Schriftelijke vraag betreffende door het Woningfonds toegekende hypothecaire leningen.
- Indiener(s)
- Joëlle Maison
- aan
- Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 295)
| Datum ontvangst: 04/09/2020 | Datum publicatie: 24/11/2020 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 19/20 | Datum antwoord: 30/10/2020 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 28/09/2020 | Ontvankelijk | p.m. |
| Vraag | Zoals mijn collega's en ik al enkele jaren benadrukken, is de DéFI-fractie van mening dat het beleid ter ondersteuning van de toegang tot het huisbezit een van de belangrijkste prioriteiten van de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moet zijn. Een eigen huis bezitten is volgens ons zeker een van de beste sociale beschermingen en een van de beste wallen tegen armoede. DéFI vindt het daarom essentieel om gezinnen met een bescheiden of gemiddeld inkomen te helpen bij het verwerven van een woning. Dat is precies de opdracht die aan het Woningfonds van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (WFBHG) is toevertrouwd, dat aan gezinnen met een laag, bescheiden of gemiddeld inkomen hypothecaire kredieten kan verstrekken tegen veel voordeliger voorwaarden dan die welke de traditionele banken hun in het algemeen bieden. Uit de gegevens die in het vierde nummer van de Monitoring van de Openbare Woningprojecten zijn gepubliceerd, blijkt dat op 31 december 2019 ongeveer 10.538 Brusselse gezinnen een hypothecaire lening tegen verlaagd tarief van het Woningfonds genoten. Deze cijfers getuigen van het succes van deze regeling bij een groot deel van de Brusselse bevolking. Toen ik u op 23 januari vroeg naar het beleid inzake hypothecair krediet van het Woningfonds, vertelde u ons dat het Woningfonds in 2019 839 hypothecaire leningen tegen verlaagde rente had verstrekt, een stijging van 8% ten opzichte van 2018 (776 verstrekte leningen). U vertelde ons ook dat de teams van het Fonds van plan zijn om in 2020 in totaal 923 hypotheekleningen toe te kennen voor een gemiddeld leenbedrag van 175.000 euro. Het bedrag van de gewestelijke dotatie die aan het WFBHG wordt betaald om haar kredietbeleid te financieren, werd in overeenstemming met deze vooruitzichten aangepast en werd in de initiële begroting van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het jaar 2020 vastgesteld op 2,2 miljoen euro aan vereffeningskredieten. Helaas kan worden aangenomen dat het aantal hypotheekleningen dat in 2020 uit het Fonds wordt opgenomen, uiteindelijk veel lager zal zijn dan verwacht, als gevolg van de uitzonderlijke omstandigheden die verband houden met de gezondheids-, economische en sociale crisis die door de Covid-19-pandemie is veroorzaakt. De inperkingsmaatregelen die de Nationale Veiligheidsraad (NVR) in het kader van de bestrijding van de Coronaviruspandemie heeft genomen, hebben immers gedurende enkele maanden geleid tot een aanzienlijke vertraging van de activiteit op de residentiële vastgoedmarkt (onderbreking van de meeste makelaarsactiviteiten, opschorting van de bezoeken aan onroerend goed, aanzienlijke daling van het aantal nieuwe vastgoedadvertenties die op het internet worden gepubliceerd, daling van het aantal bezoeken aan websites die deze advertenties vermelden, uitstel van de ondertekening van voorlopige verkoopovereenkomsten en de ondertekening van authentieke akten in de notariskantoren, enz.). De resultaten van de laatste driemaandelijkse barometer die door de Federatie van het Notariaat (FedNot) werden gepubliceerd, tonen aan dat de Belgische notarissen in het tweede kwartaal van 2020 in elk van de drie Gewesten van het land een aanzienlijke daling van het aantal vastgoedtransacties hebben opgetekend in vergelijking met dezelfde periode in 2019. Het aantal verkopen van onroerend goed daalde met 15,9% in het hele land en de daling was nog markanter in het Brussels Gewest, waar deze wordt geschat op -17,2%. Kan u bevestigen dat het Woningfonds, net als de andere kredietinstellingen, in 2020 een vermindering van het aantal hypotheekaanvragen heeft waargenomen in vergelijking met de voorgaande jaren? Hoeveel hypotheekleningen met verlaagd tarief heeft het Woningfonds toegekend sinds 1 januari 2020? Is het aantal hypotheekleningen dat het Fonds in de eerste acht maanden van dit jaar heeft verstrekt, aanzienlijk lager dan het aantal leningen dat het Fonds in de eerste acht maanden van 2019 heeft verstrekt? Zo ja, is het dan onwaarschijnlijk dat het Woningfonds de doelstelling van 923 hypotheekleningen die het voor het jaar 2020 had vastgesteld, zal halen? Zou het kunnen dat de gewestelijke