Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de niet-traditionele gebruiksrechten in functie van betaalbaar wonen in Brussel

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 791)

 
Datum ontvangst: 22/09/2021 Datum publicatie: 10/03/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 21/22 Datum antwoord: 08/03/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
12/01/2022 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag   

In het Regeerakkoord staat de volgende passage te lezen: ‘De Regering wenst concrete uitvoering te geven aan de eigendomsverwerving van betaalbare koopwoningen die beantwoorden aan de hoogste milieustandaarden.

De Regering zal de vastgoedoperatoren verzoeken gebruik te maken van erfpacht- en opstalmechanismen en onderzoeken of nieuwe mechanismen kunnen worden ingevoerd om gronden los te koppelen van gebouwen voor een deel van de nieuwe koopwoningen. De regering wil hiermee de prijs voor de gezinnen verminderen en tegelijk het voortbestaan van het publiek grondbeheer bestendigen . Zij zal daarnaast ook haar steun aan de projecten gedragen door het Community Land Trust Brussel verhogen met een erkenning als gewestelijke grondalliantie omkaderd met een beheersovereenkomst zodat het een mogelijke partner wordt in stadsvernieuwingsprogramma’s.’

Het Vlaams Steunpunt Wonen heeft in 2019 een rapport gepubliceerd over de niet-traditionele gebruiksrechten in functie van het woonbeleid. In dit rapport werd verscheidene vormen van verbruiksrecht bestudeerd en het onderzoek steunt enerzijds op een literatuurstudie en anderzijds op interviews met initiatiefnemers en gespecialiseerde adviesverleners. Het onderzoekt focust op het burgerrechtelijk kader en neemt ook fiscale aandachtspunten mee. Verder formuleert het ook verschillende beleidsaanbevelingen

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:

  • Bent u op de hoogte van het onderzoek van het Vlaams Steunpunt wonen? Bestaat er gelijkaardig onderzoek voor het Brussels Gewest of bestudeert u de mogelijkheid een gelijkaardige studie te laten uitvoeren?

  • Laat u vandaag niet-traditionele gebruiksrechten onderzoeken om de vraag naar betaalbare woningen in het BHG beter te kunnen beantwoorden? Zo ja, welke vormen worden onderzocht en hoever staat u in de respectievelijke dossiers? Welke zijn de grootste knelpunten die vandaag in kaart zijn gebracht?

  • Welke doelstelling en tijdspad stelt de Regering voorop inzake de betaalbaarheid van wonen voor (jonge) gezinnen in Brussel?

  • Bent u in overleg met de andere regio’s en/of het Federale beleidsniveau omtrent de regelgeving in verband met wonen? Zo ja, welke dossiers worden besproken en welk standpunt neemt u in namens het Brussels Gewest?

 
 
Antwoord    Ik heb de eer u het volgende antwoord mee te delen:

Brussel Huisvesting en ikzelf waren niet op de hoogte van dit onderzoek van het Vlaams Steunpunt Wonen voordat we uw parlementaire vraag hebben ontvangen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft recent geen gelijkaardig onderzoek uitgevoerd.

Er moet echter worden opgemerkt dat in 2019, tijdens de vorige legislatuur, een onderzoek is gedaan naar opgesplitst zakelijk recht. Hierbij wilde men onderzoeken welke benaderingen er in de hele wereld bestaan om te vernieuwen op het vlak van eigendomsverwerving en, meer specifiek, de bestaande ervaringen in andere Gewesten en in het buitenland aan het licht brengen om na te gaan of deze ook van toepassing kunnen zijn voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.


Verschillende modellen kwamen aan bod:

- het Franse model en de toepassing ervan in de stad Rijsel: de oprichting van de organismes du foncier solidaire (OFS) en de bail réel solidaire (BRS):
- het Luxemburgse model en de toepassing ervan in de stad Luxemburg: het "Pacte Logement";
- het Amerikaanse model en de toepassing ervan in de stad Boston: de Community Land Trust;
- het Engelse model en de toepassing ervan in de stad Londen: de CLT in de vorm van een coöperatie;
- het Nederlandse model en de toepassing ervan in Amsterdam: het erfpacht.


