Fiche van een vraag of interpellatie

Vacatures Contact

Schriftelijke vraag betreffende het energieverbruik van de openbare instellingen en diensten in 2021

Indiener(s): Emin Özkara
aan: Rudi Vervoort, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke regering, belast met Territoriale Ontwikkeling en Stadsvernieuwing, Toerisme, de Promotie van het Imago van Brussel en Biculturele Zaken van gewestelijk Belang (Vragen nr 850)

Datum ontvangst: 20/05/2022		Datum publicatie: 09/09/2022
Zittingsperiode: 19/24	Zitting: 21/22	Datum antwoord: 09/09/2022

Datum	behandeling van het stuk	Indiener(s)	Referentie	Blz.
24/06/2022	Ontvankelijk	Uitgebreid Bureau van het Parlement
09/09/2022	Bijlage aan het antwoord	p.m.	Bijlage

Vraag	De afgelopen jaren behoren de klimaat- en energievraagstukken tot de beleidsprioriteiten. Een van de uitdagingen is de strijd tegen energieverspilling, die van het allergrootste belang is. Dat is belangrijk vanuit milieuoogpunt, maar ook vanuit budgettair oogpunt. De stijging van de energieprijzen legt immers een zware druk op de begrotingen van de overheidsdiensten en openbare ondernemingen, terwijl energieverspilling de broeikasgasemissies doet stijgen en de vervuiling doet toenemen. Voor elk van de gewestelijke instellingen/overheidsbesturen die onder uw bevoegdheid of ministerieel toezicht vallen, wens ik u dan ook de volgende vragen te stellen: Voor het jaar 2021, Welke maatregelen werden getroffen om het verbruik te verminderen van : elektriciteit? gas? stookolie? water? Wat was het verbruik van : elektriciteit? gas? stookolie? water? Wat zijn de kosten aan : elektriciteit? gas? stookolie? water? Heeft de instelling/administratie oplossingen ontwikkeld voor schonere energie (zonne-energie, windenergie, ...) en voor het verbeteren van de energie-efficiëntie? Zo ja, welke begrotingsmiddelen werden daarvoor uitgetrokken? Zo neen, waarom niet? Heeft de instelling/administratie programma's ontwikkeld voor de isolatie van de gebouwen en lokalen? Zo ja, welke? Wat zijn de kosten? Zo neen, waarom niet? Heeft de instelling/administratie deelgenomen aan de door Leefmilieu Brussel verstrekte opleiding "Energiebesparingen: meten en evalueren" van 1 oktober 2021 (zie voor details: shorturl.at/dhDY3)? Zo niet, waarom niet?


Antwoord	Vanuit mijn bevoegdheid voor het imago van Brussel en het toerisme kan ik u de volgende elementen van antwoord verstrekken: Screen.brussels: In de keuken, de gemeenschappelijke ruimten en de toiletten zijn aanwezigheidssensoren geplaatst. In de doorlopende kantoorruimte op de derde verdieping is er daarenboven zeer veel lichtinval, waardoor er aanzienlijk bespaard kan worden op de verlichting. De kantoren werden in 2017 gerenoveerd en zijn zeer goed geïsoleerd. De medewerkers beschikken elk over een afgescheiden eigen kantoor met een individuele thermostatische kraan, waardoor de verwarming enkel aanstaat op de werkdagen dat ze er fysiek aanwezig zijn. Het elektriciteitsverbruik in 2021 bedroeg 1.881,00 kWh (1.977 KWH in 2020) en kostte 665,18 euro. Het verbruik voor verwarming en water is begrepen in de gemeenschappelijke lasten voor het gebouw, die in 2021 neerkwamen op 10.609 euro. Het is dus niet losgekoppeld van de andere lasten. Die omvatten onder meer het onderhoud van de gemeenschappelijke ruimten en de garage, de buitenramen, de kosten voor de liften, de syndicus, de bewaking, enz. Kosten: Cijfers 2021 Water : 70,94 € Gas : 665,64 € Elektriciteit gemeenschappelijke ruimten : 307,86 € Elektriciteit parking : 97,71 € Visit.brussels: De vzw visit.brussels huurt het BIP-complex aan het Koningsplein van de GOB en beheert het gebouw dus niet. Zij kan dus geen structurele energiemaatregelen nemen. Het Gewest en visit.brussels ondertekenen binnenkort een beheersovereenkomst voor het gebouw. Alle kantoorapparaten zijn