Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het gewestelijk netwerk van drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte.

Indiener(s)
Geoffroy Coomans de Brachène
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 588)

 
Datum ontvangst: 20/11/2020 Datum publicatie: 21/01/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 18/01/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
08/12/2020 Ontvankelijk p.m.
18/01/2021 Bijlage aan het antwoord p.m. Bijlage
 
Vraag    Op donderdag 19 november jongstleden was u spreker op het online symposium “Hormoonverstoorders: de impact op onze gezondheid verminderen“, u hebt toen ook de wens geuit een netwerk van drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte te installeren.

Aangezien ik in het meerderheidsakkoord geen specifiek punt heb kunnen vinden dat hieraan gewijd werd, zou ik graag van u meer details verkrijgen met betrekking tot uw voorstel. Aldus:

1. Kunt u mij zeggen hoe ver het staat met het gewestelijk netwerk van drinkwaterfonteinen?

2. Hebt u reeds een volledige inventarisering gemaakt van alle bestaande drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte op het gewestelijk grondgebied? Zo ja, is het mogelijk hierover te beschikken?

3. Hebt u reeds de verschillende actoren geïdentificeerd die momenteel de verschillende drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte voor hun rekening nemen?

4. Hebt u reeds een schatting gemaakt van de gemiddelde kostprijs van de installatie van een
drinkwaterfontein in de openbare ruimte?

5. Hebt u reeds een specifiek model van drinkwaterfontein bepaald dat voldoende bestand is tegen een installatie in de openbare ruimte en dat het te aanzienlijk waterverlies en -verspillingen kan vermijden? Zo ja, is het mogelijk een kopie te verkrijgen van de aanbevelingen, van het lastenboek of van de voorgestelde modellen?

6. Beschikt u over een specifieke begroting voor de installatie van deze fonteinen? Zo ja, is er een gewestelijke vastlegging tot in 2024?

7. Werden partners zoals Vivaqua hieromtrent reeds gecontacteerd? Zo ja, zijn ze bereid mee te werken aan dit project? Hebben ze toegestemd deel te nemen aan de financiering van deze fonteinen?

8. Werden de gemeenten die reeds beschikken over een netwerk van drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte gecontacteerd? Bestaat er een akkoord, zelfs een princiepsakkoord, over het gezamenlijk beheer van deze drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte? Zo ja, zou het Gewest het beheer, het onderhoud en de financiering van deze fonteinen overnemen?

9. Beschikt u over een planning voor de installatie van deze nieuwe drinkwaterfonteinen in de openbare ruimte? Hebt u een schatting van het aantal te installeren fonteinen in het Brussels Gewest?

10. Werden er specifieke plaatsen vooropgesteld voor de installatie van deze fonteinen? Zo ja, kan men hierover al beschikken? Betreft het drukbezochte plaatsen en winkelstraten, parken en/of omgevingen met veel wandelaars?
 
 
Antwoord    1/

Ik wens in de eerste plaats te benadrukken dat de overeenkomst van de meerderheid op pagina 98-99 betreffende de waterarmoede stelt dat “de vermenigvuldiging van het aantal openbare waterpunten (fonteinen en doucheruimten) maakt ook deel uit van deze logica om de toegang tot water voor iedereen te vergemakkelijken.”

Ook al wordt er niet rechtstreeks gesproken over een “gewestelijk netwerk van fonteinen”, toch heeft de regering zich ertoe verbonden om de capaciteit van het gewest wat de openbare fonteinen betreft te verhogen. Mijn uitspraken tijdens het symposium hadden vooral als doel deze verbintenis voor meer fonteinen kracht bij te zetten in plaats van een "netwerk" van fonteinen als zodanig te vormen. Meer fonteinen in het BHG heeft een tweeledig doel: toegang tot water voor iedereen en strijden tegen waterarmoede.

Om die reden werd trouwens 750.000 euro opgenomen in de begroting van LB in 2021 met het oog op de uitrol van openbare drinkwaterfonteinen in het BHG. De modaliteiten (locatie, uitvoering, rol van LB en Vivaqua, enz.) zijn nog niet gedefinieerd en zullen in het eerste deel van 2021 in overleg met LB, Vivaqua en de gemeenten worden vastgesteld. Er wordt naar gestreefd om in 2021 enkele tientallen fonteinen te installeren.

