Fiche van een vraag of interpellatie

Vacatures Contact

Schriftelijke vraag betreffende het aan de kaak stellen van seksueel geweld op sociale netwerken.

Indiener(s): Nicole Nketo Bomele
aan: Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 305)

Datum ontvangst: 10/09/2020		Datum publicatie: 24/11/2020
Zittingsperiode: 19/24	Zitting: 19/20	Datum antwoord: 09/11/2020

Datum	behandeling van het stuk	Indiener(s)	Referentie	Blz.
28/09/2020	Ontvankelijk	p.m.

Vraag	In de afgelopen 6 maanden hebben we een reële toename gezien van het aantal aanklachten van seksueel geweld op sociale netwerken, met name op het Twitter-platform, via de hashtags #JeSuisUneVictime, #Iwas, #BalanceTonWilly, en meer recentelijk, nog op 8 september, #BalanceTonRappeur die onze regionale ster, Roméo Elvis, besmeurde. Sommige van deze getuigenissen zijn afkomstig van jonge vrouwen uit ons Gewest. Ter illustratie van deze kwestie wil ik u herinneren aan de cijfers van een ijzingwekkend onderzoek waarover in onze commissie al werd gesproken. Volgens een onderzoek dat Amnesty International Belgium (Franstalige kant) en SOS Viol in 2019 publiceerde, is bijna de helft van de Belgen (47%) al slachtoffer geweest van ten minste één vorm van seksueel geweld. Dit onderzoek onthult de vaak verkeerde opvatting die sommige jongeren hebben over seksualiteit. Volgens het onderzoek vinden sommige jongeren het inderdaad normaal om aan te dringen op seks; sommige jongeren denken dat als iemand niet expliciet "nee" zegt, het geen verkrachting kan zijn; een vierde van de jongeren denken dat als de andere persoon niet zeker weet wat hij/zij wil, het betekent dat hij/zij het ermee eens is; jongens denken dat ze niet kunnen worden beschuldigd van verkrachting in een koppel als ze seks dwingen; en een vierde denken dat ze niet kunnen worden beschuldigd van verkrachting in een koppel als ze fellatio afdwingen. Het gebruik van sociale netwerken om dit soort acties aan de kaak te stellen wordt vaak aangewend als het ultieme instrument voor deze jonge meisjes die niet in staat zijn geweest om geloof of voldoende bescherming te vinden. Veel aangrijpende getuigenissen van slachtoffers van seksueel geweld roepen immers het gevoel op van dubbel slachtofferschap als ze naar het politiebureau gaan om hun klacht in te dienen. Bij het indienen van een klacht voelen slachtoffers zich te vaak onbegrepen, veroordeeld en verantwoordelijk voor het seksueel geweld dat ze hebben ondergaan, gezien de gerichte vragen en nogal geringschattende opmerkingen van sommige agenten die belast zijn met het opnemen van de klacht, die suggereren dat het slachtoffer ook verantwoordelijk is (late wandeling, kleding die als provocerend wordt beschouwd, enz.). Bovendien gaat slechts 10% van de slachtoffers van verkrachting naar de politie om aangifte te doen. Naast dit probleem blijkt uit de officiële statistieken van de FOD Justitie dat 53% van de verkrachtingszaken wordt geseponeerd, voornamelijk wegens gebrek aan bewijs (63%), onbekende dader (16%) en afwezigheid van een strafbaar feit (8,5%), en dat zeer weinig daders tot een daadwerkelijke gevangenisstraf worden veroordeeld. Dit is een onderwerp dat zeer regelmatig in deze commissie wordt besproken. Het nog steeds grote aantal aanklachten op sociale netwerken en de resultaten van onderzoeken en peilingen van de afgelopen zes jaar zijn echter meer dan overweldigend en getuigen van de noodzaak voor de overheden om zich echt in te zetten voor de bestrijding van seksueel geweld. We kunnen niet ongevoelig blijven voor deze roep om hulp van onze jonge Brusselse vrouwen. Graag een antwoord op volgende vragen ter zake: - Bent u op de hoogte van de verschillende aanklachten van seksueel geweld die op sociale netwerken losbarsten? Zo ja, is er een analyse gemaakt van het aantal bekendmakingen uit Brussel? - Het "zwarte getal" staat voor het aantal slachtoffers dat geen klacht indient. Welk getal schat u in dit verband voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? - Welke acties zijn ondernomen om slachtoffers van seksueel geweld aan te moedigen een klacht in te dienen? Hebben deze acties werkelijk invloed gehad op het aantal ingediende klachten? - Worden er bewustmakingsactiviteiten ondernomen onder jongeren om verkeerde visies op seksualiteit te deconstrueren en het concept van instemming te verdiepen? - Werd samenwerking met het federale niveau opgestart om maatregelen te bespreken die moeten worden genomen om het aantal gevallen van seksueel geweld dat geen gevolg krijgt, terug te dringen?


