Schriftelijke vraag betreffende het ondersteunen van ondergewaardeerde beroepen en beroepen met sociale meerwaarde door een studie daarover te doen en een lijst op te stellen
- Indiener(s)
- Pepijn Kennis
- aan
- Bernard Clerfayt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Werk en Beroepsopleiding, Digitalisering, Plaatselijke Besturen en Dierenwelzijn (Vragen nr 884)
| Datum ontvangst: 24/01/2022 | Datum publicatie: 22/02/2022 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 21/22 | Datum antwoord: 18/02/2022 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 26/01/2022 | Ontvankelijk | Uitgebreid Bureau van het Parlement |
| Vraag | De Brusselse Burgerassemblee, een groep van 45 toevallig uitgelote Brusselaars, heeft zich gedurende enkele maanden over werkgelegenheid en tewerkstelling in Brussel gebogen. Ze zocht antwoord op de vraag “hoe kunnen we elke Brusselaar toegang geven tot een gepast en waardevol werk?”. Na zich te informeren en met elkaar te overleggen heeft de Assemblee enkele voorstellen gedaan. Het is mijn rol om haar ideeën, voorstellen en vragen hier in het parlement binnen te brengen. Zo tonen we dat een democratie best inclusief, deliberatief en participatief kan zijn. Men heeft het vaak over knelpuntberoepen en de voor de hand liggende noodzaak om deze te promoten. Zelf maakte u een budget vrij van 3.700.000 euro voor het aanpakken van knelpuntberoepen. De Brusselse Burgerassemblee concentreert zich niet per se op deze beroepen maar wél op ondergewaardeerde (weinig aantrekkelijk) beroepen en/of beroepen met een sociale meerwaarde, met het doel deze te opwaarderen. Ondergewaardeerde beroepen zijn volgens de burgerassemblee beroepen waar misschien niet direct een grote economische nood aan is, maar wel over beroepen die als sociaal minderwaardig worden beschouwd, zoals fysieke, zware, beroepen met lage lonen, met lastige uurroosters en moeilijke arbeidsomstandigheden (bijvoorbeeld: afhalophaler, verpleegkundige, maatschappelijk werker, huishoudhulp, etc.). Beroepen met sociale meerwaarde zijn beroepen die bijdragen tot het welzijn van de bevolking, die het algemeen belang dienen of een positieve impact hebben op de maatschappij zonder genoeg gevaloriseerd te zijn (bijvoorbeeld: boswachter, maatschappelijk werker, verpleegkundige, huishoudhulp, onderwijzer, etc.). Er is nog veel werk aan de winkel om deze beroepen te opwaarderen. De Brusselse Burgerassemblee vraagt aan de regering om een studie te doen die in een lijst met weinig aantrekkelijke beroepen en beroepen met sociale meerwaarde zou resulteren, en vervolgens deze beroepen te ondersteunen. Zelf spreekt u - in het regeerakkoord - over “het promoten van weinig aantrekkelijke beroepen”. Ik had dan ook graag geweten van u of deze vlag dezelfde lading dekt, en of de ‘weinig aantrekkelijke beroepen’ waar u aan wil werken ook ‘ondergewaardeerd’ zijn of ‘een sociale meerwaarde’ hebben in de zin van de Brusselse Burgerassemblee.
|
| Antwoord | Ik dank u voor uw vraag. Welke beroepen zijn volgens u “weinig aantrekkelijk”? Waar kan deze lijst worden teruggevonden? Er bestaat geen lijst van 'weinig aantrekkelijke' beroepen, en evenmin van beroepen 'met een sociale meerwaarde'. De notie van aantrekkelijkheid omvat meerdere dimensies. Iedere werknemer beoordeelt in functie van zijn eigen behoeften en situatie het belang van elk van de criteria die kunnen meespelen, zoals loon, werkuren, het begrip verantwoordelijkheid, enz. Er bestaat vandaag overigens geen consensus over wat een lijst van beroepen 'met een sociale meerwaarde' inhoudt. Elk jaar stelt view.brussels, het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid en Opleiding van Actiris, een lijst op van de knelpuntberoepen in het Brussels Gewest, op basis van de werkaanbiedingen die Actiris heeft ontvangen. Functies worden als knelpuntberoep beschouwd als de werkaanbiedingen voor deze beroepen minder gemakkelijk worden ingevuld en het aanwervingsproces te lang wordt geacht. Knelpuntberoepen hebben vaak meerdere oorzaken, en om te oordelen over de aanwervingsproblemen in een bepaalde functie moeten verschillende factoren in aanmerking worden genomen. De arbeidsomstandigheden en het imago van het beroep zijn twee van de verschillende dimensies die een rol kunnen spelen. Hebben deze beroepen ook een sociale meerwaarde? Zijn ze ondergewaardeerd? Welke criteria gebruikt u om de lijst vast te stellen? De aanwervingsproblemen in verband met de arbeidsomstandigheden hebben betrekking op 31 van de 111 knelpuntberoepen van 2020. Ze treffen vooral de beroepen van de verkoopsector, de ambachten (slager, bakker-banketbakker), de diensten aan personen (kapper, schoonheidsspecialist), de horeca, de transport- en de logistieke sector, maar ook de functie van chemievakarbeider en het verzorgend en onderwijzend personeel. De werkroosters, werklast of statuten van deze functies zijn kenmerken die de werkzoekenden niet aanzetten om zich ervoor te engageren of dit beroep te blijven uitoefenen. We moeten ook opmerken dat voor beroepen die verband houden met de zorg (met name verpleegkundige en huisarts) en het onderwijs (onder meer leraar Nederlands en onderwijzer basisonderwijs), de aanwervingsproblemen ook worden versterkt door een reëel tekort aan kandidaten op de arbeidsmarkt. Overweegt u de evaluatie van die criteria? Als ze er nu nog geen deel van uitmaken, plant u de elementen van sociale meerwaarde op te nemen in de evaluatiecriteria? Ik ben momenteel niet van plan om deze criteria te evalueren. Bovendien is het nu moeilijk om te bepalen wat een beroep met maatschappelijke meerwaarde is en om dit element dus op te nemen in evaluatieprocedures. Komen de ondergewaardeerde beroepen en beroepen met sociale meerwaarde zo in dezelfde lijst terecht? Overweegt u het bestuderen van deze twee categorieën beroepen en een lijst voor beide samen te stellen? View.brussels stelt elk jaar een lijst van de knelpuntberoepen op, en analyseert de oorzaken ervan. Er is momenteel geen lijst van ondergewaardeerde beroepen of van beroepen met een sociale meerwaarde. Het aspect van de arbeidsomstandigheden is evenwel een van de drie oorzaken die kunnen verklaren waarom een functie een knelpuntberoep is. Deze dimensie komt uitgebreid aan bod in het jaarverslag over de knelpuntberoepen. Daarnaast werkt view.brussels aan een studie ter aanvulling op de jaarlijkse analyse van de knelpuntberoepen. Daarin zal bijzondere aandacht worden besteed aan factoren zoals de aantrekkelijkheid van de beroepen of sectoren, door in te gaan op het onderscheid dat tijdens de gezondheidscrisis is gemaakt tussen de essentiële en de zogenaamde niet-essentiële beroepen. |