Er bestaat echter een interactieve kaart met alle gratis waterpunten in Brussel:
https://bx1.be/news/carte-interactive-trouver-de-leau-gratuite-a-bruxelles/

Deze kaart geeft alvast een overzicht van de homogeniteit (of niet) van het huidige aanbod op het gewestelijke grondgebied en stelt ons in staat om mogelijke conclusies te trekken over buurten waar dergelijke drinkwaterpunten ontbreken. Het zal zeker een belangrijk instrument zijn in de toekomstige discussies over de juiste locatie van de fonteinen die vanaf volgend jaar zullen worden geplaatst.


2/

Tot op heden heeft Leefmilieu Brussel (LB) een volledige telling van de drinkfonteinen uitgevoerd, maar alleen voor de sites die onder zijn beheer vallen. LB biedt momenteel 32 drinkfonteinen aan, in 24 parken (d.w.z. 1 van de 4 door LB beheerde sites). Het aantal werkende drinkfonteinen in de door LB beheerde parken is in 10 jaar tijd verdrievoudigd.

De vzw Straatverplegers heeft een telling van de drinkwaterfonteinen (waaraan LB heeft meegewerkt) uitgevoerd in de Brusselse "Vijfhoek" (kaart bijgewerkt in 2019):
https://www.infirmiersderue.be/nl/download-het-plan-van-de-drinkwaterfonteintjes-en-de-gratis-openbare-toiletten-brussel

In totaal zijn er, rekening houdend met de nieuwste installaties in bepaalde gemeenten in samenwerking met VIVAQUA, 76 drinkwaterfonteinen, waarvan 27 in de Brusselse binnenstad.


3/

Zoals hierboven vermeld, beheert LB de fonteinen in de parken die onder zijn verantwoordelijkheid vallen.

Gemeenten moeten ook de fonteinen die zich op hun grondgebied bevinden onderhouden want zij zijn de eigenaar.

VIVAQUA heeft dan weer een openbare waterfontein aan haar maatschappelijke zetel en is verantwoordelijk voor het dagelijks onderhoud ervan. VIVAQUA heeft ook op verzoek van 2 gemeenten 6 openbare fonteinen (5 in Elsene en 1 in Ukkel) gebouwd en geplaatst. Hier is het de eigenaar (d.w.z. de gemeente in kwestie) die verantwoordelijk is voor het dagelijks onderhoud. In het kader van een onderhoudscontract is VIVAQUA verantwoordelijk voor het afsluiten (herfst) en in dienst stellen (voorjaar) en het vervangen van onderdelen door slijtage.


4/

Ja, afhankelijk van het model: met een straal naar boven of naar onderen, vatbaar voor vries of niet (met zuiveringssysteem), enz. Voor een robuust model dat bestand is tegen de buitenomstandigheden (slecht weer, vorst, vandalisme) bedragen de installatiekosten (volgens de cijfers van LB) tussen de € 10.000 en € 15.000, inclusief belasting. De kosten voor het leveren van een kwaliteitsvolle openbare fontein (gietijzer) liggen tussen de € 3.000 en € 4.000, BTW inbegrepen. Het saldo komt overeen met de aansluiting op het distributienet, de installatie van een meter, een afvoer en een zeef, evenals de installatie van een inspectieput met een klep en boordstenen.

Voor de recent geïnstalleerde fonteinen van VIVAQUA (de 6 vermeld onder punt 2) bedroeg de prijs van de fontein +/- EUR 10.000 + EUR 3.000 voor de installatie (drinkwateraansluiting) + EUR 6.000 voor de aansluiting op de riolering (= slechts 2 fonteinen van de 6).


5/

Er is niet één enkel kwaliteitsvol model. Het doelpubliek, de context en het uitzicht van de locatie zullen bijdragen tot de keuze van het ene of het andere model (meer klassiek of meer hedendaags). Om het vandalisme en het slechte weer het hoofd te bieden, heeft Leefmilieu Brussel gekozen voor robuuste modellen, in gietijzer of staal met een “straal naar beneden”. Zo is het model Bayard een "belle époque" gietijzeren fontein die past bij het uitzicht van geklasseerde of prestigieuze parken terwijl het meer eigentijdse Atlantida model geschikt is voor meer recente stedelijke ruimtes.

