Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de door banken uitgesloten vzw's

Indiener(s)
Françoise Schepmans
aan
Barbara Trachte, staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Economische Transitie en Wetenschappelijk Onderzoek (Vragen nr 623)

 
Datum ontvangst: 17/10/2022 Datum publicatie: 20/12/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 09/12/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
19/10/2022 Ontvankelijk
 
Vraag    De pers berichtte over een reeks getuigenissen van verenigingen zonder winstoogmerk (vzw's) die beweren het slachtoffer te zijn van uitsluiting door banken. Sommige daarvan werden verzameld door l’Associatif Financier, een adviesbureau voor de sociale economie, dat melding maakt van verschillende banken die duidelijk hebben gezegd niet langer met vzw’s samen te werken. 1

Nochtans is België rijk aan zijn verenigingenstatuut. De barometer van de verenigingen 2020 schatte dat 110.000 verenigingen dagelijks actief waren. In 2017 hadden ze meer dan 300.000 mensen in dienst.2 Of het nu gaat om jeugdverenigingen, buurtcomités, kunstenaarscollectieven of sportclubs, ze spelen allemaal een uiterst belangrijke rol in onze samenleving. Deze vzw’s verbinden burgers, ondersteunen mensen in nood, zorgen voor sociale cohesie en organiseren solidariteit. Zij zijn waarschijnlijk essentiële actoren en vervullen opdrachten van algemeen nut in alle sectoren.

Hoewel de Belgische Federatie van de Financiële Sector (Febelfin) zegt geen klachten van vzw’s te hebben gehoord3, blijft de bezorgdheid bestaan. Deze vzw's ondervinden grote moeilijkheden om hun rekening bij een bank te behouden of aan te maken. Het beheer zelf van deze vzw’s wordt ondermijnd. Hoe kunnen zij voor een goede administratie zorgen of hun werknemers betalen als zij geen rekening hebben?

Bijgevolg had ik graag een antwoord op de volgende vragen, in het kader van uw bevoegdheden:

  • Bent u op de hoogte van deze situatie? Wat is uw analyse ervan?

  • Hebt u dezelfde feedback uit het veld?

  • Zijn er contacten gelegd met de federale regering?

1 https://www.lalibre.be/economie/entreprises-startup/2022/10/12/de-plus-en-plus-dasbl-sont-exclues-des-banques-ing-nous-plonge-dans-linsecurite-XVIPWQ67ZVFENBYDKPIQPKUKMQ/

2 https://media.kbs-frb.be/nl/media/8328/FR_barometre_associations_zoom_2021

3 https://www.lavenir.net/actu/2022/10/07/les-asbl-victimes-dexclusion-bancaire-FJUTNJLWEVF3JIXONH56RCPCTY/
 
 
Antwoord    De situatie van de vzw’s op ons grondgebied is een voortdurende zorg van het Gewest. In dat verband zijn veel maatregelen van Shifting Economy gericht op de ondersteuning van die structuren, die essentieel zijn voor ons economische weefsel. Sinds het begin van de legislatuur zijn in het kader van mijn bevoegdheden verschillende initiatieven genomen om hun toegang tot financiering te vergemakkelijken. Ik zal er een paar noemen.

Ten eerste voorziet de hervorming van de steun voor de economische ontwikkeling van de Brusselse ondernemingen, die de regering op 10 november 2022 in eerste lezing heeft goedgekeurd, in een vlottere toegang voor ondernemingen uit de non-profitsector, gezien hun sociale impact en het aantal banen dat ze genereren. Nu die hervorming is goedgekeurd, zullen ze gewestelijke economische steun kunnen krijgen op voorwaarde dat ze niet voor meer dan 75% (voorheen 50%) uit overheidsmiddelen worden gefinancierd en dat deze structuren aan de overige voorwaarden van de ordonnantie voldoen.

