Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de bescherming en bevordering van het welzijn van de werknemers van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel - GOB

Indiener(s)
Emin Özkara
aan
Sven Gatz, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Financiën, Begroting, Openbaar Ambt, de Promotie van Meertaligheid en van het Imago van Brussel (Vragen nr 434)

 
Datum ontvangst: 17/02/2022 Datum publicatie: 18/03/2022
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 21/22 Datum antwoord: 15/03/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
23/02/2022 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag   

Op 17 februari 2022 vernamen we via de digitale pers ( zie : https://www.rtbf.be/article/des-fonctionnaires-brisent-le-silence-sur-des-faits-de-harcelement-sexuel-au-sein-de-ladministration-bruxelloise-10933697 )

dat personeelsleden van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussem (GOB) het slachtoffer zijn geweest van: geweld op het werk, seksuele intimidatie op het werk en morele intimidatie op het werk.

Ik zou u de volgende vragen willen stellen in verband met de GOB:

  1. Over welke middelen beschikt de GOB om geweld op het werk, seksuele intimidatie op het werk en pesterijen op het werk te voorkomen, te analyseren, te controleren, te evalueren en te bestrijden?

  2. Hoeveel klachten in verband met psychosociale aspecten werden geregistreerd sinds 2018 (jaar per jaar, afdeling per afdeling, interventie per interventie)? Werden naar aanleiding van deze klachten maatregelen genomen? Zo ja, welke maatregelen?

  3. Wanneer was de laatste risicoanalyse van psychosociale risico's op het werk en wat was het resultaat? Wie heeft deze risicoanalyse uitgevoerd, wat waren de kosten inclusief belastingen en wie heeft de rekening betaald?

  4. Werd aan de personeelsleden informatie verstrekt over psychosociale risico's op het werk en over alle vormen van ongewenst gedrag op het werk? Zo ja, wanneer? Werd al het personeel naar behoren geïnformeerd?

  5. Werden naar aanleiding van de laatste risicoanalyse nieuwe preventiemaatregelen opgenomen in het algemene preventieactieplan of in het jaarlijks actieplan dat is opgesteld in het kader van het welzijnsbeleid van de GOB? Zo ja, wat zijn deze maatregelen?

  6. Gaat de GOB naar aanleiding van de laatste gevallen van geweld/intimidatie een nieuwe risicoanalyse maken van de psychosociale risico's op het werk?

  7. Hoeveel mensen werken er momenteel bij de GOB als :

    1. Statutaire medewerker?

    2. Contractuele medewerker?

    3. Consultant?

    4. Stagiair of student?

 

 
 
Antwoord   

Antwoord op vraag 1 :

 

Een personeelslid dat meent psychische schade te hebben geleden, eventueel gepaard met fysieke schade, voortvloeiend uit psychosociale risico's op het werk, waaronder met name geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op de werkvloer, kan zich in de eerste plaats rechtstreeks richten tot de werkgever, in casu de hoge hiërarchie van de GOB, tot de leden van de hiërarchische lijn, een lid van het basisoverlegcomité of een vakbondsafgevaardigde.

 

 

De GOB zorgt ervoor dat de volledige hiërarchische lijn wordt geïnformeerd over en opgeleid voor preventie van psychosociale risico's op het werk.

 

Daarnaast zijn er voor het voltallige personeel van de GOB meerdere actoren beschikbaar voor wie erom verzoekt:

- Acht vertrouwenspersonen bij de GOB die personeelsleden in alle discretie een luisterend oor bieden, onder meer in verband met pesterijen. Volgens de welzijnswet van 1996 zijn zij gebonden door het beroepsgeheim en verantwoordelijk voor verzoeken om informele psychosociale interventie.

 

- De sociale dienst, samengesteld uit drie maatschappelijk assistenten die in alle discretie personeelsleden ontvangen die nood hebben aan ondersteuning bij privéproblemen.

- Ook de vakbonden zijn er om te luisteren, gevoelens van onbehagen vast te stellen en de personeelsleden te informeren over hun rechten; ze werken actief samen met de andere actoren.