aangesloten op stekkerdozen met schakelaar. De inschakeltijd van de verlichting werd aangepast. In de toiletten hangen bewegingsdetectoren, zodat het licht er niet constant aanblijft. Elke avond controleert een bewakingsagent tijdens zijn ronde of de verlichting overal gedoofd is, zodat er ‘s nachts geen licht blijft branden. Verbruik en kosten: Elektriciteit: 573.000 kWh – 65.000 € excl. btw Stookolie: niet gebruikt. Water: 1.985 m³ - 7.600 € excl. btw Visit.brussels heeft geen oplossingen ontwikkeld om over te schakelen op schonere energie (zon, wind, enz.) of om de energie-efficiëntie te verbeteren. Visit.brussels was niet op de hoogte van de opleiding “energiebesparingen: meten en evalueren”, die op 1 oktober 2021 door Leefmilieu Brussel werd ingericht. Met betrekking tot Brussel Preventie & Veiligheid kan ik u de volgende elementen van antwoord verstrekken op uw vraag Het RAC2-gebouw wordt gebruikt door Safe.brussels, diensten van de federale politie en van de Brusselse politiezones en het Gewestelijk crisiscentrum. In die context is het gebouw 24u/24u in gebruik waardoor er continu energie verbruikt wordt. Er lopen meerdere initiatieven om tot oplossingen te komen voor een schonere energie en om de energie-efficiëntie te verbeteren. Sinds de bouw is het gebouw volledig geïsoleerd en beschikt het over een grote regenwatertank die nog niet functioneel was gezien de kleine bezetting van het gebouw. Ze wordt eerstdaags in werking gesteld (gelet op de maximale benutting van de lokalen vandaag). Er is ook voorzien de verlichting naar LED over te schakelen om de energie-efficiëntie te verhogen. Helaas is het dak van het gebouw niet geschikt om er fotovoltaïsche of andere panelen te plaatsen aangezien het volledig gebruikt wordt voor andere technische installaties. In bijlage 1 en 2 vindt u de verbruikscijfers voor de voorbije jaren. Over de openbare instellingen die vallen onder mijn bevoegdheid voor territoriale ontwikkeling en stadsvernieuwing kan ik het volgende meedelen. Wat Urban.brussels betreft: Urban, waarvoor ik gedeeltelijk bevoegd ben, is sinds november 2018 gevestigd in het ARCADIA-gebouw gelegen op de Kunstberg 10 -13 te 1000 Brussel. Dat gehuurde gebouw werd gerenoveerd alvorens mijn diensten er hun intrek in hebben genomen. In dat verband werd bijzondere aandacht besteed aan de milieuaspecten. Daardoor kon het energieverbruik worden beperkt tot 137 kWh/m²/jaar, wat overeenkomt met een klasse B in termen van het EPB-certificaat (voor de goede orde: de gemiddelde gewestelijke energieprestatie is D). Er werden enkele zeer concrete maatregelen genomen: · Installatie van afwezigheidsdetectoren in de kantoren (de verlichting wordt na een bepaalde tijd uitgeschakeld zodra het lokaal leeg is); · plaatsing van timers op de algemene verlichting om alle lichten 's avonds en in het weekend uit te schakelen; · plaatsing van sensoren op de ramen van het gebouw waardoor, wanneer ze geopend worden, de thermostaat uitgeschakeld wordt en voorkomen wordt dat de ruimte voor niets wordt verwarmd; · vernieuwing van de algemene verlichting (gebruik van buizen die meer lumen per watt en een betere kleurweergave opleveren). De overgang naar ledverlichting zal geleidelijk gebeuren naarmate de bestaande apparatuur wordt vervangen en binnen de grenzen van de beschikbare middelen; · om grote waterlekken ter hoogte van de spoelsystemen en kranen te voorkomen, bezoekt een technicus regelmatig de installaties om de werking van de spoelsystemen en kranen te controleren. Bovendien werd een meldingssysteem voor incidenten opgericht, zodat elke medewerker die een probleem opmerkt, het departement Facilities daarvan rechtstreeks op de hoogte kan brengen. Een post die tot slot heel veel water verbruikt, is het schoonmaken van archeologische overblijfselen (voorwerpen die bij opgravingen in