Antwoord	Sociale media bieden aan veel jongeren een toegankelijk platform om uiting te geven aan hun gedachten en gevoelens, om lotgenoten te zoeken of zaken aan te klagen. Zoals u aangeeft zijn er de voorbije maanden en jaren verschillende golven geweest van aanklachten rond seksuele intimidatie en seksueel geweld, waardoor slachtoffers meer dan vroeger een stem krijgen en blijvend aangeven hoe wijdverspreid seksuele intimidatie en seksueel geweld zijn. Het is belangrijk om vanuit de bevoegdheid gelijke kansen deze beweging te ondersteunen en slachtoffers te helpen waar we kunnen. Daarom werd er in het gewestelijk plan omtrent geweld tegen vrouwen een maatregel opgenomen rond meertalige informatie over klachten, namelijk actie 41: Slachtoffers van seksistisch en seksueel geweld duidelijke, toegankelijke en gerichte informatie verstrekken over hun rechten en over de mogelijkheden en manieren om dit te melden of klacht in te dienen. Deze maatregel zal de komende jaren ontwikkeld worden door equal.brussels in samenwerking met partners als Brussel Preventie en Veiligheid, organisaties uit het werkveld en de politiediensten. De bedoeling ervan is om toegankelijke, meertalige en regelmatig bijgewerkte informatie beschikbaar te maken voor slachtoffers en getuigen van seksueel en andere vormen van geweld. Wat uw vraag betreft over de analyse van publicaties op sociale media: onze diensten beschikken niet over gegevens of over de mogelijkheden om te analyseren wat er op Facebook, Instagram of andere sociale media gepost wordt. Hoe dan ook is het duidelijk dat ook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heel wat jongeren via sociale media geweld en seksuele intimidatie aanklagen. Wat het zwarte cijfer van slachtoffers betreft die geen officiële stappen ondernemen: uit het onderzoek van equal.brussels naar geweld op vrouwen in het BHG blijkt bijvoorbeeld dat in termen van niet-huiselijk fysiek of seksueel geweld, slechts 15% van de slachtoffers na het ergste voorval officiële stappen hebben ondernomen (aangifte of klacht indienen). Het is niet mogelijk om de impact van sensibiliseringsacties op die cijfers in te schatten, aangezien deze onderhevig zijn aan veel meer factoren, die niet van elkaar te onderscheiden zijn in het aantal klachten of meldingen. Hieruit blijkt nogmaals de noodzaak van toegankelijke en aangepaste politie- en hulpdiensten. Daartoe is er nog een tweede maatregel uit het gewestelijk plan inzake geweld tegen vrouwen, namelijk actie 52 met als doel: De slachtoffers van intrafamiliaal en seksueel geweld zo goed mogelijk opvangen in de commissariaten om de ontvangst van de klachten en de behandeling van de klagers in de beste omstandigheden te garanderen door een cel op te richten die zich met deze problemen bezighoudt. De cel moet bestaan uit politieambtenaren die zijn opgeleid en gesensibiliseerd rond deze thema’s en hun specifieke kenmerken om secundaire victimisatie te vermijden. Door een betere opvang en opvolging van de klachten bij de politiediensten willen we slachtoffers van seksueel geweld en seksuele intimidatie beter bijstaan, en daders efficiënter vervolgen. Specifiek rond cyberseksisme is er ook voorzien om de actoren uit de preventie- en veiligheidsketen op te leiden (actie 13 uit het plan), zodat ze weten wat cyberseksisme inhoudt en hoe ze slachtoffers beter kunnen opvangen. Daarnaast zal er ook een colloquium rond cyberpesten worden georganiseerd door BPB in 2021. Wat de sensibilisering van jongeren betreft: het inrichten van vormingen of leerprogramma’s is geen gewestelijke materie, maar binnen de sensibiliseringsacties die gepland zijn in de toekomst wordt de doelgroep van jonge Brusselaars apart in rekening genomen. Zo zal begin 2021 een nieuwe sensibiliseringscampagne rond seksueel geweld gelanceerd worden, met specifieke aandacht voor deze doelgroep. Daarnaast herinner ik ook graag aan de projectoproep ‘geweld tegen vrouwen’ die deze zomer is gelanceerd, en waarvoor equal.brussels meer dan 40 projectvoorstellen ontving. Deze projectoproep kwam er in de nasleep van de lancering van het gewestelijk plan, en legde in het bijzonder de nadruk op projecten die aansluiten bij de acties van dat plan. Heel wat van die aanvragen betreffen sensibiliseringsacties, en na de gunningsbeslissing zal duidelijk worden welke ook effectief worden uitgevoerd. Het aantal ‘seponeringen’ van klachten waaraan geen gevolg wordt gegeven, is tot slot geen materie die onder mijn bevoegdheid valt. Door de samenwerking met het federaal niveau en de andere niveaus via de Interministeriële conferentie vrouwenrechten en het Nationaal Actieplan inzake gendergerelateerd geweld zorgen we er wel voor dat de bekommernissen op dit actiegebied doorgegeven worden aan de bevoegde actoren op andere beleidsniveaus.