Wat betreft de studies over de niet-traditionele methoden om beter in te spelen op de vraag naar betaalbare huisvesting, wordt het erfpachtmechanisme, waarbij alleen het gebouw wordt verkocht en de grond eigendom blijft van de overheid, reeds toegepast door de CLTB ("Mariemont", "Calico", "Onafhankelijkheid", ...) en voor bepaalde projecten van citydev.brussels ("Gouddal") en het Woningfonds ("Sans Souci", "Ottervanger", "Vandenpeereboom").

De gewestelijke beleidsverklaring bepaalt dat de regering haar steun aan de projecten gedragen door het Community Land Trust Brussel zal verhogen met een erkenning als gewestelijke grondalliantie omkaderd met een beheersovereenkomst zodat het een mogelijke partner wordt in stadsvernieuwingsprogramma’s.


Actie 31 van het Noodplan voor Huisvesting strekt ertoe de manieren waarop openbare vastgoedoperatoren eigendom kunnen splitsen, te bevorderen.

Een van de maatregelen die al zijn genomen in het kader van actie 31 is het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot organisatie van de Gewestelijke Grondallianties, hun erkenning en hun financiering, dat op 1 april 2021 werd goedgekeurd. De twee structuren van de CLTB, namelijk de vzw "Community Land Trust Brussels" en de stichting van openbaar nut "Stichting Community Land Trust Brussels", kregen op 17 november 2021 een officiële erkenning voor een periode van zes jaar.

Een van de andere maatregelen van actie 31 van het Noodplan voor Huisvesting is het sluiten van een beheersovereenkomst met de CLTB waarbij nieuwe taken voor deze laatste kunnen worden verkend: steun aan eigenaars die het risico lopen op gedwongen verkoop, beheer van door een SVK verhuurde eigendommen.

In het kader van zijn activiteiten krijgt de CLTB met verschillende moeilijkheden te maken, waarvan sommige specifiek voor de CLTB zijn, terwijl andere meer algemeen zijn en betrekking hebben op de verschillende spelers van het huisvestingsbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Zo krijgt de CLTB met verschillende problemen te maken op financieel vlak. Ten eerste moet de CLTB, zoals alle andere actoren, zijn projecten uitvoeren met een beperkt budget.

Sinds 2020 hebben de bouwprijzen immers een sterke inflatie gekend. Deze hoge prijzen brengen de verrichtingen van de CLTB uit evenwicht en leiden bovendien tot onzekerheid over de toekomst, wat de prognoses bijzonder ingewikkeld maakt. De subsidieaanvragen en de projectbehoeften zijn ook niet altijd op elkaar afgestemd, wat de planning nog complexer maakt. Het is niet altijd gemakkelijk om het tijdpad van een transactie in overeenstemming te brengen met dat van de toekenning van een subsidie.

Net zoals elke huisvestingsactor die tot doel heeft woningen te creëren, wordt ook de CLTB geconfronteerd met verschillende klassieke uitdagingen bij de bouw: saneringswerken, vergunningen, bouwrisico's, overheidsopdrachten, enz.

Bovendien is de CLTB een betrekkelijk recente speler die zijn plaats nog moet vinden en moet uitzoeken op welke manier er het best kan worden samengewerkt met de reeds gevestigde spelers.

Tot slot blijft ook de CLTB niet gespaard van de gevolgen van de gezondheidscrisis. Net zoals alle burgers en ondernemingen hebben de verschillende maatregelen een negatieve invloed gehad op de activiteiten.

Wat de doelstellingen van de regering inzake eigendomsverwerving betreft, is het tijdpad van de acties ter bevordering van eigendomsverwerving vermeld in het vijfde hoofdstuk van het Noodplan voor Huisvesting.

Wat het overleg met andere bestuursniveaus op het gebied van huisvesting betreft, is er geen formeel overleg tussen de drie gewesten over huisvestingskwesties. Dit is hoofdzakelijk te wijten aan de zeer specifieke realiteit op het terrein, en in het bijzonder in Brussel.



Niettemin proberen wij op de hoogte te blijven van de projecten van de andere gewesten en zullen wij zeker de nodige contacten leggen als we dat nuttig achten.

Zo hebben de diensten van Brussel Huisvesting, toen ze hun financiële toezicht op de SVK’s uitwerkten, hun Vlaamse tegenhangers ontmoet om te leren uit hun ervaringen.