Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende stand van zaken inzake alternerend leren

Indiener(s)
Véronique Lefrancq
aan
Bernard Clerfayt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Werk en Beroepsopleiding, Digitalisering, Plaatselijke Besturen en Dierenwelzijn (Vragen nr 770)

 
Datum ontvangst: 29/06/2021 Datum publicatie: 29/09/2021
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 20/21 Datum antwoord: 10/09/2021
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
13/07/2021 Ontvankelijk p.m.
10/09/2021 Bijlage aan het antwoord p.m. Bijlage
 
Vraag    Nu de Brusselse economie tijdens de gezondheidscrisis ingrijpend veranderd is, blijken heroriëntering en bijspijkering van de kennis een cruciale noodzaak om te voorkomen dat werknemers het slachtoffer worden van de technologische evoluties en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.

Daarom is alternerend leren een sleutelinstrument om enerzijds te zorgen voor een vlotte integratie op de arbeidsmarkt van de jongeren die volgens die formule opgeleid worden en anderzijds voor een “reskilling” en “upskilling” van de meer ervaren werknemers.

Brussel telt een groot aantal actoren die alternerend leren aanbieden: EFP, Bruxelles Formation, de centra voor opleiding en alternerend leren, de polen Opleiding-Werk. Het is soms ingewikkeld, zowel voor de burgers als voor de parlementsleden, om nog het bos door de bomen te zien.

Gelet op het voorgaande wens ik u de volgende vragen te stellen:

  • Kunt u, voor elke operator, de kosten van de begeleiding per leerling meedelen? Wat is voor elke operator de geplande en de reële pedagogische omkadering (aantal leerlingen per begeleider)?

  • Kunt u ook het aantal inschrijvingen in elk van de opleidingsnetten in september 2018, 2019 en 2020 meedelen?
  • Wat zijn de richtlijnen betreffende de bezoldiging van de opleiders en, voor elk netwerk, de bedragen die per opleidingsuur worden aangeboden?
  • Wat is het percentage geslaagde inschakelingen op de arbeidsmarkt per opleidingsinstelling. Tot hoeveel banen heeft dat geleid?

  • Hoe wordt de prospectie voor stageplaatsen in de bedrijven georganiseerd? Welke middelen worden daarvoor uitgetrokken?

  • Wat is het aantal leerlingen, opleiders en stageplaatsen voor de knelpuntberoepen?

 
 
Antwoord    Bruxelles Formation organiseert geen alternerend onderwijs in de strikte zin van de term. Niettemin heeft Bruxelles Formation verschillende voorzieningen ontwikkeld om zich aan te passen aan de vragen van de arbeidsmarkt. Enerzijds zijn er de voltooiingsstages in het kader van de opleidingen die Bruxelles Formation en zijn partners aanbieden, en anderzijds is er eveneens de Formation professionnelle individuelle en entreprise (FPIe). Via deze formule kan een werkzoekende opgeleid worden voor een specifieke post, met een opleidingsovereenkomst die afgesloten wordt tussen Bruxelles Formation, de onderneming en de stagiair. Op het einde van de opleiding krijgt deze laatste een arbeidsovereenkomst aangeboden voor een duur die minstens gelijk is aan die van zijn opleiding.

Voor de FPIe van stagiairs die de centra van Bruxelles Formation verlaten, en voor de voltooiingsstages, verloopt de omkadering als volgt:
- Voor aanvang: begeleiding bij het zoeken naar een stageplaats (bepaling van mogelijke werkgevers, opstelling van cv/motivatiebrief, voorbereiding van gesprekken, …). De duur is afhankelijk van de opleidingen: minstens een halve dag en vaak minimaal twee dagen;
- Tijdens de voltooiingsstage: de begeleiding bestaat uit opvolging via regelmatige contacten;
- Tijdens de FPIe: opvolging, en indien nodig, een bezoek.

Het aantal stagiairs in opleiding is afhankelijk van de opleiding. De geraamde basis bedraagt 12 à 15 stagiairs volgens de vereiste uitrusting.

