Schriftelijke vraag betreffende de luchtverontreiniging door de Brusselse tunnels en het geval van het Elisabethpark in Koekelberg.
- Indiener(s)
- Michaël Vossaert
- aan
- Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1094)
| Datum ontvangst: 28/01/2022 | Datum publicatie: 08/06/2022 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 21/22 | Datum antwoord: 23/05/2022 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 25/04/2022 | Ontvankelijk | p.m. |
| Vraag | Toen de renovatie van de Leopold II-tunnel werd overwogen, maakte het college van burgemeester en schepenen van Koekelberg zich zorgen over de vervuiling in het Elisabethpark, die onder meer veroorzaakt werd door de uitstoot van schadelijke gassen in de tunnel via de ventilatieroosters die zich in het park bevinden. Het gaat om koolstofmonoxide, stikstofmonoxide, maar ook om fijnstof- en ultrafijnstofdeeltjes. Het College vond het absoluut noodzakelijk om filters te installeren, onder meer voor de fijnstofdeeltjes, te meer daar in oktober 2017 de tunnnel van de Basiliek van Koekelberg de meest vervuilde tunnel van Brussel was.
Het geval van het Elisabeth Park is jammer genoeg geen alleenstaand geval. De resultaten van de metingen van de luchtkwaliteit in de hoofdstad tijdens dezelfde periode waren immers alarmerend. Uit metingen op 190 verschillende plaatsen in onze hoofdstad bleek dat de gemiddelde concentratie stikstofdioxide (NO²) op 1 op de 5 plaatsen boven de Europese norm lag. De vervuiling was het grootst aan de uitgang van de Leopold II-tunnel aan de voet van de Basiliek van Koekelberg. Nu de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een verlaging aankondigt van de alarmdrempels waarboven luchtvervuiling gevaarlijk is voor de gezondheid, vind ik het zeer belangrijk om een balans te kunnen opmaken van de luchtvervuiling die veroorzaakt wordt door de Brusselse tunnels in het algemeen en door de Leopold II-tunnel in het bijzonder. In dat verband wens ik u de volgende vragen te stellen:
|
| Antwoord | Het probleem van de luchtkwaliteit is inderdaad aanzienlijk en ligt aan de oorzaak van meer dan 9.380 vroegtijdige overlijdens per jaar in ons land. Dichtbevolkte steden zoals Brussel worden er niet door gespaard. In dat verband zijn twee recente ontwikkelingen belangrijk: Enerzijds is er de recente herziening van de door de WHO aanbevolen grenswaarden, die aanzienlijk verlaagd werden na decennia van alarmerende wetenschappelijke resultaten over de impact van luchtverontreiniging op de menselijke gezondheid. Anderzijds is er de recente studie van ‘De Luchtzoekers’, die aantoont dat die waarden verre van behaald worden in onze stad. Op sommige plaatsen hebben we meer dan vijf keer de aanbevolen grenswaarden gemeten, wat nogmaals aantoont dat dringend ambitieuze maatregelen genomen moeten worden om de gezondheid van onze burgers te beschermen en in het bijzonder van de burgers die het kwetsbaarst zijn voor die verontreiniging. De luchtverontreiniging in de tunnels wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de emissies van de voertuigen die door de tunnels rijden. In het algemeen stoten alle motorvoertuigen het volgende uit: - stikstofdioxide (NO2), verontreinigende stof die gereguleerd wordt door de richtlijn 2008/50/EG en die problematisch is in alle stedelijke omgevingen; - stikstofmonoxide (NO), waarvan de impact op de gezondheid veel kleiner is en dat niet gereguleerd wordt. In functie van de types motoren en de types uitstotende voertuigen kan het percentage stikstofdioxide in de mix van stikstofoxiden aanzienlijk verschillen. Dankzij de evolutie op lange termijn (d.w.z. in de periode van 2009-2018) van de concentraties stikstofoxiden die gemeten werden in de Leopold II-tunnel (in de richting van de Basiliek) kan het volgende vastgesteld worden: - de concentraties stikstofdioxide zijn ongeveer 55% gedaald in die periode; - de concentraties stikstofmonoxide zijn nauwelijks geëvolueerd. De hoeveelheid stikstofdioxide in de mix van stikstofoxiden is dus aanzienlijk gedaald, van ongeveer 20-25% in 2009 naar 10-15% in 2018. Dat komt onmiskenbaar door de evolutie van het Brusselse wagenpark, namelijk de vervanging van oude motoren en de verandering van het type motor. De observatiegegevens werden geanalyseerd voor de periode 2009-2018, want na die periode hebben de werkzaamheden in de Leopold II-tunnel en vervolgens de COVID-19-pandemie de beschikbaarheid van gegevens aanzienlijk verminderd, waardoor die weinig representatief geworden zijn. Wat de naleving van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de luchtkwaliteit in de wegtunnels betreft, werd in 2018 voor de Leopold II-tunnel het volgende vastgesteld: - de halfuurreferentiewaarde voor koolstofmonoxide (100 ppm) wordt ruimschoots nageleefd; - de halfuurreferentiewaarde voor stikstofdioxide (850 µg/m³) wordt overschreden (84 halve uren van overschrijding verdeeld over 28 dagen); - de uurreferentiewaarde voor stikstofdioxide (400 µg/m³) wordt sterk overschreden (963 uren van overschrijding verdeeld over 166 dagen). Brussel Mobiliteit is verantwoordelijk voor de verbetering van de luchtkwaliteit in de tunnels. In tegenstelling tot de omgevingslucht, waarvan de normen vastgelegd zijn in de Europese richtlijnen, wordt de luchtkwaliteit in de tunnels enkel gereglementeerd door het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 22 december 1994. In het kader van de renovatie van de Leopold II-tunnel werd de ventilatie van de tunnel herzien met als doel de grenswaarden van dat besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering na te leven. Sinds die renovatie worden de door de voertuigen uitgestoten verontreinigende stoffen uitsluitend verwijderd via de in- en uitgangen van de tunnel. De tussenliggende openingen – zoals de opening dicht bij een speelplein in het Elisabethpark – worden enkel gebruikt voor de rookverwijdering en niet meer voor de lozing van verontreinigende stoffen. Er is dus geen risico meer op lokale verontreiniging in de buurt van die openingen, behalve in het geval van een brand in de tunnel. Wat de opvolging van de luchtkwaliteit op de meest verontreinigende plaatsen betreft, zal Leefmilieu Brussel binnenkort een secundair meetnet voor NO2 met passieve buizen opzetten. De gemeten maandelijkse concentraties op de verschillende betrokken sites zullen voor het publiek beschikbaar gesteld worden via de website van Leefmilieu Brussel. Dat net zou sites kunnen bevatten zoals het Elisabethpark in de buurt van de uitgang van de Leopold II-tunnel. Dat zou ervoor zorgen dat de situatie aandachtig opgevolgd kan worden en maatregelen, indien nodig, genomen kunnen worden. Bronnen: Ventilatie van de tunnel: https://mobilite-mobiliteit.brussels/nl/projecten/renovatie-van-de-leopold-ii-tunnel Luchtafzuigopeningen (slide 7): https://mobilite-mobiliteit.brussels/sites/default/files/2018-04-23_renovation_leopold_ii-presentation_riverains_def_aangepast.pdf |