2810- ABC

8



De cijfers worden sterk beïnvloed door de aanwezigheid van studio's bij sommige OVM's. Aan mensen die bereid zijn een flat te aanvaarden, wordt een ruimtelijke afwijking toegekend, aangezien deze categorie woningen niet is opgenomen in de toewijzingsvoorstellen waarin de wetgeving voorziet.

Aangezien de ruimtelijke afwijking geenszins een automatisch recht is, wordt elk verzoek systematisch afzonderlijk bekeken in functie van de specifieke context van het gezin dat het verzoek indient. Bijgevolg bestaat er geen exhaustieve lijst met situaties en welomschreven voorwaarden die recht geven op een ruimtelijke afwijking. Er bestaat ook geen lijst met situaties van ruimtelijke afwijkingen die reeds door de OVM's zijn aanvaard.

Bovendien lopen de OVM's, door een ruimtelijke afwijking toe te staan, het risico op overbevolking van woningen, hetgeen zij uiteraard wensen te vermijden. Overbevolkte woningen zijn vaak de oorzaak van veel klachten, zowel op sociaal als op technisch vlak.

Ruimtelijke afwijkingen worden altijd zorgvuldig onderzocht door de sociaal afgevaardigde.

Als er een ruimtelijke afwijking wordt toegekend aan een gezin, betekent dit immers automatisch dat een ander gezin wordt benadeeld. Door bijvoorbeeld een woning met drie kamers toe te kennen aan een gezin dat recht zou hebben op een woning met vijf kamers, wordt het gezin dat al lange tijd op een driekamerwoning wacht, de facto benadeeld.