De vzw les Capucines is sinds 2004 een kruidenierswinkel waar mensen in armoede levensmiddelen en non-foodproducten kunnen kopen voor een lagere prijs. Bij les Capucines vindt men alles wat men in een supermarkt vindt, maar dan in kleinere hoeveelheden. De belangrijkste en eerste partner van het project is Carrefour, die al 15 jaar lang een deel van de onverkochte goederen aan de vzw schenkt of bepaalde verenigingen de mogelijkheid biedt om voor een lagere prijs te bestellen. Bij 60% van de klanten gaat het om alleenstaanden of eenoudergezinnen. 30% is werkloos, 30% krijgt steun van het OCMW, 15% staat op de ziekenkas, 15% is gepensioneerd, 9% werkt en 5% heeft geen inkomen. Veel klanten van les Capucines hadden een "normaal" leven tot er iets gebeurde dat hun leven overhoop haalde: faillissement, ontslag, arbeidsongeval, ernstige ziekte. De directeur van de vzw, Emilie Many, benadrukt dit laatste: "Het gaat niet altijd om de armoede zoals we ons die voorstellen.” Naast levensmiddelen bieden les Capucines beroepservaring en opleiding aan meer dan 20 personen per jaar. Geconfronteerd met de urgentie van de voedselarmoede en het gebrek aan voldoende middelen, heeft de vastberadenheid van de voedselhulporganisaties geleid tot wijzigingen in de wetgeving en de praktijken die het schenken van onverkocht voedsel vergemakkelijken: verplichting voor middelgrote en grote supermarkten om de vervallen voedingsmiddelen van de dag te schenken aan de organisaties, financiële tegmoetkoming voor de schenkende winkels (recuperatie van de BTW), verbod op voedselbederf (geen bleekwater meer in de vuilnisbakken gieten). Het volstaat niet om mensen in armoede te helpen met onverkochte goederen, maar vandaag is dat de enige oplossing.

Vandaag maken bedrijven met winstoogmerk gebruik van deze nieuwe "solidariteit" en profiteren van de antiverspillingsgolf: ze gebruiken de onverkochte goederen, die tot nu toe allemaal bestemd waren voor voedselhulp, om ze door te verkopen. Dat is wat de Happy Hours Market doet, namelijk onverkocht voedsel inzamelen om het te verkopen ten koste van de voedselhulp. Zoals aangegeven in de open brief die verschillende verenigingen op het terrein daarover hebben geschreven, kon Happy Hours Market aan het begin van de coronacrisis de gerecupereerde onverkochte voedingsmiddelen niet verkopen wegens een gebrek aan klanten, en heeft het bedrijf van de situatie gebruikgemaakt om talrijke communicatieacties te organiseren, want het bedrijf heeft toen al zijn onverkochte levensmiddelen herverdeeld onder OCMW’s, ziekenhuizen, woonzorgcentra en verenigingen die de armsten helpen. Naarmate de activiteiten toenamen, werd het bedrijf door de pers geprezen en als voorbeeld genoemd. Toen de verkoop weer aantrok, heeft het bedrijf echter de meeste leveringen aan de verenigingen stopgezet. Deze laatste hebben al snel beseft dat ze als lokaas waren gebruikt. Als er niet meer aandacht wordt besteed aan wat er nu gebeurt en als de overheden particuliere ondernemingen met winstoogmerk als partners in de sociale hulpverlening beschouwen in plaats van structurele steun te verlenen aan de acties op het terrein, zullen de ontsporingen blijven voortgaan tot de voedselhulp volledig gecommercialiseerd is. Dat model is geen oplossing. Voedselhulp moet verleend worden door organisaties op het terein die niet uit zijn op rijkdom en die permanent en structuureel gesteund moeten worden.

Voor DéFi is het garanderen van toegang tot voldoende hoeveelheden gezonde en evenwichtige voeding strijden tegen sociale onzichtbaarheid.

In dat verband wens ik u de volgende vragen te stellen:

1. Wat betreft de oproep tot het indienen van projecten voor de oprichting of de versterking van voedselhulp ter attentie van de verenigingen, werd de 500.000 euro al toegewezen aan de verenigingen? Welke concrete acties zullen in het kader van dat project worden uitgevoerd?

2. Beschikt u over precieze cijfers over de begunstigden van voedselhulp in Brussel voor het einde van dit jaar?

3. In hoeverre steunt de GGC de vzw les Capucines? Welke banden heeft u met die vereniging en de andere verenigingen die actief zijn op het gebied van voedselhulp ? Komt u regelmatig met hen bijeen om naar hun grieven te luisteren?

4. Welke nieuwe inspanningen heeft het Brussels Gewest de laatste maanden geleverd om de recuperatie van onverkochte goederen in de  voedselketen te vergemakkelijken?