Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de lijst van projecten voor de herbestemming van religieuze gebouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Indiener(s)
Céline Fremault
aan
Pascal Smet, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 817)

 
Datum ontvangst: 28/02/2023 Datum publicatie: 13/04/2023
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 20/03/2023
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
01/03/2023 Ontvankelijk
 
Vraag    Tijdens de vergadering van de commissie voor Territoriale Ontwikkeling van 27 februari sprak u over regelmatige contacten met het bisdom, de plaatselijke besturen en de kerkfabrieken.

Kunt u ons een overzicht geven van de verschillende projecten voor de herbestemming van religieuze gebouwen in het Brussels Gewest?

  • Welke projecten zijn die de afgelopen tien jaar al uitgevoerd?

  • Over welke projecten zijn gesprekken gaande?

Kunt u meer details geven over de herbestemming waarvoor werd gekozen: woningen, voorzieningen, winkels, enz.? 

 
 
Antwoord    De meeste herbestemmingen en het meeste hergebruik in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben betrekking op parochiekerken van de Katholieke Kerk. Zo zijn er ongeveer honderd in Brussel.

In de meeste gevallen gaat het om hergebruik door een of meerdere religieuze gemeenschappen.

Dat hergebruik kan verschillende vormen innemen. Het gaat bijvoorbeeld om een volledig of gedeeltelijk hergebruik door een andere katholieke gemeenschap, zoals met name de Roemeense of Poolse gemeenschap. Een voorbeeld van hergebruik is de Sint-Alenakerk in Sint-Gillis, die ter beschikking van Braziliaanse katholieken werd gesteld.

De kerken worden ook hergebruikt door andere niet-katholieke christelijke godsdiensten, hoofdzakelijk orthodoxe. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de Sint-Franciscuskerk in Schaarbeek, die door Roemeens-orthodoxen wordt gebruikt, en voor Onze-Lieve-Vrouw Middelares in Molenbeek, die door Servisch-orthodoxen wordt gebruikt. Engelstalige protestanten gebruiken de Onze-Lieve-Vrouw van Blankedellekerk in Oudergem.

Het gaat om de eenvoudigste reconversie, of eerder hergebruik, omdat ze geen ingreep aan het gebouw zelf inhoudt. Deze aanpak is ook de meest gangbare en heeft de voorkeur van de Katholieke Kerk.

De enige kerk die werd herbestemd en daadwerkelijk voor andere doeleinden dan de oorspronkelijke wordt gebruikt, is de Sint-Vincentius a Paulokerk in Anderlecht. De vergunningsaanvraag voor de herbestemming van de site tot middelbare school, met omvorming van de kerk tot sporthal, werd in januari 2017 ingediend en de school heeft op 1 september 2018 haar deuren geopend. Daar is voor alle duidelijkheid een procedure aan voorafgegaan.

Momenteel wordt de herbestemming van de volgende kerken onderzocht:
- Sint-Antonius van Paduakerk in Vorst: vergunning in 2022 voor de verbouwing tot klimzaal. Een deel blijft voor de eredienst bestemd;
- Sint-Franciscus-Xaveriuskerk (beschermd) in Anderlecht: aanvraag bij de KCML voor een principeadvies over onder andere de verbouwing tot sportzaal;
- Sint-Hubertuskerk in Watermaal-Bosvoorde: verschillende projectvergaderingen: huisvesting en eredienst;
- Drievuldigheidskerk in Elsene (beschermd): woningen;
- Sint-Jozefskerk in Ukkel: wordt onderzocht met het oog op woningen;
- Kerk van het Kostbare Bloed in Ukkel: wordt onderzocht;
- Heilige-Familiekerk in Schaarbeek: wordt onderzocht, met gedeeltelijk behoud van de erediensten;
- Sint-Remigiuskerk in Molenbeek: wordt bestudeerd, met gedeeltelijk behoud van de erediensten.

Behalve deze herbestemmingen hebben ook de volgende kerken het voorwerp van een omwisseling uitgemaakt:
- Oude Sint-Jozefkerk van Dielegem in Jette
- Sint-Bernadettekerk in Anderlecht

Ik ben ter herinnering regelmatige ontmoetingen met de Katholieke Kerk gestart. Er worden meermaals per jaar ontmoetingen georganiseerd met mijn administraties en mijn kabinet om de balans van de verschillende projecten op te maken en in geval van een nieuwe herbestemming wordt een specifieke strategie gelanceerd om zo veel mogelijk te anticiperen.

Behalve de parochiekerken zijn er ook andere religieuze gebouwen die een nieuwe bestemming zullen krijgen, namelijk:
- de Onze-Lieve-Vrouwkapel van De Jacht in Etterbeek (participatiehuis in een wijkcontract)
- de Gesùkerk in Sint-Joost-ten-Node;
- en andere religieuze gebouwen, zoals de synagoog Ahavat Shalom in Schaarbeek, waarvoor in 2023 een vergunningsaanvraag werd ingediend om ze te verbouwen tot een hiphopschool.