Bayard:
https://www.bayard.fr/nc/produits/nos-produits/produit/page/bornes-fontaines-incongelables-serie-d1-10.html

Atlantida:
https://www.archiexpo.fr/prod/santa-cole/product-52200-195418.html

Voor deze twee modellen, die goed aan vervuiling weerstaan, kan het water worden gerecupereerd via een afwateringsput die is aangesloten op afvoerkanalen die het water verdelen naar naburige beplantingen, wanneer het niveauverschil dit toelaat.

N.B.: Een kopie van een bestek met de aanbevelingen voor de installatie van een fontein (in buitenomstandigheden) is als bijlage bij dit antwoord gevoegd.


5/

Zoals hierboven aangegeven (V1) werd aan LB in 2021 een budget van 750.000 euro toegewezen voor de plaatsing van enkele tientallen fonteinen. Dit is een vastlegging voor 2021.

Naast 2021, waarbij hiervoor een uitzonderlijk budget wordt uitgetrokken, heeft Leefmilieu Brussel geen specifieke meerjarenbegroting voor de plaatsing van drinkfonteinen in parken. Enerzijds omdat dit deel uitmaakt van de doelstellingen van de nieuwe inrichtingsprojecten (opdracht van werken) en anderzijds omdat de plaatsing van nieuwe drinkfonteinen op bestaande sites afhankelijk is van bepaalde factoren, zoals de klassering van de site of een eenvoudige aansluiting op het netwerk (of niet). Gemiddeld wordt er jaarlijks 50.000 euro begroot voor de installatie van nieuwe drinkfonteinen, waardoor tot nu toe Leefmilieu Brussel gemiddeld tussen 1 en 3 drinkfonteinen per jaar kon plaatsen gedurende de laatste 10 jaar.


7/

VIVAQUA is in de loop van 2020 gestart met een raadpleging van de 19 gemeenten om na te gaan of een groot deel er belangstelling voor zou hebben dat VIVAQUA tegen kostprijs de plaatsing en het onderhoud van nieuwe fonteinen in de openbare ruimte voor hun rekening zou beheren. Deze raadpleging is nog gaande.


8/

Het is niet de taak van Leefmilieu Brussel om de uitrol van infrastructuren met het oog op een grotere toegang tot het drinkwater in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te coördineren en te promoten. LB is bijgevolg verantwoordelijk voor het in dienst stellen en het onderhoud van de drinkfonteinen van de sites onder zijn beheer. Er bestaat dus geen overeenkomst tussen LB en andere overheden (waaronder de gemeenten) voor een gemeenschappelijk beheer van hun waterfonteinen. LB is evenmin van plan om het beheer van dergelijke fonteinen over te nemen (waarvan de jaarlijkse onderhouds- en verbruikskosten beduidend zijn).


9/

Het is nog te vroeg om deze vraag te beantwoorden. Het tijdschema is nog niet vastgesteld, we staan aan het begin van het proces en in het eerste deel van 2021 zullen concrete besprekingen over de uitvoering plaatsvinden.

Om een aanzienlijk aantal extra fonteinen te voorzien, dienen in de eerste plaats de werkelijke behoeften, de aansluitmogelijkheden en de beheerskosten op een realistische manier ingeschat worden. Dit om ervoor te zorgen dat de kosten voor de indienststelling en het onderhoud van een fontein daarna niet hoger zijn dan de werkelijke gebruikskosten.

Zodra deze gegevens worden bekomen, zal een veel nauwkeurigere schatting van het aantal te plaatsen fonteinen in het Brussels Gewest mogelijk zijn. Op dit moment is het de bedoeling om in 2021 enkele tientallen fonteinen te plaatsen.


10/

Voor LB vormen parken en wandelpaden de sites bij uitstek voor de plaatsing van nieuwe drinkfonteinen. Drinkfonteinen worden over het algemeen geplaatst op plekken met veel bezoekers of een hoge bezoekersfrequentie, zoals speeltuinen. Voor de sites in de randgebieden, heeft LB ook gekozen voor de plaatsing van openbare of waterpompen in de buurt van groentetuinen of soortgelijke gebieden van collectief belang.

N.B.: Een lijst van de locaties voor de plaatsing van de waterfonteinen die thans in dienst worden gesteld door LB, werd bij dit antwoord gevoegd.