Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het energieverbruik van de openbare instellingen en diensten in 2021

Indiener(s)
Emin Özkara
aan
Elke Van den Brandt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid (Vragen nr 1297)

 
Datum ontvangst: 20/05/2022 Datum publicatie: 05/08/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 21/22 Datum antwoord: 26/07/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
24/06/2022 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag   

De afgelopen jaren behoren de klimaat- en energievraagstukken tot de beleidsprioriteiten. Een van de uitdagingen is de strijd tegen energieverspilling, die van het allergrootste belang is. Dat is belangrijk vanuit milieuoogpunt, maar ook vanuit budgettair oogpunt. De stijging van de energieprijzen legt immers een zware druk op de begrotingen van de overheidsdiensten en openbare ondernemingen, terwijl energieverspilling de broeikasgasemissies doet stijgen en de vervuiling doet toenemen.

Voor elk van de gewestelijke instellingen/overheidsbesturen die onder uw bevoegdheid of ministerieel toezicht vallen, wens ik u dan ook de volgende vragen te stellen:

Voor het jaar 2021,

Welke maatregelen werden getroffen om het verbruik te verminderen van :

elektriciteit?

gas?

stookolie?

water?

Wat was het verbruik van :

elektriciteit?

gas?

stookolie?

water?

Wat zijn de kosten aan :

elektriciteit?

gas?

stookolie?

water?

Heeft de instelling/administratie oplossingen ontwikkeld voor schonere energie (zonne-energie, windenergie, ...) en voor het verbeteren van de energie-efficiëntie?

Zo ja, welke begrotingsmiddelen werden daarvoor uitgetrokken?

Zo neen, waarom niet?

Heeft de instelling/administratie programma's ontwikkeld voor de isolatie van de gebouwen en lokalen?

Zo ja, welke? Wat zijn de kosten?

Zo neen, waarom niet?

Heeft de instelling/administratie deelgenomen aan de door Leefmilieu Brussel verstrekte opleiding "Energiebesparingen: meten en evalueren" van 1 oktober 2021  (zie voor details: shorturl.at/dhDY3)? Zo niet, waarom niet?

 

 
 
Antwoord    Brussel Mobiliteit zet de structurele acties voort die het al enkele jaren voert om het elektriciteitsverbruik te verminderen.
Wat de openbare verlichting betreft, werden enkele wegen uitgerust met een slim verlichtingssysteem dat het vermogen van de openbare verlichting regelt op basis van de weggebruikers die het detecteert.
Bij elke (her)inrichting zullen de oude openbare verlichtingssystemen systematisch worden vervangen door meer energiebesparende voorzieningen (van het type led).
Wat de verkeerslichten betreft, gaat Brussel Mobiliteit door met de vervanging van de oude lichten door ledlichten. Concreet betekent dit dat eind 2021 80% van alle verkeerslichten aan kruispunten (496 op 618 kruispunten) uitgerust waren met ledverlichting (+4% op twee jaar tijd). 7% (45 kruispunten) werd op dat moment nog door laagspanning gevoed (halogeenverlichting; -3% op twee jaar tijd) en 12% door 230V (-4% op twee jaar tijd).
De ITS-systemen (borden die de snelheid weergeven en parkeergeleidingspanelen) zijn altijd uitgerust met led-displays en de transmissieapparatuur is "state of the art" (d.i. verbruikt enkel het strikt nodige).

Hoewel de diensten van Brussel Mobiliteit geen stookolie gebruiken om te verwarmen, koopt het bestuur wel brandstof aan voor de motoren van de No-breaks (noodaggregaten) in het geval dat de elektriciteitstoevoer onderbroken wordt in de tunnels, om zo de veiligheid te kunnen blijven verzekeren.
Sinds de tunnelcrisis heeft Brussel Mobiliteit een actieplan ingevoerd dat de vernieuwing van de oude noodaggregaten door nieuwe minder energieverslindende noodaggregaten beoogt. Zo werden de vier noodaggregaten van de Belliardtunnel vernieuwd (werken verspreid over 2020 en 2021).
De oude verlichting in de tunnels werd bij elke renovatie dan weer vervangen door ledmodellen. Brussel Mobiliteit onderzoekt ook de mogelijkheid om CO
2-selectiecriteria op te nemen in zijn overheidsopdrachten voor de renovatie van tunnels.