dotatie aan het WFBHG voor de financiering van de toekenning van hypotheken met verlaagd tarief in de loop van het jaar 2020 niet volledig zal worden besteed? Zo ja, kunnen de begrotingskredieten voor deze investeringsdotatie dan naar beneden worden bijgesteld tijdens de begrotingsaanpassing die voor oktober aanstaande is gepland? Zoals u ons in januari jongstleden hebt uitgelegd, werkt de gewestregering nauw samen met de leiding van het WFBHG om zich voor te bereiden op het nemen van maatregelen ter versterking van de activiteit op het gebied van de productie van hypotheekleningen. Sinds begin 2020 heeft het Fonds de organisatie van zijn teams aangepast om de kwaliteit van de dienstverlening aan kredietnemers en potentiële kredietnemers te verbeteren. Zij heeft met name besloten het aantal werknemers dat verantwoordelijk is voor het verstrekken van informatie en het verwerken van leningaanvragen te verdubbelen, van 10 tot 20 agenten. Het WFBHG was ook van plan om haar website aan te passen en te moderniseren, zodat potentiële kredietnemers gemakkelijker aan de relevante informatie kunnen komen. Bovendien kondigde u in januari aan dat het Fonds een communicatiecampagne wilde voeren om de gunstige voorwaarden van zijn hypothecaire leningen onder de aandacht te brengen, aangezien te veel Brusselaars nog steeds niet op de hoogte zijn van het bestaan van deze regeling voor de ondersteuning van de woningbezit. Heeft de toename van het aantal WFBHG-werknemers dat belast is met het onderzoek van kredietaanvragen, volgens de informatie waarover u beschikt, daadwerkelijk geleid tot een vermindering van de gemiddelde verwerkingstijd van de dossiers die door de aanvragende kredietnemers worden ingediend? Heeft het Fonds zijn website kunnen herontwerpen? Is het Fonds al begonnen met zijn promotiecampagne om de inwoners van Brussel te informeren over de mogelijkheid om tegen zeer gunstige voorwaarden een hypotheek te nemen bij het Fonds, of heeft het de lancering van deze campagne moeten uitstellen om redenen die verband houden met de Coronaviruscrisis? Als de campagne moest worden uitgesteld, heeft het Fonds dan al een nieuwe datum voor de lancering ervan vastgesteld? Kan u ons de totale kostprijs van deze promotiecampagne meedelen? Tot slot wil ik u vragen naar de nieuwe initiatieven die de gewestregering in deze zittingsperiode wil nemen om gezinnen met een laag, bescheiden of gemiddeld inkomen te helpen toegang te krijgen tot woningbezit. In haar gewestelijke beleidsverklaring voor de zittingsperiode 2019-2024 stelt de Brusselse regering het volgende "Het kredietverstrekkingbeleid van het Woningfonds zal worden vereenvoudigd en versoepeld om beter tegemoet te komen aan de realiteit van de financiële markt. Er zal een financieringsbeleid tegen nulrente worden ingesteld voor aktekosten en registratierechten.". In de oriëntatienota die als bijlage bij de algemene voorstelling van het ontwerp van ordonnantie met de initiële begroting van het Gewest voor het jaar 2020 is gevoegd, bevestigt de regering dat zij voornemens is het kredietbeleid van het Fonds te herzien, zodat de gezinnen met een gemiddeld inkomen renteloze leningen kunnen krijgen om de kosten van akten en registratierechten te dekken. In januari jongstleden verklaarde u dat u nog geen beslissing hebt genomen over de concrete details van deze maatregel en dat deze waarschijnlijk onderwerp zal zijn van een diepgaand onderzoek tijdens de begrotingsaanpassing die toen voor het voorjaar was gepland, maar die vanwege de Covid-crisis moest worden uitgesteld. Bent u er nu in geslaagd de belangrijkste beginselen vast te stellen die ten grondslag moeten liggen aan de hervorming die het WFBHG in staat moet stellen renteloze leningen te verstrekken voor de financiering van acquisitiekosten (notariskosten, registratierechten, hypotheekrecht, enz.)? Kunt u ons een schatting geven van de budgettaire gevolgen die deze hervorming zou kunnen hebben? Heeft de gewestregering een tijdschema opgesteld voor de uitvoering van dit beleid van financiering tegen nultarief voor aktekosten en registratierechten? Kan deze maatregel worden opgenomen in het grote herstel- en herschikkingsplan dat de Brusselse regering de komende maanden moet opstellen? Zo ja, kunnen de begrotingsmiddelen voor de financiering van deze renteloze leningen ter dekking van de aankoopkosten door de gewestregering worden vrijgemaakt tijdens het volgende begrotingsconclaaf, dat gepland is voor oktober 2020? In haar richtnota geeft de regering aan dat zij ook de invoering van een aankooppremie ten behoeve van leners met lage