Wat de begeleiding bij SFPME-Efp betreft, kan de vraag op verschillende manieren benaderd worden.
o De grootte van de klassen varieert in functie van de betrokken afdelingen (tussen maximaal 12 leerlingen per klas voor meer technische beroepen en 80 voor andere beroepen);
o Vanuit het standpunt van het toezicht (beheer van de contracten en opvolging van de leerlingen in de onderneming): 1 toezichthouder volgt ongeveer 170 verschillende leerlingen per jaar op (100/120 die contract/overeenkomst uitvoeren).

Voor de FPIe tellen we 1.450 stagiairs die in 2018 een opleiding gestart zijn, 1.553 in 2019 en 1.187 in 2020.

Voor de voltooiingsstages tellen we 1.602 stagiairs die in 2018 een stage begonnen zijn, 1.592 in 2019 en 1.082 in 2020, en die als volgt verdeeld worden:

Hieronder vindt u de algemene cijfers van de inschrijving voor Efp en leerlingen die wachten om zich in te schrijven bij gebrek aan plaatsen:

Richting

2018-2019

2019-2020

2020-2021

Ingeschreven

Ingeschreven

Ingeschreven

Opleiding

898

801

713

Bedrijfsleider

4.692

5.046

5.377



Wat Bruxelles Formation betreft, hangen de aan de stagiairs toegekende bedragen af van de maatregel:
- Voltooiingsstages: opleidingspremie van 2 euro bruto per uur;
- FPIe: vergoeding die overeenkomt met het normale brutoloon voor de uitgeoefende functie, min de 13,07% RSZ-bijdragen en de reële inkomsten (werkloosheidsuitkeringen of leefloon). De vergoeding kan progressief zijn: 80% de eerste 2 maanden, 90% in de tussenmaanden en 100% de laatste 2 maanden.

Voor SFPME-EFP:
· Deze bedragen worden vastgesteld door een financieel besluit (zie tekst in de bijlage);
· Heden bedraagt de geïndexeerde uurprijs:
o Cursus opleiding: 29,24 euro bruto/uur,
o Cursus opleiding bedrijfsleider: 34,01 euro bruto/uur.

Uit de in 2018 door Bruxelles Formation uitgevoerde studie over de relatie tussen een stage/opleiding in de onderneming en tewerkstelling
1 kwamen de volgende resultaten naar voor:
- 72% van de deelnemers stelde dat deze stage ervoor gezorgd had dat hun kansen om een job te vinden, stegen;
- 55% van de deelnemers had een job gevonden op het moment van de enquête; 18% had een job gevonden, maar niet gehouden;
- De meeste deelnemers die aan het werk waren op het moment van de enquête, namen hun post reeds 1 à 2 jaar in (60%) en 20% sinds 6 maanden tot minder dan een jaar.

Wat het alternerend leren betreft, heeft 85% van de leerlingen een jaar na het einde van de opleiding een job gevonden.

In 75% van de gevallen komt de baan overeen met de richting van de gevolgde opleiding.
o Van hen zal 19% een zelfstandige activiteit creëren en voor de helft van hen zal deze jobs opleveren.
o Deze cijfers worden bevestigd door de recente enquête van de Waalse tegenhanger van SFPME-Efp, IFAPME.

De prospectie voor stageplaatsen gebeurt in samenwerking met Actiris in het kader van het gekruiste beleid Werk-Opleiding.

De meeste centra van Bruxelles Formation beschikken over hun “Délégués Relations Entreprises” (DRE), die verantwoordelijk zijn voor het beheer en de ontwikkeling van de relaties met de ondernemingen die verband houden met hun opleidingsdomein. De FPIe wordt ten laste genomen door een ad-hocdienst.

De rol van de pool Alternerend Leren van Actiris, die samengesteld is uit 3 adviseurs voor de werkgevers en een verantwoordelijke, bestaat erin de Brusselse werkgevers in te lichten over de mogelijkheden die de alternerende opleiding biedt, om nieuwe stageplaatsen te bekomen.

SFPME-EFP wordt als volgt georganiseerd:
· Via de adviseurs alternerend leren van Actiris;
· Een interne prospecteur Formation PME voor de digitale sector;
· Sectorale samenwerkingen ter sensibilisering van de ondernemingen binnen de sectoren voor alternerend leren. Soms met een goed resultaat, soms met een middelmatig resultaat;
· Samenwerkingen met de grote bedrijven (Carrefour, Ikea, Engie, RTBF, MIVB, …). Werk op lange termijn, maar dat wel vruchten begint af te werpen;
· Prospectie door de toezichthouders.


Wat betreft Bruxelles Formation en de knelpuntberoepen, beschik ik enkel over de gegevens inzake de voltooiingsstages die werden gedaan door werkzoekenden in het kader van de opleidingen georganiseerd door Bruxelles Formation en zijn partners. Aangezien de stagiairs gewoonlijk slechts één voltooiingsstage doen, is het aantal plaatsen per stagiair bijna gelijk aan 1. De gegevens worden hier dus uitgedrukt in het aantal verschillende stagiairs opgeleid door Bruxelles Formation en zijn partners:
- 1.096 werkzoekenden hebben in 2020 een voltooiingsstage gedaan, tegenover 1.664 in 2019. Zij vertegenwoordigen 10% van het totale aantal werkzoekenden dat in 2020 opgeleid werd, tegenover 13% in 2019;
- 457 van hen heeft zijn voltooiingsstage uitgevoerd in het kader van een opleiding voor een knelpuntberoep, tegenover 627 in 2019. Zij vertegenwoordigen dus 42% van de stagiairs die in 2020 een voltooiingsstage hebben gedaan, wat verhoudingsgewijs een stijging is tegenover 2019 (38%), ondanks de daling van het aantal stagiairs in absolute cijfers;
- De werkzoekenden die een voltooiingsstage hebben gedaan tijdens een opleiding voor een knelpuntberoep, zijn hoofdzakelijk mannen: 54% in 2020, wat een daling is tegenover 2019 (67%). Deze oververtegenwoordiging is met name te verklaren door de belangrijkste opleidingsdomeinen voor deze stages (“Informatica, ICT en Digitale economie” en “Bouw”), waar de mannen ruim in de meerderheid zijn. Het belang van het domein “Sociaal, Gezondheid, Sport en Lichaamsverzorging”, waar 80% van de stagiairs vrouwen zijn, neemt evenwel duidelijk toe (12% van de stagiaires die een voltooiingsstage volgde tijdens een opleiding voor een knelpuntberoep in 2020, tegenover 2% in 2019).

Voor SFPME-EFP:
· De maatregel FormationPME functioneert niet op basis van een aantal beperkte plaatsen, behalve wanneer er onvoldoende infrastructuur of middelen zijn, of wanneer de inschakeling op de arbeidsmarkt niet gewaarborgd is.
· De opleiders zijn actieve professionals. In functie van de vraag is er dus een bepaalde flexibiliteit voor hun rekrutering.
· De tabel hieronder bevat de wachtlijsten voor de knelpuntberoepen en de kritieke functies voor het jaar 2020-2021, alsook het aantal opleidingsondernemingen. Wij beschikken immers niet over gegevens over de stageplaatsen. Een onderneming kan evenwel verschillende stageplaatsen aanbieden.

Pool

Opleiding

Aantal kandidaten op de wachtlijst (2020-2021)

Maximum-aantal toehoorders (2021-2022)

Aantal stageplaatsen (opleidings-ondernemingen op 20/08/2021)

Knelpunt-beroep

Kritieke functie

 

 

702

759

285

 

 

Voeding

Slager-charcutier-traiteur

9

14

8

 

x

Voeding

Bakker-ambachtelijke banketbakker

135

48

33

x

 

Voeding

Restaurateur

24

36

37

x

x

Welzijn

Beheerder van een schoonheids-instituut

38

48

36

 

x

Bouw

Ondernemer-schrijnwerker

32

50

0

x

x

Digitaal

Community manager

29

75

40

x

 

Digitaal

Designer UX-UI

37

36

2

x

x

Digitaal

Ontwikkelaar webinterfaces (Frontend)

31

18

0

x

x

Digitaal

Ontwikkelaar Mobile Apps

17

36

4

x

x

Diensten

Vastgoed-makelaar

170

360

1

 

x

Diensten

Administratief bediende

180

38

1

 

x





1 “Welke relatie is er tussen een stage/opleiding in de onderneming en tewerkstelling?”, Bruxelles Formation, juni 2018.
https://www.bruxellesformation.brussels/wp-content/uploads/2019/06/Rapport-Etude_Quelle-Relation-entre-Stage-Formation-en-entreprise-et-Emploi_Juin-2018.pdf