Brussel Mobiliteit neemt het waterverbruik van de openbare fonteinen en de tunnels (onderhoud en brandkranen) ten laste.
De openbare fonteinen werken met een gesloten circuit. Een systeem regelt voortdurend de waterniveaus om het niveau van elke fontein minimaal te houden en eventuele verliezen aan te vullen. Het waterverlies is te wijten aan verdamping tijdens de zomer, water dat buiten de bekkens spat door de wind (bepaalde fonteinen zijn uitgerust met een windmeter die de sterkte van de stralen aanpast om die effecten te minimaliseren), en het leegmaken van de fonteinen om ze te onderhouden en buiten/in dienst te stellen voor/na de winter. Brussel Mobiliteit let bijzonder op elk abnormaal verbruik om eventuele lekken zo snel mogelijk op te sporen (ondergrondse lekken blijven het moeilijkst op te sporen). Zoals het er nu voorstaat, lijkt het lastig het waterverbruik nog verder terug te dringen, gelet op de verschillende waterbesparingssystemen die al geïnstalleerd zijn wat de fonteinen betreft.
Brussel Mobiliteit gaat ook door met het verfijnen van de gevoeligheid van windmeters, die de sterkte van de pompen (en dus van de stralen) van de fonteinen verminderen, waardoor men bij wind waterverlies buiten het bekken vermijdt.
De waterreservoirs worden aan het einde van het werkingsseizoen (d.i. de maanden november en december) gereinigd in plaats van in het voorjaar, om modder en andere afvalresten te verwijderen. Hierdoor kan het reservoir gedeeltelijk (of volledig) met regenwater gevuld worden tijdens de winter en blijven de fonteinen in werking zonder veel aanvoer van leidingwater.
Brussel Mobiliteit heeft ook het toezicht op het waterverbruik van de fonteinen opgedreven om sneller te kunnen ingrijpen wanneer er in een installatie een lek wordt vastgesteld.
Naast de fonteinen zet Brussel Mobiliteit ook zijn initiatieven voort om water te besparen tijdens het besproeien van de aanplantingen.
Net aangeplante bomen moeten de eerste jaren na de aanplanting immers besproeid worden. Er worden al vijf jaar lang drukmetende sondes in de grond geplaatst bij de aanplanting van bepaalde jonge bomen om de watertoevoer te optimaliseren. Het plaatsen van dergelijke sondes zorgt ervoor dat de bomen op het goede moment de juiste waterhoeveelheid krijgen. Dit spaart niet enkel water uit, maar zorgt ook voor besparingen wat betreft het aantal door de dienstverleners af te leggen kilometers. Dit levert dus op verschillende vlakken winst op. We beschikken niet over een precies cijfer van de bespaarde hoeveelheid water, maar het gaat om honderden kubieke meter.
Nog steeds met het oog op besparing van drinkwater zet Brussel Mobiliteit zijn deelname voort aan het project voor het hergebruik van opgevangen water om het grondwaterpeil te doen zakken bij grote werken.
Tot slot is er het onderhoud van de tunnels, dat water vereist. De laatste jaren heeft Brussel Mobiliteit er nochtans de voorkeur aan gegeven machines voor "droge" reiniging te gebruiken, maar voor bepaalde taken is er nog altijd water vereist.
De elektriciteit die Brussel Mobiliteit verbruikt, wordt onderverdeeld in drie percelen: Laagspanning, hoogspanning en forfaitair verbruik. Het forfaitaire verbruik stemt overeen met het verbruik dat niet aangerekend wordt via een meter, maar waarvan de berekening gebaseerd is op het vermogen van de bevoorrade uitrusting; het betreft dus een theoretische berekening die naargelang de omstandigheden min of meer kan afwijken van het werkelijke verbruik.
Voor het hoogspanningsverbruik en het forfaitaire verbruik wordt maandelijks een overzicht opgesteld (overzicht op afstand of theoretische schatting). Het is dus mogelijk het totaalverbruik voor 2019 te bepalen.
Voor het laagspanningsverbruik is dit niet mogelijk. De berekening gebeurt immers op basis van het indexverschil tussen twee verbruiksoverzichten, maar de periode tussen twee overzichten kan sterk variëren (dit kan gaan van drie à vier maanden tot twee jaar als gevolg van de pandemie), en er worden het hele jaar door overzichten opgemaakt (Brussel Mobiliteit beschikte op 31.12.2021 over 783 laagspanningsmeters). Daarom betaalt Brussel Mobiliteit voorschotten, net als alle burgers, en het bestuur krijgt vervolgens een afrekeningsfactuur in de maand die volgt op het indexoverzicht. Maar aangezien de regulariseringsperiode twee jaar bestrijkt (soms drie in extreme gevallen), is het onmogelijk om het verbruik per jaar te achterhalen, te meer omdat sommige voorzieningen in bepaalde seizoenen meer verbruiken (een wintermaand komt neer op twee à tweeënhalf keer een zomermaand voor de openbare verlichting).
Dat levert het volgende op:
Wat de hoogspanning betreft: 18,55 GW (van 01.01.2021 tot 31.12.2021) vs. 21,78 GW in 2020 en 23,15 GW in 2019 (laatste "normale" referentiejaar).
Wat het forfaitaire verbruik betreft: 4,53 GW (van 01.01.2021 tot 31.12.2021) vs. 4,80 GW in 2020 en 4,77 GW in 2019 (laatste "normale" referentiejaar)
Opmerking: Brussel Mobiliteit is in mei 2021 gestart met een terreinonderzoek dat als doel heeft zijn forfaitaire voedingspunten te identificeren en te verminderen met het oog op besparingen, maar de eind 2021 genomen maatregelen zijn nog niet in het verbruik tot uiting gekomen.
Wat de laagspanning betreft: 14,28 GW (verbruik dat deels 2020 en 2021 beslaat, tot aan de datum van de afrekeningsfactuur in 2021) vs. 13,83 GW in 2020 en 15,21 GW in 2019 (laatste "normale" referentiejaar).
Opmerking: het laagspanningsverbruik is tussen 2020 en 2021 toegenomen. Dit is te wijten aan het feit dat een aantal van de in november/december 2020 geplande meteropnames door de pandemie werden uitgesteld en pas in januari/februari 2021 werden opgenomen, wat heeft geleid tot een verschuiving van de verbruiksopnames van 2021.
Kostprijs van de hoogspanning: € 2.831.048,39
Kostprijs van het forfaitaire verbruik: € 770.387,35
Kostprijs van de laagspanning: € 2.262.004,04
Of een totaal van € 5.863.439,78 voor 2021.
Ondanks de verwezenlijkte besparingen is het elektriciteitsbudget gestegen met ongeveer 30% t.o.v. 2020 door de toename van de elektriciteitsprijzen.

