Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de gevolgen van de energiecrisis voor de toename van de prostitutie

Indiener(s)
Latifa Aït Baala
aan
Rudi Vervoort, Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke regering, belast met Territoriale Ontwikkeling en Stadsvernieuwing, Toerisme, de Promotie van het Imago van Brussel en Biculturele Zaken van gewestelijk Belang (Vragen nr 922)

 
Datum ontvangst: 30/09/2022 Datum publicatie: 01/12/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 30/11/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
12/10/2022 Ontvankelijk
 
Vraag   

De pers berichtte onlangs dat het hoofd van de Unie van Sekswerkers Georganiseerd voor Onafhankelijkheid (Utsopi) zich zorgen maakte over de gevolgen van de energiecrisis voor de sector, en gaf aan dat tijdens elke crisis het aantal sekswerkers toeneemt. Het zijn namelijk vooral vrouwen die deze activiteit beoefenen. De prostitutiesector in België bestaat voor 95% uit vrouwen1.

De economische gevolgen van de energiecrisis mogen, bovenop de vele moeilijkheden die ons gewest ondervindt in termen van sociale ongelijkheid en toegenomen armoede, niet leiden tot een toename van de prostitutie van mensen in precaire situaties voor voedsel.

Bijgevolg wil ik u de volgende vragen stellen:

  • Over welke gegevens beschikt u inzake de prostitutie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Kunt u ze uitsplitsen naar geslacht?

  • Beschikt u over indicatoren die wijzen op een toename van de prostitutie, en van de prostitutie van vrouwen en meisjes in ons gewest?

  • Welke maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat vrouwen en meisjes in precaire situaties in de prostitutie terechtkomen om in hun levensonderhoud te voorzien? Welke maatregelen zijn concreet genomen op het gebied van preventie?

  • Is er, aangezien dit een transversale kwestie is, een coördinatie opgezet tussen uw kabinetten?

  • Tot slot, welke maatregelen zijn gepland om de prostitutie te reguleren en de sekswerkers te beschermen tegen de gevolgen van de energiecrisis? Is er overleg geweest met de verenigingssector?

 

 
 
Antwoord    Ik heb de eer u het volgende antwoord mee te delen:

Over welke gegevens beschikt u met betrekking tot de prostitutie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Kunt u deze uitsplitsen in functie van het geslacht?

Het aanbod van seksuele diensten kan meerdere vormen aannemen: een zichtbare vorm is de raamprostitutie of het tippelen op straat, de seksuele diensten die niet publiekelijk worden geëtaleerd (massagesalons, sauna's, enz.) maar ook de "privé"-prostitutie (ook escort genoemd) (Airbnb, huurwoningen, hotels, enz.), die sinds de lockdown (maart 2020), toen bars en raambordelen verplicht moesten sluiten, een steeds grotere plaats in beslag neemt in het Brussels Gewest. Deze gaat soms gepaard met mensenhandel. Safe beschikt over een aantal cijfers met betrekking tot dit soort prostitutie (cfr. hieronder).

Daar staat tegenover dat Safe.brussels geen cijfers heeft over de zogenaamde "klassieke" prostitutie, d.w.z. een prostitutie die het resultaat is van een individuele keuze of die onder economische druk wordt uitgeoefend. Toch zou de hervorming die op initiatief van de Minister van Justitie op federaal niveau is goedgekeurd, de overheid in staat moeten stellen over enkele maanden een beter beeld te krijgen van de sekswerkers die een aangegeven activiteit beoefenen.

Voor gedwongen prostitutie, die kan worden gelijkgesteld met mensenhandel, beschikken de autoriteiten slechts over cijfers betreffende het verschijnsel aan de hand van registraties van strafbare feiten. En black figure kan hier dus niet worden uitgesloten.

Wat misdrijven in verband met mensenhandel en -smokkel betreft, heeft de politie in het Brussels Gewest in 2021 64 feiten geregistreerd, waarvan er 24 betrekking hadden op seksuele uitbuiting. Tussen 2020 en 2021 is het aantal misdrijven van seksuele uitbuiting gedaald (-14%), maar net als in 2020 hebben de maatregelen die zijn genomen in het kader van de gezondheidscrisis de uitbuiting nog meer aan het oog onttrokken. De feiten geregistreerd in Brussel vertegenwoordigen 16% van de feiten die op nationaal niveau zijn geregistreerd.