de grond worden gevonden). In 2020 werd een studie uitgevoerd om een recirculatiesysteem voor het waswater te ontwerpen om het verbruik te beperken. Gezien de sanitaire situatie moest de start van die studie worden uitgesteld. Het is de bedoeling om ze in het najaar van 2022 op te starten. Het verbruik bedroeg in 2021: - voor elektriciteit: 322,121 MWh (piekuren) en 203,695 MWh (daluren), d.i. een totaal van 525,816 MWh - voor gas: 729,980 MWh - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: 4.336 m³ De kosten bedroegen in 2021: - voor elektriciteit: 62.360,80 euro - voor gas: 23.021,99 euro - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: 17.202,08 euro Urban maakt deel uit van het PLAGE-programma (Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie), dat in goede banen wordt geleid door de Directie Facilities van de GOB. Wat perspective.brussels betreft Naar aanleiding van de gezondheidscrisis werden meerdere maatregelen genomen om minder elektriciteit te verbruiken. Zo werden de koelkasten onder meer uitgeschakeld. Bovendien werkt het merendeel van de verlichting op basis van bewegingsdetectoren, waardoor deze in het jaar 2020 niet (of slechts heel weinig) gewerkt heeft omwille van de geldende verplichting van thuis uit te werken. Voor gas: In 2020 werden geen specifieke maatregelen genomen met betrekking tot het gasverbruik. Voor stookolie: perspective.brussels verbruikt geen stookolie. Voor water: Perspective heeft alle posten op het vlak van energie- en waterverbruik van de site in kaart gebracht (verwarming, koeling, warm water, ventilatie, verlichting, elektrische apparatuur, ...) en hun prestaties geëvalueerd met het oog op het verkrijgen van het label voor ecodynamische ondernemingen. Het verbruik bedroeg in 2021: - voor elektriciteit: 217.199,6 kWh - voor gas: 36.973 m³ - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: 611 m³ De kosten bedroegen in 2021: - voor elektriciteit: 33.550,33 euro - voor gas: 14.265,33 euro - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: 2.991,85 euro Vanaf 1 januari 2020 is er een contract voor 100% groene energie van toepassing. Het gebouw van Perspective heeft een energieprestatieniveau B+. Wat citydev.brussels betreft Sinds 1995 wordt er een energieboekhouding bijgehouden met opname en controle van het gas- en elektriciteitsverbruik voor de gebouwen van citydev.brussels (GOMB) op de Gosset-site, Gabrielle Petitstraat 6 in Sint-Jans-Molenbeek, waar de administratieve kantoren en het hoofdkantoor gevestigd zijn. Er zijn twee ambtenaren voor die taak aangesteld: - de beheerder van het gebouw, die maandelijks het verbruik registreert en erop toeziet dat werkzaamheden, onderhoud en reparaties uitgevoerd worden - de energieverantwoordelijke, die instaat voor de analyse van het verbruik en voor de uitvoering van de nodige acties die zijn opgenomen in het milieuprogramma van citydev.brussels in het kader van het label “Ecodynamische onderneming”. Deze energieboekhouding maakt deel uit van de globale milieuanalyse van citydev.brussels sinds 2001, datum waarop het de eerste ster toegekend kreeg van het label “Ecodynamische onderneming”. De effecten van de energieboekhouding zijn over het algemeen positief, aangezien dankzij de opmeting van het verbruik en de grondige analyse ervan besparingsmogelijkheden in kaart konden worden gebracht en gepaste maatregelen genomen konden worden. Met die maatregelen kon citydev.brussels in de loop der jaren haar verbruik onder controle houden of zelfs verlagen en leverde de instelling inspanningen voor het milieu, waardoor zij achtereenvolgens in 2010, 2013, 2016 en 2020 het label van “ecodynamische onderneming” met drie sterren in de wacht kon slepen. Dat is het hoogste door Leefmilieu Brussel toegekende en dus meest veeleisende niveau van ecobeheer. De voortzetting