- De Interne Dienst voor Preventie  en Bescherming op het Werk (IDPBW), die een luisterend oor biedt aan en ten dienste staat van personeelsleden inzake, veiligheid, gezondheid, hygiëne en andere welzijnsdomeinen.

- De Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW) - Mensura, die nauw samenwerkt met de vertrouwenspersonen, het team Welzijn op het Werk, de hiërarchische lijn en alle andere actoren: voor raadgeving en preventie via risicoanalyses indien nodig, om zaken vast te stellen en actievoorstellen te doen wanneer bepaalde gedragingen voor een personeelslid of een team ongepast of zelfs gevaarlijk zouden zijn. De EDPBW-Mensura staat eveneens ter beschikking van alle personeelsleden van de GOB die een individueel gesprek wensen of een verzoek indienen voor een formele interventie in geval van geweld en/of pesterijen en ongewenst seksueel gedrag. 

- In samenwerking met deze actoren staat een specifiek team Welzijn op het Werk ter beschikking van de personeelsleden. 

 

De pijler Welzijn op het Werk werkt nauw samen met de andere pijlers van de DHR zoals de pijler Organisatieontwikkeling, om problemen binnen de teams vast te stellen, managers te begeleiden en workshops aan te bieden om de teamgeest te versterken. Hij werkt ook samen met de pijler Aantrekken en beheren van talenten (opleiding en aanwerving) die loopbaanbalansen en loopbaancoachings aanbiedt, zodat de personeelsleden carrière kunnen maken maar ook van dienst veranderen, afhankelijk van hun behoeften en wensen.

 

De pijler Welzijn op het Werk werkt eveneens samen met alle HR-correspondenten van elk bestuur om mogelijke problemen te voorkomen maar ook om voor elk personeelslid de meest geschikte oplossing te vinden.

 

Ter preventie organiseert de pijler Welzijn op het Werk meerdere evenementen in de loop van het jaar om meer bekendheid te verwerven en toegankelijker te zijn voor alle personeelsleden.

 

 

Antwoord op vraag 2 :

 

Sinds de herziening van de wet betreffende het Welzijn op het Werk in 2014 is de term "klachten" vervangen door "(in)formeel verzoek om psychosociale interventie".

 

Het aantal formele en informele psychosociale interventies die sinds 2018 door de EDPBW geregistreerd en opgenomen werden in de jaarverslagen van de IDPBW, zijn:

 

INTERVENTIONS PSYCHOSOCIALES –

PSYCHOSOCIALE INTERVENTIES

2018

2019

2020

2021

Interventions psychosociales informelles :

Informele psychosociale interventies:

 

a.    Nombre d’interventions de la personne de confiance :

a. Aantal interventies door de vertrouwenspersoon:

11

11

18

 23

b.    Nombre d’interventions du conseiller en prévention aspects psychosociaux :

b. Aantal interventies door de preventieadviseur psychosociale   aspecten:

22

16

21

 14

c.    Nombre en fonction de la nature de l’intervention du SEPPT :

c. Aantal volgens aard van de interventie door de EDPBW:

 

c.1. Conseil - accueil :

 c.1. Advies - onthaal:

21

15

18

 9

c.2. Intervention :

 c.2. Interventie:

1

1

3

 5

c.3. Conciliation :

c.3. Verzoening:

0

 0

0

 0

Interventions psychosociales formelles :

Formele psychosociale interventies:

 

a. Nombre de demandes :

a. Aantal verzoeken:

3

1

0

1

a.1. à caractère principalement collectif :

a.1. van voornamelijk collectieve aard:

0

0

0

 1

a.2. à caractère principalement individuel (hors faits de violence ou de harcèlement) :

a.2. van voornamelijk individuele aard (behalve gevallen van geweld of pesterijen):

0

0

0

 0

a.3. pour faits de violence ou de harcèlement au travail :

a.3. voor geweldfeiten en pesterijen op de werkvloer:

3

1

0

 0

b.Nombre total de demandes d’intervention psychosociales formelles déposées à la suite d’une intervention formelle :

b. Totaal aantal verzoeken voor een formele psychosociale interventie ingediend naar aanleiding van een formele interventie:

0

2

0

 1

 

De statistische gegevens van de interventies zijn niet onderverdeeld per dienst om de vertrouwelijkheid van de informatie en van de personeelsleden die stappen ondernomen hebben, te bewaren.

De maatregelen werden bepaald door de werkgever op basis van de aanbevelingen door de EDPBW, die de interventieverzoeken verzamelt. Deze maatregelen zijn opgenomen in een actieplan, voorgesteld aan de betrokken personeelsleden en aan de leden van het basisoverlegcomité (BOC). Elke risicoanalyse leidt tot het opstellen van een actieplan dat tal van individuele en collectieve maatregelen bevat, en dit in overleg met de werkgever.

 

De resultaten van de risicoanalyses worden geanonimiseerd meegedeeld aan de leden van het basisoverlegcomité, net als de actieplannen die daaruit voortvloeien. De notulen van de vergaderingen van het basisoverlegcomité worden in alle transparantie gepubliceerd op het intranet van de GOB. Die vermelden de geanonimiseerde resultaten van de risicoanalyses en de opvolging (genomen maatregelen) die daaruit voortvloeit.

 

 

Antwoord op vraag 3 :

 

In 2021 heeft de GOB een globale psychosociale risicoanalyse laten uitvoeren, volledig gefinancierd met eigen middelen. Mensura, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW) van de GOB werd belast met het uitvoeren van deze risicoanalyse. De totale kostprijs is nog niet gekend, want de kwalitatieve fase van de risicoanalyse is nog aan de gang.

 

 

Het eerste deel vertegenwoordigt een kostprijs van 32.000 euro incl. btw (voorstellingen op het BOC, aan het management en het personeel / de nodige bijkomende kwalitatieve analyses / "Train the trainer" voor de managers met het oog op de uitwerking van een actieplan, opvolging of evaluatie en bijkomende ondersteuning).

 

Indien er nog analyses of een bijkomende opvolging nodig zijn om tot een geschikte opvolging te komen, kan daarvoor nog 35.000 euro inclusief btw extra worden uitgetrokken.

Betreffende de resultaten van de kwantitatieve fase: 65% van de personeelsleden heeft de enquête op een geanonimiseerde manier beantwoord.

 

De resultaten van deze analyse waren over het algemeen bevredigend. In de loop van 2022 zullen deze resultaten, met het actieplan dat voortvloeit uit de globale risicoanalyse, worden voorgesteld op het basisoverlegcomité, waarin vertegenwoordigers van de overheid en van de vakbonden zetelen.

 

De algemene conclusie van Mensura met betrekking tot deze kwantitatieve fase is dat de essentie van de indicatoren vergelijkbaar is met de resultaten van andere instellingen die Mensura op dezelfde manier heeft geanalyseerd. De resultaten betreffende leadership zijn heel goed: de personeelsleden voelen zich gerespecteerd en erkend, ze ontvangen nuttige commentaren en er is een groot rechtvaardigheidsgevoel.

 

Mensura raadt dus aan het werk ter preventie van stress en de opvolging van meldingen van ongewenst gedrag voort te zetten en zich te blijven richten op opleiding en ondersteuning van managers opdat het leadership een belangrijke steunpijler blijft.

 

 

Antwoord op vraag 4 :

 

Deze informatie wordt in detail opgenomen in de bijlage A. VII. van het arbeidsreglement, dat sinds 1 maart 2022 van kracht is en dat aan de personeelsleden is bezorgd via het intranet en via e-mail.

 

Alle personeelsleden die bij de GOB in dienst treden, volgen een opleiding met betrekking tot het welzijn op het werk, die hen alle informatie geeft en die hen informeert over de sleutelpersonen die hen kunnen helpen bij hun dagelijkse welzijn op het werk. Ze worden ook begeleid door peters/meters ("welzijnsbegeleid(st)ers" genoemd) die hen begeleiden tijdens hun eerste dagen en hen informeren over de bronnen waarover ze beschikken op het gebied van veiligheid, welzijn op het werk en ergonomie; over hun trajectbeheer bij de GOB (opleidingen, arbeidsongevallen, ziekten); over de voordelen die hen worden aangeboden (premies, sportmogelijkheden, cafetaria en sociale dienst) en over het arbeidsreglement.

 

Bovendien worden de personeelsleden regelmatig geïnformeerd over hun mogelijkheden een beroep te doen op welzijnsactoren en over de mogelijkheden te verzoeken om formele of informele psychosociale interventies. Op het intranet is er een volledige rubriek gewijd aan het welzijn op het werk, met daarin uitleg over: tot wie zich te richten (lijst met welzijnsactoren); wat te doen als het allemaal te veel wordt; hoe omgaan met moeilijkheden op het werk; het register van feiten gepleegd door derden; incidenten en hinderlijk gedrag op weg naar de Iris Tower; burn-out voorkomen; hoe omgaan met een schokkende gebeurtenis of het overlijden van een medewerker; en hoe kan ik me goed in mijn vel voelen.

 

Met betrekking tot psychosociale risico's (PSR's) zorgt de GOB ervoor de hiërarchische lijn te sensibiliseren en op te leiden. Het welzijnsthema komt regelmatig aan bod op de vergaderingen van de directieraad van de GOB en op de teamvergaderingen van het management van de organisatie. 

De welzijnsactoren, waartoe de vakbonden, de sociale dienst en de vertrouwenspersonen behoren, komen meerdere keren per jaar samen tijdens een transversaal welzijnsplatform om informatie te delen, die daarna wordt overgemaakt aan het personeel. Al deze actoren zijn contactpersonen die de werknemers die dat nodig hebben rechtstreeks kunnen informeren en indien nodig kunnen doorverwijzen naar de externe dienst voor beveiliging en bescherming op het werk (EDBPW - momenteel is dat voor de GOB Mensura), die verantwoordelijk is voor de formele verzoeken om psychosociale interventies en risicoanalyses.

 

 

Tijdens de hele lockdown heeft de GOB via zijn intranet regelmatig nieuwsberichten gepubliceerd om de personeelsleden eraan te herinneren hoe ze moeten omgaan met moeilijkheden op het werk (informatie opgenomen in de wekelijks aan alle personeelsleden verstuurde nieuwsbrieven). Deze nieuwsberichten gaven o.a. de definitie van psychosociale risico's  volgens de wet betreffende het welzijn van 4 augustus 1996; legden de bronnen en de oorsprong uit (5 A’s – arbeidsinhoud, arbeidsorganisatie, arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, arbeidsverhoudingen). Een van de nieuwsberichten ging over het evenwicht tussen het professionele en het privéleven.

 

In de week van 21 februari werd nog een nieuwsbericht op het intranet gepubliceerd om te herinneren aan de geldende interne procedure en de bronpersonen/brondiensten (hierboven vernoemd).

Ook via de schermen in de Iris Tower worden regelmatig boodschappen betreffende het welzijn verspreid (Digital Signage).

 

Antwoord op vraag 5 :

 

De resultaten van de algemene risicoanalyse worden momenteel directie per directie gepresenteerd. De gehanteerde werkwijze is de volgende: 

- in de directies waar geen enkel bijzonder probleem werd vastgesteld zullen de managers een opleiding Train the trainer volgen en zullen ze met hun team twee te ondernemen acties moeten bepalen om het welzijn binnen hun team te verbeteren.

 - in de directies waar meerdere aandachtspunten aan het licht zijn gekomen geeft de psycholoog-preventieadviseur van Mensura een presentatie van de resultaten aan de hiërarchische lijn en er zal een bijkomende analyse worden uitgevoerd indien de GOB en de EDPBW dat nodig achten. Op basis van bijkomende aanbevelingen zullen ook deze directies een actieplan opstellen.

Luik III.3 van het globale meerjarige preventieplan en luik III.4 van de jaarlijkse actieplannen zijn al meerdere jaren gewijd aan het beheren van psychosociale risico's (PSR's), onder meer door:

·         Een inventaris van de psychosociale risico's en van de indicatoren;

·         Het opstarten en opvolgen via de EDPBW van specifieke risicoanalyses;

·         Het sensibiliseren van de hiërarchische lijn en de personeelsleden over de psychosociale risico's (PSR's);

·         De begeleiding van de leden van de hiërarchische lijn bij elke organisatorische verandering;

·         Preventie omtrent burn-out en bore-out via sensibiliseringscampagnes en de aanwezigheid van interne coaches;

·         Het beheer van de uit- en instroom van personeelsleden via persoonlijke gesprekken;

·         Ziekte- en absenteïsmebeheer;

·         De opvolging van re-integratie door personeelsleden de mogelijkheid te bieden een persoonlijk gesprek te hebben om hen te ondersteunen bij hun terugkeer naar de GOB;

·         De begeleiding van personeelsleden die zich op beroepsvlak niet goed voelen, en hen een luisterend oor bieden;

·         Het opvolgen van kritieke incidenten (bv. een overlijden) door de verschillende optredende partijen te coördineren;

·         De organisatie van een WOW-platform dat alle WOW-actoren samenbrengt om een globale aanpak van de PSR's te kunnen bepalen;

·         Een regelmatige consolidatie van de informatie met betrekking tot WOW op het intranet van de GOB;

·         Begeleiding van de mogelijkheden om een beter evenwicht te vinden tussen beroeps- en privéleven, onder meer via de mogelijkheden om te telewerken.

Elke manager moet tegen juni een actieplan hebben opgesteld, zodat in oktober de actieplannen kunnen worden gebundeld om ze op te nemen in het jaarlijkse actieplan van de GOB.

 

Antwoord op vraag 6 :

 

De GOB heeft een globale risicoanalyse uitgevoerd (opgestart in oktober 2021) die met name deze aspecten behandelt.

 

De resultaten van deze globale risicoanalyse worden momenteel in alle directies voorgesteld en in de directies waar de cijfers het hoogst zijn, wordt een grondigere analyse uitgewerkt.

 

 

Naast de algemene psychosociale risicoanalyse kan ook een risicoanalyse over de psychosociale risico's op het werk worden uitgevoerd op het niveau van een specifieke werksituatie waarin een gevaar is vastgesteld. Deze risicoanalyse wordt bij de GOB systematisch uitgevoerd wanneer dat wordt gevraagd door iemand van de hiërarchische lijn of door minstens een derde van de vertegenwoordigers van het personeel in het basisoverlegcomité. De GOB betrekt daar systematisch de preventieadviseur psychosociale aspecten van de EDPBW bij.

 

Uiteraard zal de GOB, overeenkomstig de codex over het welzijn op het werk, verder gaan met specifieke risicoanalyses wanneer er een gevaar is vastgesteld.

 

We herinneren er ook aan dat elk personeelslid dat meent psychische schade te hebben geleden, eventueel gepaard met fysieke schade, voortvloeiend uit psychosociale risico's op het werk, waaronder onder meer geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op de werkvloer, een beroep kan doen op de interne procedure in het kader van een verzoek om een psychosociale interventie.

 

De interne procedure laat het personeelslid toe bij de vertrouwenspersoon of bij de preventieadviseur psychosociale aspecten te verzoeken om hetzij een formele, hetzij een informele psychosociale interventie.

 

Wanneer het verzoek om formele psychosociale interventie, nadat dat aanvaard is door de preventieadviseur psychosociale aspecten, wordt overgemaakt aan de hoge hiërarchie van de GOB, kan die beslissen een risicoanalyse uit te voeren met het oog op het nemen van de gepaste maatregelen. 

We beklemtonen ook dat elk verzoek om een formele psychosociale interventie voor geweldfeiten, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op de werkvloer bij de GOB met de grootste aandacht wordt behandeld, overeenkomstig de procedure beschreven in sectie 5 van hoofdstuk II van titel 3 van het eerste boek van de codex over het welzijn op het werk.

 

 

Antwoord op vraag 7 :

 

Het personeelsbestand van de GOB op 1 maart 2022 is als volgt

·         992 statutairen;

·         484 contractuelen;

·         257 personeelsleden ter beschikking gesteld van de GOB (MIVB-personeel) en externen (personeelsleden van het CIBG, Mobiris, inspecteurs van Financiën, onafhankelijke vertegenwoordigers van het Rekenhof)

·         4 stagiaires en studenten.