In 2021 kwamen 59 zaken in verband met seksuele uitbuiting binnen bij het Brusselse parket, dat is 28% van de zaken die bij de Belgische parketten zijn binnengekomen.

Op nationaal niveau wordt de vzw Child Focus geconfronteerd met een aanzienlijke toename van gevallen van seksuele uitbuiting van minderjarigen sinds het begin van de gezondheidscrisis (2.467 gevallen in 2021, +49% in vergelijking met 2019). In 2021 ontving Child Focus 57 nieuwe dossiers over seksuele uitbuiting van minderjarigen (waarvan 37 over tienerpooiers).

Niet alleen worden de daders vervolgd, de slachtoffers worden opgevangen door gespecialiseerde centra zoals de vzw Pag-asa in Brussel voor meerderjarige slachtoffers. Dit centrum ving in 2021 59 nieuwe slachtoffers op, van wie er 13 (d.w.z. 1 op de 5 slachtoffers) het slachtoffer waren van seksuele uitbuiting. De meeste van deze slachtoffers (11 van de 13) zijn vrouwen.

Wat meer bepaald de studentenprostitutie betreft, die zo goed als onzichtbaar is in de openbare ruimte, stelde de socioloog Renaud Maes (ULB) sinds het begin van de energiecrisis een stijging vast van het aantal inschrijvingen van jonge vrouwen tussen 18 en 27 jaar op sugar dating websites. Het is echter bijzonder moeilijk om de omvang hiervan in cijfers te vatten. Hierbij moet ook worden opgemerkt dat een derde van de studentenprostitutie mannen betreft (hoofdzakelijk homoseksueel).

Anderzijds blijkt uit alle studies, zoals professor Maes ook opmerkt, dat de stap naar de prostitutie wel degelijk wordt ingegeven door een voorbijgaand gebrek aan geld (bijvoorbeeld om snel een schuld af te lossen). Hij voegt eraan toe dat het sociaal isolement ook een belangrijke factor is. Het gaat namelijk vaak om mensen die hun familieleden niet kunnen vertellen dat zij zich in een precaire situatie bevinden. Bovendien zijn zij vaak niet op de hoogte van de steun die voorhanden is. Het gewestelijk actieplan prostitutie dat momenteel wordt uitgewerkt, zal ook op deze problematiek ingaan. Er zijn werkgroepen opgericht en de diensten die afhangen van mijn collega Alain Maron zullen daarbij worden betrokken.

De zichtbare prostitutie wordt door sekswerkers en pooiers veeleer bedreven in de "rosse buurten" van Brussel, gelegen in de Aarschotstraat ( grondgebied Schaarbeek) en in de wijk met de kamerbordelen gelegen in en rond de Linné- en de Plantenstraat op de grens van de gemeente Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node. In de eerste zone werken vrouwen uit Midden- en Oost-Europa in de raamprostitutie. In de tweede zone werken voor het merendeel vrouwen van uiteenlopende leeftijd van Afrikaanse oorsprong naast enkele Belgische en Franse vrouwen van boven de 60 jaar. Zij huren officieel de panden die gelegen zijn in een woonwijk. In 2018 werd het aantal prostituees geraamd op 150 vrouwen.


Beschikt u over indicatoren die wijzen op een toename van de prostitutie en van de prostitutie van vrouwen en meisjes in ons Gewest?


Eén van de indicatoren waaruit de toename van de prostitutie blijkt, is de oplopende evolutie van het aantal inschrijvingen op websites of specifieke apps (zoals
sugar dating websites, de website « quartier rouge », de app « fruitz » enz.) maar wij hebben geen nauwkeuriger cijfers ter beschikking. Voorts zou, zoals eerder vermeld, de hervorming op het federaal niveau (decriminalisering en een echt statuut) het mogelijk moeten maken om in de toekomst een beter beeld te krijgen van het aantal aangegeven sekswerkers.