Ten tweede zou de recente hervorming van de door het Brussels Waarborgfonds toegekende producten het voor ondernemingen met weinig eigen middelen (dit is typisch het geval voor vzw’s) gemakkelijker moeten maken om financiering van banken te krijgen. Ter herinnering: de door het Brussels Waarborgfonds verleende waarborgen worden ook verhoogd voor sociale ondernemingen.

Ten derde moet de herkapitalisatie van Brusoc in december 2021 ook de financiering van de sociale economie en van vzw’s met economische doeleinden vergemakkelijken.

Ten slotte zal het ontwerp van ordonnantie tot mobilisatie van het burgerspaargeld ten behoeve van het herstel en de economische transitie ook de financiering van verenigingen vergemakkelijken. In dat voorontwerp van ordonnantie wordt namelijk onder andere voorzien in de invoering van een regeling om het burgerspaargeld te mobiliseren via kredietcoöperaties. Kredietcoöperaties zijn coöperaties die gespecialiseerd zijn in de toekenning van professionele kredieten aan ondernemingen met een maatschappelijke meerwaarde, waartoe uiteraard ook vzw’s behoren. Dat ontwerp is door de regering in tweede lezing aangenomen.

In dat verband, en om terug te komen op uw vraag, delen wij uiteraard uw bezorgdheid over de vzw’s die geen rekening mogen openen of waarvan de bestaande rekeningen worden gesloten.

Om dat fenomeen te verklaren, halen banken de regeling ‘Know Your Customer’ (KYC) aan die voortvloeit uit Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2015. De beslissing om een zakelijke relatie aan te gaan of de beoogde transactie uit te voeren, alsook de aard en de intensiteit van de door een meldingsplichtige entiteit toegepaste cliëntenonderzoeksmaatregelen, moeten worden gebaseerd op een beoordeling van het witwasrisico en het risico van terrorismefinanciering die aan elke zakelijke relatie of occasionele transactie verbonden zijn. Daarom moeten banken maatregelen nemen om dergelijke activiteiten op te sporen en uiteindelijk bij de Cel voor Financiële Informatieverwerking aan te geven. Zo niet, dan voorziet de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten in sancties tot enkele miljoenen euro’s voor wie zijn verplichtingen niet nakomt. De banken zijn echter van mening dat ze voor een aantal klanten niet aan al die voorwaarden kunnen voldoen. Bovendien hebben die maatregelen de kosten van het toezicht op elke rekening verhoogd. In dat kader besluiten sommige banken helaas om bepaalde klanten de deur te wijzen.

In die algemene context werd de rekening van verschillende vzw’s gesloten of werd hun de opening van een rekening bij die bankinstellingen geweigerd. Die situatie is natuurlijk betreurenswaardig. Op federaal niveau wordt in de wet van 8 november 2020 houdende invoering van bepalingen inzake de basisbankdienst voor ondernemingen wel voorzien in een basisdienstverlening voor elke onderneming die door drie verschillende banken bankdiensten geweigerd werd. Die wet vereist echter nog steeds de publicatie van uitvoeringsbesluiten om de uitvoering ervan te waarborgen. Inmiddels heeft de NBB op 1 februari 2022 een omzendbrief (referentie: NBB_2022_03) uitgebracht waarin ze benadrukt “dat het niet passend noch in overeenstemming met de wettelijke en reglementaire SWG/FT-vereisten is dat het cliëntacceptatiebeleid van een financiële instelling bij wijze van regel alle zakelijke relaties met potentiële of bestaande cliënten uitsluit op basis van algemene criteria, zoals het feit dat deze cliënten behoren tot een bepaalde bedrijfstak.”

Gezien de zeer problematische situatie voor vele vzw’s heb ik contact opgenomen met mijn federale collega, minister Dermagne, om hem te vragen de publicatie van die noodzakelijke besluiten te bespoedigen. Hij meldt dat die medio januari 2023 zouden moeten worden gepubliceerd en begin februari van kracht worden.