Water: net als voor de laagspanningselektriciteit worden de indexoverzichten het hele jaar door opgemaakt, en wordt in de maand die volgt op het overzicht een afrekeningsfactuur bezorgd. Het verbruik slaat dus altijd op twee jaren, maar met verschillende dekkingsperiodes (voor sommige gaat dit van februari van jaar N tot februari van jaar N+1, terwijl het voor andere gaat om de periode van juli van jaar N tot juli van jaar N+1).
Het totaalverbruik in 2021 bedroeg 19.265,31 m³.
Naast dit jaarlijkse verbruik heeft Brussel Mobiliteit ook het waterverbruik geregulariseerd van de zes in het Zuidstation geïnstalleerde urinoirs voor een totaal van 23.320 m³, en waarvoor geen facturen zijn uitgeschreven sinds hun installatie in 2016.

Dit komt neer op een budget van € 82.907,63 voor het verbruik in 2021. Hieraan moet € 95.077,06 worden toegevoegd voor de regularisatie van het verbruik van de zes in het Zuidstation geïnstalleerde urinoirs (regularisatie van de jaren 2016 tot 2021).
Dit geeft een totaal van € 177.984,69 voor 2021.

Brussel Mobiliteit heeft zich ingeschreven op de aankoopcentrale van Sibelga voor de levering van elektriciteit.
De leverancier garandeert dat de via deze aankoopcentrale geleverde elektriciteit 100% groen is en de garantie van oorsprong werd goedgekeurd door Brugel (de garantie van oorsprong is een traceerbaarheidssysteem dat op Europees niveau werd ingevoerd, gedefinieerd in Richtlijn 2009/28/EC, om de eindverbruiker nuttige informatie te verstrekken over de oorsprong van de verbruikte elektriciteit en op die manier het verbruik van groene stroom te bevorderen).
Aangezien Brussel Mobiliteit niet over de infrastructuur beschikt om elektriciteitsbronnen te huisvesten werd er in dit opzicht geen enkel initiatief genomen.
Er wordt enkel een beroep gedaan op zuinigere uitrustingen.

MIVB:

De MIVB biedt een ecologische vervoersoplossing aan en beperkt de impact van de bedrijfsactiviteiten. Daartoe werkt zij voortdurend aan de verbetering van haar energieprestaties.
Ondanks de aanzienlijke toename van haar activiteiten tussen 2018 en 2021, gingen de energieprestaties van de MIVB met 6,2% vooruit dankzij acties in verschillende domeinen, zoals:
- Haar infrastructuur: vernieuwde verlichting, vernieuwing van de HVAC-installatie, invoering van een gecentraliseerd systeem voor technisch beheer, telemeting, installatie van zonnepanelen;

- Haar rollend materieel: aankoop van nieuw en performanter materieel (hybride bussen, elektrische bussen, test met een waterstofbus, nieuwe M7-metrotreinen,
tram ‘nieuwe generatie’);

- Milieuvriendelijk rijden: opleiding van personeel in milieuvriendelijk rijden sinds 2007 (meer info:
https://stibstories.be/2015/10/08/ecodrive-bus-stib/, https://stibstories.be/2018/04/25/tec-stib-ecodrive/).