inkomsten van het Fonds zal overwegen. Ter herinnering, dit voorstel werd door het WFBHG gedaan in zijn memorandum in het kader van de gewestverkiezingen van 26 mei 2019. De directie van het Fonds is van mening dat het passend zou zijn om de laagste inkomens een degressieve maandelijkse premie toe te kennen om de terugbetaling van hun krediet gedurende de eerste vijf jaar te vergemakkelijken. Meer in het bijzonder zou het doel zijn om de maandelijkse last van zo'n 500 gezinnen te verlagen met 100 tot 20 euro per maand gedurende de eerste vijf jaar van de terugbetaling van hun lening. Volgens schattingen van het Fonds zou deze maatregel ongeveer 1,8 miljoen euro per jaar kosten. Hoe staat het met het denkwerk van de Brusselse regering over de invoering van een aankooppremie voor gezinnen met een laag inkomen? Heeft de overheid de voorwaarden van deze premie al vastgelegd? Zou de regering voorstander zijn van het toekennen van een eenmalige forfaitaire premie bij aankoop of zou zij in plaats daarvan kiezen voor een degressieve maandelijkse premie, zoals aanbevolen door de beheerders van het Woningfonds? Aan welke voorwaarden moet een gezin voldoen om van deze aankooppremie te kunnen gebruikmaken? Kan u bevestigen dat de premie alleen zou worden toegekend aan gezinnen met een laag inkomen en dat kredietnemers van het Fonds met een gemiddeld of bescheiden inkomen daarom zouden worden uitgesloten van het voordeel van deze maatregel? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Antwoord | De tabel hieronder herneemt de kredietaanvragen voor 2019 en 2020.
Zoals u eind augustus 2020 kunt zien, waren de kredietaanvraagstatistieken zeer vergelijkbaar met die van vorig jaar, met een daling in april en mei, maar een sterke hervatting daarna. Hieronder vindt u een tabel met informatie over de getekende leningen:
Voor kredieten bestemd voor aankopen en werken wordt een daling van 7% genoteerd ten opzichte van vorig jaar. Deze daling is echter minder dan die van de transacties zoals gemeld door de Federatie van het Notariaat (-17,2% voor het BHG). De daling is meer uitgesproken voor groene leningen, namelijk 21 procent. De daling van het aantal groene leningen is waarschijnlijk het gevolg van het grotere aantal nieuwe woningen dat in 2019 en 2020 wordt gefinancierd door een hypothecaire lening van het Fonds, als gevolg van huisvestingsprogramma's die door het Fonds maar ook door Citydev worden gecommercialiseerd. De aangepaste doelstelling is vergelijkbaar met de doelstelling voor 2019, namelijk 839 leningen. Het fonds kent echter nog niet alle gevolgen die de Covid-19-crisis zal hebben op het vastgoed en op de financiële draagkracht van de gezinnen. De toelage zal bij de begrotingsaanpassing aan het einde van dit jaar naar verhouding worden aangepast. Wat de toename betreft van het aantal personeelsleden dat op het niveau van het Fonds wordt ingezet voor het onderzoek van leningaanvragen, is het wel degelijk de bedoeling dat 20 personeelsleden hiervoor worden ingezet. Dit aantal is echter verlaagd omwille van het vertrek van personeelsleden. De aanwervingen hebben echter vertraging opgelopen door de lockdown en zijn dus nog steeds aan de gang. De verwerkingstijd voor het verkrijgen van informatie (per telefoon sinds maart) is teruggebracht tot een maand. Anderzijds is de verwerking van kredietaanvragen complexer geworden door de algemene telewerkverplichting en de moeilijkheid voor gezinnen om digitaal de documenten te verzamelen en te communiceren die nodig zijn om hun dossiers te onderzoeken. Dit probleem was vooral ernstig voor gezinnen die niet vertrouwd zijn met nieuwe technologieën. Toch worden principebesluiten altijd binnen de termijn van de opschortingsclausule genomen. De herwerking van de website is nog steeds aan de gang. Deze vertraging is te wijten aan de prioriteit die wordt gegeven aan de continuïteit van de activiteiten tijdens de maanden van de lockdown en aan het extra werk dat wordt gegenereerd door de behandeling van verzoeken tot uitstel van ongeveer 1.050 kredietnemers (d.w.z. 10% van de uitstaande leningen), hetgeen het personeel in grote mate opeist. De communicatiecampagne werd ook uitgesteld vanwege de Covid-19-crisis. Indien mogelijk wordt deze campagne gepland voor het voorjaar van 2021. Ten slotte is de analyse van de verschillende scenario's voor de uitvoering van maatregelen om de productie van hypothecaire leningen van het Woningfonds van het BHG te verhogen, nog steeds aan de gang. Dit zal in het kader van de komende boekjaren worden besproken. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||