Is er een coördinatie tussen kabinetten opgezet aangezien het een transversale problematiek betreft?

Safe.brussels werkt momenteel aan een gewestelijk actieplan prostitutie. De werkzaamheden gebeuren in werkgroepen waarin de verschillende actoren op het terrein samenzitten om de problematiek vanuit alle verschillende ooghoeken te kunnen benaderen. In deze context bestaan uiteraard vele contacten met regeringsleden om de verschillende relevante diensten en besturen voor de werkgroepen te kunnen uitnodigen.

Welke maatregelen zijn ingevoerd om te voorkomen dat kansarme vrouwen en meisjes in de prostitutie terechtkomen om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien? Welke zijn de concrete maatregelen die zijn uitgerold inzake preventie? En welke zijn ten slotte de maatregelen die voorzien zijn om de prostitutie te omkaderen en de sekswerkers te beschermen tegen de gevolgen van de energiecrisis? Heeft er overleg plaatsgevonden met de associatieve sector?

Het Globaal Veiligheids- en Preventieplan 2021-2024 voorziet in een transversale opdracht als volgt:
”De preventie-, veiligheids- en hulpverleningsdiensten (op het vlak van preventie, crisisbeheer en de handhaving van de openbare orde) te coördineren en een administratieve aanpak van de georganiseerde misdaad te ontwikkelen”. Voor deze transversale opdracht is voorzien dat een gewestelijk actieplan prostitutie wordt uitgewerkt. Dat actieplan, waarvan de uitwerking kadert in het Globaal Veiligheids- en Preventieplan 2021- 2024, heeft tot doel een mechanisme voor intergemeentelijke coördinatie in te voeren en bij te dragen tot een harmonisering van de aanpak van prostitutie binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het moet een betere opsporing van slachtoffers van seksuele uitbuiting mogelijk maken, maar ook een betere begeleiding van die slachtoffers en van de personen die uit de prostitutie willen stappen. Dit plan vereist nauwe samenwerking met de Brusselse gemeenten en de politiezones, maar ook met het Parket en de associatieve sector. Het beoogt in hoofdzaak de maatregelen 4.2, 4.3, 4.6, 4.7, 4.8 en 4.9 van het GVPP.

Van oktober 2022 tot het einde van het jaar komen zes werkgroepen in verband met dit plan samen, gestructureerd rond de vooropgestelde doelstellingen en subdoelstellingen, waarvoor de verschillende preventie- en veiligheidsactoren zijn uitgenodigd die zich op deze problematiek toeleggen.

In dit verband is het duidelijk dat de problematiek van het niet benutten van sociale rechten enz. in samenwerking met mijn collega Alain Maron besproken zal moeten worden. Dat is hetzelfde met gezondheidskwesties in het algemeen.


Daarnaast worden ook twee projecten van de vzw Pag-ASA betoelaagd naar aanleiding van de projectoproep die safe.brussels heeft uitgeschreven voor de associatieve sector:

- Het eerste project heeft ervoor gezorgd dat seksueel uitgebuite slachtoffers van mensenhandel beter opgevangen kunnen worden. De vzw wil het publiek, (potentiële) slachtoffers en mensen die beroepsmatig met deze problematiek in aanraking komen, beter informeren. Ze verspreidt zowel algemene informatie over mensenhandel als specifieke informatie over de herkenning van signalen en de maatregelen die genomen kunnen worden. Het voorziet in een vormingsluik, een communicatieluik en de uitvoering van een studie en analyse van goede praktijken op het vlak van de bestrijding van mensenhandel. Van 17 tot 21 oktober 2022 werd zo de Week tegen mensenhandel georganiseerd.

- Met haar tweede project wil de vzw de politie en inspectiediensten helpen bij controleacties en sneller bij de procedure betrokken worden, zodat ze de slachtoffers van mensenhandel rechtstreeks kan bijstaan en hen kan doorverwijzen.
Dit is een fenomeen dat meerdere vormen aanneemt: prostitutie, drugsoverlast en seksueel geweld. Daarom is het belangrijk dat ook melding wordt gemaakt van andere vzw’s die financiële steun krijgen. Daarbij denken wij bijvoorbeeld aan de financiering die voorheen werd toegekend aan de vzw SOS Viol, die zich inzet om de hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld zichtbaarder te maken, en aan de vzw Transit, die druggebruikers begeleidt en opleidingen voor de actoren op het terrein organiseert. Daarnaast is er het project van de vzw LAMA. Die vereniging werkt met een team van culturele bemiddelaars en maatschappelijk werkers dat in België en Brussel uniek kan worden genoemd. Ze spreekt gemeenschappen aan in hun eigen taal (Arabisch, Russisch, Pools, Amhaars, Engels, …) en ze begeleidt druggebruikers die illegaal op het grondgebied verblijven.

- Ook de subsidies die het Gewest toekende via het vorige Brussels Preventie- en Buurtplan (2016-2021), kwamen al van pas om een antwoord te bieden op de problemen die zich voordoen. Zo werden projecten opgestart om te zorgen voor een zichtbare en geruststellende aanwezigheid en om te bemiddelen bij conflicten in de openbare ruimte. Daarnaast wordt een beroep gedaan op gemeenschapswachten, polyvalente preventieambtenaren, straathoekwerkers en maatschappelijk werkers om druggebruik en de negatieve gevolgen voor de openbare ruimte via buurtgerichte acties concreet en preventief aan te pakken en te bestrijden.

- Voorts subsidieert het Gewest een deel van de werkingskosten van de politiezones. Dat geld moet onder meer dienen voor lokale projecten die aansluiten bij de maatregelen uit het Globaal Veiligheids- en Preventieplan om de aanpak van prostitutie in de openbare ruimte te harmoniseren. Het betreft bijvoorbeeld de opvolging van de straatprostitutie door de administratieve overheid en de buurtpolitie.


- Naar aanleiding van de projectoproep LISA 2022 stelt de Gemeente Schaarbeek zich kandidaat voor de installatie van een gedecentraliseerd centrum voor geïntegreerde veiligheid (LISA) in de Noordwijk. Dit project moet een antwoord formuleren op de prostitutie als fenomeen in deze wijk (als ontmoetingsplek voor de actoren die zich hierop toeleggen; de invoering van een prostitutiebeheersplan; de aanpak van de maatschappelijke overlast die het gevolg is van de prostitutieactiviteit; communicatie en sensibilisering; begeleiding enz.).

- Daarnaast verzorgt Safe.brussels ook de opvolging van het WEB-IQ project in de context van de uitbouw van het gewestelijk centrum voor cyberveiligheid in samenwerking met de Federale Gerechtelijke Politie en de Politiezone Brussel-Elsene.

« Un phénomène qui se répand depuis le confinement: la prostitution envahit les logements privés en Région bruxelloise », La Capitale, 22 avril 2022.
« A cause du prix de l’énergie - La prostitution des étudiants en hausse à Bruxelles ! », La Capitale, 14 octobre 2022, n°278, pp.4
Adeyinka S., Samyn, S., Zemni, S., Derluyn, I., (2019),
SWIPSER – Etude ethnographique sur la prostitution des femmes subsahariennes à Schaerbeek, Gand : Université de Gand
« A cause du prix de l’énergie - La prostitution des étudiants en hausse à Bruxelles ! », La Capitale, 14 octobre 2022, n°278, pp.4
« Un phénomène qui se répand depuis le confinement: la prostitution envahit les logements privés en Région bruxelloise », La Capitale, 22 april 2022.
« A cause du prix de l’énergie - La prostitution des étudiants en hausse à Bruxelles ! », La Capitale, 14 oktober 2022, nr. 278, blz.4
Adeyinka S., Samyn, S., Zemni, S., Derluyn, I., (2019),
SWIPSER – Etude ethnographique sur la prostitution des femmes subsahariennes à Schaerbeek, Gent: Universiteit Gent
« A cause du prix de l’énergie - La prostitution des étudiants en hausse à Bruxelles ! », La Capitale, 14 oktober 2022, nr. 278, blz.4