van de energieboekhouding is systematisch opgenomen in het milieuprogramma van citydev.brussels. Belangrijke opmerking: citydev.brussels deelt een eigendom. Het heeft dus geen volledige controle over alle investeringen en verbruikskeuzes. Het gros van de belangrijke maatregelen om het energieverbruik terug te dringen, werden de vorige jaren al genomen (verlichtingsaudit en relighting, vervanging van halogeenlampen door ledlampen, plaatsing van zonnewering, geen boilers meer voor de wastafels in de toiletten, bewegingsdetectoren in de sanitaire ruimtes en de kopieerruimtes, isolatie van de verwarmingsbuizen, automatische slaapstand van de computerschermen en kopieerapparaten, uitschakelen van de computers ‘s avonds, virtuele servers, vervanging van de printers door minder en energiezuinigere toestellen, herafstelling van de verwarmingsinstallatie, vervanging van de verlichting van de ondergrondse parking door ledverlichting). Alleen de isolatie van de buitenschil van het gebouw zou nog een aanzienlijke vermindering van het energieverbruik kunnen opleveren, maar dat is alleen mogelijk in het kader van een ingrijpende renovatie. Die is voor de komende jaren gepland. De gebouwen zullen geïsoleerd worden en moeten voldoen aan de EPB-eisen. De “schone energieproductie”-benadering werd overwogen, maar een in 2012 uitgevoerde studie had reeds aangetoond dat het technisch onmogelijk was om fotovoltaïsche panelen op het dak te installeren, voornamelijk wegens problemen met de beschikbare oppervlakte en de draagstructuur. Om haar milieu-impact te verkleinen, kiest citydev.brussels sinds 2013 echter voor een volledig groene elektriciteitsleverancier. Ten slotte hebben de bijzondere omstandigheden ten gevolge van de COVID-19-gezondheidscrisis ongetwijfeld een invloed gehad op het verbruik van de hoofdzetel, gezien de algemene invoering van telewerken, waarbij ook de thermostatische kranen op de modus “vorstvrij” ingesteld werden, de automatische verlichting verminderd werd evenals het gebruik van computers en andere elektrische apparaten. Wat haar gebouwenbestand met economische bestemming betreft, heeft citydev.brussels zich in haar ondernemingsplan 2014-2018 op vrijwillige basis verbonden tot de uitvoering van een Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie (PLAGE). Die stap op het vlak van energie-efficiëntie heeft als doel de meest energieverslindende gebouwen te onderzoeken en te identificeren en goedkope acties op te zetten om hun energieverbruik aanzienlijk te verlagen. Betere energieprestaties maken het mogelijk de energiefacturen te verlagen, het comfort en de gezondheid van de gebruikers ervan te verhogen, de impact op het milieu tot een minimum te beperken en het imago van de instelling te verbeteren. Het verbruik op de hoofdzetel van Citydev bedroeg in 2021: a) voor elektriciteit: 150.994 kWh, ofwel 377.485 kWhPE (primaire energie). Voor de economische uitbreidingssites die deel uitmaken van het PLAGE: 5.860.617 kWh, ofwel 14.651.542 kWhPE. De voorbije twee jaar werden tal van recent aangekochte sites toegevoegd aan de energieboekhouding (BPost, Lavoisier D, Da Vinci (SKF), Newton kmo/zko, Magellan, Copernicus, enz.). b) voor gas: 485.199 kWh. Voor de economische uitbreidingssites die deel uitmaken van het PLAGE: 12.635.837 kWh . Tal van recent aangekochte sites werden toegevoegd aan de energieboekhouding (BPost, Lavoisier D, Da Vinci (SKF), Newton zko, Magellan, Copernicus, North City, enz.). c) voor stookolie: niet van toepassing d) voor water: omdat het om een mede-eigendom gaat, hebben de diensten van citydev.brussels de syndicus gevraagd om de gegevens te bezorgen. Op die vraag is er nog geen antwoord gekomen. De kosten voor de hoofdzetel bedroegen in 2021: voor elektriciteit: 20.000 euro in 2021. voor gas: 2.000 euro in 2021. voor stookolie: niet van