Schriftelijke vraag betreffende het aantal (ongewenste) zwangerschappen tijdens de coronacrisis.
- Indiener(s)
- Bianca Debaets
- aan
- Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 200)
| Datum ontvangst: 31/08/2020 | Datum publicatie: 10/11/2020 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 19/20 | Datum antwoord: 14/10/2020 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 01/09/2020 | Ontvankelijk | p.m. |
| Vraag | Bij het begin van de coronacrisis en de daaropvolgende lockdownperiode waarschuwen verschillende artsen, psychologen en specialisten naast verhoogde spanningen binnen relaties ook voor een mogelijke babyboom. Door plots dag en nacht samen te zijn, vormde de lockdownperiode een soort van vuurproef voor vele relaties. Anderen waarschuwden dan weer dat angst en stress geen gunstig klimaat vormen voor een zwangerschap. Uiteraard is daarbij niet elke zwangerschap gepland of gewenst. Officiële cijfers omtrent zwangerschapsonderbreking zijn schaars, waardoor de meest recente statistieken uit 2017 dateren. In dat jaar werden in België in totaal 17.257 zwangerschapsafbrekingen uitgevoerd. In 1.544 van die gevallen ging het om meisjes in de leeftijdscategorie van 15 tot 19 jaar. Een vijfde van het totale aantal abortussen vond daarbij plaats in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel: - Beschikt u over cijfers die het totale aantal zwangerschappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor dit jaar kunnen duiden? Zo ja, is daar effectief een stijging merkbaar sinds het begin van de lockdownperiode eerder dit jaar? Hoe verhouden deze cijfers zich tegenover de cijfers uit voorgaande jaren? - Hebt u zicht op het aantal vroegtijdig afgebroken zwangerschappen die dit jaar plaatsvonden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Kan u deze cijfers opsplitsen naargelang de leeftijd en de sociaaleconomische toestand van de vrouw in kwestie? In hoeveel gevallen gebeurde de afbreking uit medische noodzaak? Welke andere redenen kwamen het vaakst voor bij deze zwangerschapsafbrekingen? Hoe verhouden deze cijfers zich tegenover de cijfers van de voorbije jaren? Hoe evalueert u deze evolutie? Is er een ