Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de gevolgen van de grote hitte voor de rusthuisbewoners en de ouderen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Indiener(s)
Emin Özkara
aan
Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 222)

 
Datum ontvangst: 22/09/2020 Datum publicatie: 15/12/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 17/11/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
02/10/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    We hebben deze zomer een nationale klimatologische hittegolf meegemaakt van 5 tot 16 augustus 2020 (12 dagen hittegolf). De week van 6 tot 12 augustus 2020 was trouwens de warmste week in België sinds 1833, met een gemiddelde maximumtemperatuur van 33,5 graden in Ukkel.

Zoals u weet zijn ouderen de voornaamste slachtoffers van hittegolven: 3 dagen hitte en 2 warme nachten zijn voldoende om hun risico op overlijden te verhogen, vooral als ze bovendien aan chronische ziekten lijden. In geval van een hittegolf moeten rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen zich aan bepaalde regels houden. (1)

Een Ozon- en hitteplan wordt geactiveerd in geval van hoge temperaturen of ozonpieken. Dit plan bevat maatregelen om de burgers en de meest kwetsbare personen te beschermen.

Naar aanleiding van deze temperatuurrecords, wil ik u de volgende vragen stellen:

1. Werd het hitteplan geactiveerd? Zo ja, van wanneer tot wanneer?
2. Welke concrete maatregelen zijn in de rusthuizen en de rust- en verzorgingstehuizen genomen om de bewoners van deze rusthuizen en de meest kwetsbare personen te beschermen?
3. Wat waren de gevolgen van deze hoge temperaturen voor de gezondheid van de bewoners van de rusthuizen en de rust- en verzorgingstehuizen? Zijn er meldingen van uitdroging geweest? Zijn er meldingen geweest van sterfgevallen van bewoners als gevolg van de hitte? Wat zijn de cijfers die u in uw bezit heeft?
4. Zijn er met betrekking tot de ouderen die buiten rusthuizen wonen en verblijven, meldingen van uitdroging geweest? Zo ja, door wie? Zijn er meldingen geweest van sterfgevallen van ouderen als gevolg van de hitte? Zo ja, door wie? Wat zijn de cijfers die u in uw bezit heeft (uitsplitsing van de gegevens per gemeente)?

omzendbrief houdende instructies voor de door de GGC erkende en gesubsidieerde rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen met betrekking tot het hitte- en COVID-19-positiviteitsplan - (29/07/2020), https://www.iriscare.brussels/?wpdmdl=9142, geraadpleegd op 18 september 2020.
 
 
Antwoord    Elk jaar wordt er een "ozon- en hitteplan" gelanceerd.

Dit plan maakt het mogelijk om te anticiperen op gebeurtenissen en acties uit te voeren die de risico's voor de burgers beperken.

Bejaarden, baby's en jonge kinderen, chronisch zieken en afhankelijke personen (vooral alleenstaanden) zijn kwetsbaarder en lopen meer risico.

De waakzaamheidsfase begint op 15 mei en eindigt op 30 september, ongeacht de weersomstandigheden.

Het hitteplan wordt geactiveerd door IRCEL-CELINE (https://www.irceline.be/fr/nouvelles/plan-forte-chaleur-et-pics-dozone-debut-de-la-phase-de-vigilance).

Wanneer IRCEL-CELINE verklaart dat we in de waarschuwingsfase zitten, herinnert de media ons aan de goede reflexen die we in deze omstandigheden moeten hebben.

Het plan bestaat uit drie fasen:

waakzaamheidsfase (1), waarschuwingsfase (2) en alarmfase (3).

De waakzaamheidsfase (1) van het “ozon- en hitteplan" wordt geactiveerd van 15/05 tot 30/09.

De waarschuwingsfase (2) treedt in werking wanneer de som van de verschillen tussen de waarden van de "verwachte maximumtemperaturen" en de drempel van 25°C voor de komende vijf dagen (D+1 tot D+5) groter is dan of gelijk is aan 17°C.

Deze zomer werd de waarschuwingsfase van het “ozon- en hitteplan" twee keer geactiveerd: één keer van 23 tot en met 26 juni en een tweede keer van 2 tot en met 17 augustus.

De alarmfase (3) wordt geactiveerd wanneer aan het temperatuurcriterium van de waarschuwingsfase werd voldaan EN de verwachte maximumtemperatuur voor dezelfde dag groter is dan of gelijk is aan 28°C EN de meting van de vorige dag op ten minste één ozonmeetpunt een uurgemiddelde van de ozonconcentratie van meer dan 180 μg/m³ (Europese informatiedrempel) aangeeft EN de prognose voor dezelfde dag van het uurgemiddelde van de ozonconcentratie meer dan 180 μg/m³ bedraagt voor een significant deel van het land EN het blijkt dat de reeds genomen maatregelen moeten worden verstrengd.

In navolging van de 6e Staatshervorming, valt het “ozon- en hitteplan" sinds 2015 onder de bevoegdheid van de gewestelijke overheden.

De federale overheid speelt een coördinerende rol tijdens de alarmfase.

De Diensten van het Verenigd College zijn bevoegdheid inzake het hitteplan.

Iriscare heeft een omzendbrief gepubliceerd met instructies voor door de GGC erkende en gesubsidieerde rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen over het hitteplan en COVID-19, en heeft op 23 juni 2020 een mededeling op haar website gepubliceerd over "Ozonpieken en hittegolven. Een plan om snel te anticiperen en te reageren met een verwijzing naar het “ozon- en hitteplan" van de Diensten van het Verenigd College van de GGC - waakzaamheidsfase Zomer 2020 - Covid-19”.

Iriscare heeft geen cijfers over het aantal ROB-RVT-bewoners dat deze zomer als gevolg van de hittegolf is overleden.

De sterftecijfers van de GGC worden door de Vlaamse Gemeenschap verwerkt via een overeenkomst die met haar1 werd gesloten en de resultaten worden overgemaakt aan het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn.

Sciensano maakt in de persrubriek op haar website gewag van een "aanzienlijke oversterfte tijdens de hittegolf van augustus 2020", (zie https://www.sciensano.be/nl/pershoek/aanzienlijke-oversterfte-tijdens-de-hittegolf-van-augustus-2020).

Er werden echter sterfgevallen waargenomen in "alle gewesten en leeftijdsgroepen".

Natalia Bustos Sierra, die onderzoekster is bij Sciensano, heeft meegedeeld dat de meer dan 400 sterfgevallen per dag hebben plaatsgevonden tussen 12 en 14 augustus, met een piek op 13 augustus (488 sterftegevallen).

Sciensano heeft ook verduidelijkt dat tijdens en na de 2de hittegolf (van 5 tot en met 20 augustus) een aanzienlijke oversterfte werd vastgesteld in België (+34,8 % of 1.460 bijkomende sterfgevallen, naast de 4.198 verwachte sterfgevallen) in alle leeftijdsgroepen van de bevolking, maar vooral in de groep van 65-plussers (742 bijkomende sterfgevallen in de groep van 85-plussers en 600 bijkomende sterfgevallen in de groep van 65-84 jaar).

Er kunnen nog geen conclusies worden getrokken over het totale aantal sterfgevallen in de zomer van 2020.

Aangezien Sciensano nog geen informatie heeft over de specifieke doodsoorzaken, is het niet mogelijk om de exacte oorzaken van deze oversterfte vast te stellen.

Naast de waarschuwingsfase, waren er op 19 en 20 augustus nog 2 dagen van oversterfte als gevolg van een verdere stijging van de temperaturen en de ozonniveaus.

Wat de toestand van dehydratatie betreft, moet eerst een duidelijke en ondubbelzinnige definitie worden vastgesteld.

De toestand van dehydratatie is immers niet hetzelfde als tekenen van dehydratatie.

Om dergelijke informatie te kunnen verstrekken, zou een omzendbrief moeten worden opgesteld waarin aan de ROB-RVT’s wordt gevraagd de gevallen te melden en na te gaan hoe deze cijfers zouden worden meegedeeld (bv. LimeSurvey).

De sterftecijfers van de GGC worden door de Vlaamse Gemeenschap verwerkt via een overeenkomst die met haar2 werd gesloten en de resultaten worden overgemaakt aan het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn.

Om te weten hoeveel personen buiten de ROB-RVT’s in een toestand van dehydratatie verkeerden door de hittegolven, is een duidelijke en ondubbelzinnige definitie van deze toestand nodig.

Om dergelijke informatie te kunnen verstrekken, zou het vervolgens noodzakelijk zijn om over een officiële mededeling (bv. een omzendbrief) te beschikken zodat alle gevallen worden gemeld aan een instelling die de cijfers analyseert.


1-2 Zie de verantwoording van de begroting van de GGC: “Basisallocatie 02 001 42 01.4525: Deze basisallocatie dekt de financiering van de codering van de overlijdensakten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid'.