Bij elk groot renovatie- of bouwproject past de MIVB technologie toe met hoge energieprestaties voor verlichting, verwarming en ventilatie. De nieuwe gebouwen en grootschalige renovaties (station De Brouckère, Maintenance Center Haren, stelplaatsen Marconi, Erasmus en Marly) hebben bovendien een BREEAM-certificaat. Voor al haar bestaande gebouwen heeft de MIVB een programma opgezet om de verwarmings-, verlichtings- en afsteltechnieken te verbeteren.
De MIVB voert ook maatregelen in om haar waterverbruik te verminderen. Op veel plaatsen wordt regenwater gebruikt voor de sanitaire voorzieningen en voor het afspoelen van de voertuigen. Op de meest recente locaties wordt 70% water bespaard door waterrecyclingsystemen bij de voertuigwasstations (metrowash, buswash, tramwash). Bovendien worden in alle nieuwe gebouwen slimme meters voor meteropneming op afstand geïnstalleerd. Deze zullen ook in de bestaande gebouwen worden ingevoerd. Zij maken een beter toezicht op het verbruik en een snelle opsporing en correctie van eventuele lekken mogelijk.
In 2021 bedroeg het verbruik van de MIVB:
- Elektriciteit: 250.365.959 kWh
- Gas: 44.865.903 kWh
- Stookolie: 18.906 liter
- Water: 117.203 m
3
Voor een kostprijs van:
- Elektriciteit: € 19.910.117 (waarvan € 13.386.570 voor de aandrijving van de voertuigen)
- Gas: € 1.356.749
- Stookolie: € 6.744
- Water: € 492.231
De MIVB voert verschillende maatregelen in om het energieverbruik te beperken en de efficiëntie te waarborgen. Zo zijn bijvoorbeeld de daken van vier van haar gebouwen voorzien van zonnepanelen. In totaal beslaan 5.451 panelen 9.333 m
2 en hebben ze een vermogen van 1.778 kWc, wat overeenkomt met het verbruik van 402 tot 440 Brusselse gezinnen. Daarnaast zijn het Erasmus- en het Marconidepot uitgerust met geothermische systemen, die bijdragen tot de verwarming van de gebouwen en die het gebruik van gasverwarming beperken. De depots van Edingen, Elsene en Woluwe zijn uitgerust met nieuwe ramen met dubbele beglazing; in het depot aan de Koningslaan is de installatie aan de gang.
Het milieubeleid van de MIVB is zeer ruim en omvat de verschillende hierboven vermelde maatregelen en acties, met daarbij talrijke initiatieven om de prestaties voortdurend te verbeteren, het personeel te sensibiliseren en de biodiversiteit in de infrastructuur te bevorderen.
De meeste zonnepanelen staan op naam van derden-investeerders en het onderhoud van de verschillende installaties om het energieverbruik te verminderen wordt meegenomen in het algemene beheer van de infrastructuur. De investeringen zijn opgenomen in de totale kosten van elk project, aangezien het milieu-aspect geen aparte post is, maar deel uitmaakt van het ontwerp van de projecten als geheel. Om die redenen is het niet mogelijk de budgetten voor louter milieu-investeringen of de kosten in verband met het onderhoud van deze installaties apart uit te lichten.
De MIVB heeft deelgenomen aan de opleiding ‘Energiebesparing: telling en meting’ op 1 oktober, verzorgd door Brussel Leefmilieu.

PB:

1. Maatregelen
Parking.brussels is huurder van de ruimten die het gebruikt en is vaak afhankelijk van de verhuurder. Het agentschap focust daarom op preventie.
Wat betreft het elektriciteits- en gasverbruik: er wordt gebruikgemaakt van ledverlichting, affiches sensibiliseren het personeel en sinds 2019 is parking.brussels lid van een aankoopcentrale voor de levering van 100% groene energie, zoals omschreven in Richtlijn 2009/28/EG. De computers, printers en kopieerapparaten voldoen aan de RoHS-richtlijn en zijn Energy Star-gecertificeerd. De verwarmingsketels worden geregeld gecontroleerd en in de zomer gaat de verwarming automatisch uit. Bovendien zijn er zonnepanelen geïnstalleerd op het dak van P+R Coovi.
Wat betreft het waterverbruik: de waterpunten bieden leidingwater aan, affiches sensibiliseren het personeel en de spoeltoiletten zijn van een zuinig model.

2.
Verbruik

Elektriciteit: 52.000 Kwh
Gas: 50.000 Kwh
Stookolie: niet van toepassing
Water: Inbegrepen in de kosten.
Kosten
Elektriciteit: € 15.054
Gas: € 6.031
Stookolie: niet van toepassing
Water: Inbegrepen in de kosten.
Oplossingen
Zie 1.
Programma's voor isolering
Zie 1.