toepassing. voor water: 1.000 euro in 2021. Door de COVID-19-gezondheidscrisis moesten plannen voor de plaatsing van zonnepanelen, zoals op de toekomstige site North City, worden vertraagd / uitgesteld. De goedkeuring van de nieuwe beheersovereenkomst tussen de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en citydev.brussels in december 2020 toont de ambities van citydev.brussels met de invoering van een “fotovoltaïsch plan” op basis van een register van de daken van haar gebouwenbestand met economische bestemming voor de installatie van fotovoltaïsche panelen uit eigen middelen of door tussenkomst van derde-investeerders. Tegelijkertijd heeft citydev.brussels zich ook aangesloten bij het SolarClick-programma. Wat de GOB betreft : Het verbruik bedroeg in 2021: - voor elektriciteit: 2.748.727 kWh (eindenergieverbruik) - voor gas: 2.901.690 kWh (eindenergieverbruik) - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: niet beschikbaar => Het waterverbruik wordt pas sinds december 2021 opgevolgd De kosten bedroegen in 2021: - voor elektriciteit: 402.870 euro incl. btw - voor gas: 90.322,00 euro incl. btw - voor stookolie: niet van toepassing - voor water: niet beschikbaar => Het waterverbruik wordt pas sinds december 2021 opgevolgd Volgende maatregelen werden genomen om energie te besparen: Maatregel 1 - Specifieke bezetting door Brussel Mobiliteit: De teams van Brussel Mobiliteit die waken over de goede werking van de Brusselse tunnels (Mobiris) zijn 24/7 aanwezig in de toren op één verdieping (nl. de 19de verdieping). In de eerste maanden na de verhuizing naar de toren moesten de luchtbehandelingsgroepen van de volledige toren continu draaien. Dat zorgde voor een aanzienlijke overconsumptie van gas en elektriciteit. De directie Facilities heeft de nodige investeringen gedaan om deze verdieping los te koppelen van de andere verdiepingen van de toren. Maatregel 2 - Opmaken van een energieboekhouding. Eind 2021 werden dataloggers geïnstalleerd op de meters waar gas, elektriciteit en water het gebouw binnenkomen. Met deze dataloggers kan het verbruik op afstand worden afgelezen. Met deze dataloggers kan het verbruik van de Iris Tower in realtime worden afgelezen. Dit monitoringsysteem maakt het mogelijk eventuele afwijkingen in het verbruik op te sporen en de geïdentificeerde problemen snel op te lossen. De door de invoering van dit systeem gecreëerde besparingen kunnen niet in cijfers worden uitgedrukt. Maatregel 3 - Beslissing om zonnewering te bestellen. In 2021 werd de beslissing genomen zonnewering te plaatsen als bescherming tegen (te) hoge temperaturen. De stores werden geïnstalleerd in het voorjaar van 2022. De besparingen op het vlak van afkoeling kunnen niet in exacte cijfers worden uitgedrukt. Deze besparingen hebben vooral invloed op het elektriciteitsverbruik en verbeteren het comfort van de gebruikers, ook door hun antiverblindingsfunctie. Maatregel 4 - ISO-14001-label. De Iris Tower heeft het ISO-14001-label. Dat label verplicht de gebruikers van het gebouw om bijzondere aandacht te schenken aan de aspecten inzake energieverbruik. De doelstellingen inzake minder gas-, elektriciteits- en waterverbruik zijn vastgelegd op -2% per VTE (voltijdse equivalent) per jaar. Maatregel 5 - Opname van de Iris Tower in het PLAGE-programma van het BHG. In 2021 werd de Iris Tower toegevoegd aan het gebouwenbestand van het Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie (PLAGE) van het BHG. Het actieplan wordt momenteel opgesteld. Het tijdschema van de PLAGE-regelgeving voorziet erin dat de uitvoeringsfase van de energiebesparende maatregelen zal plaatsvinden tussen 2023 en 2026. De maatregelen die voor de Iris Tower zullen worden genomen, worden momenteel geanalyseerd. Dit is in overeenstemming met het uit de regelgeving voortvloeiende PLAGE-tijdschema.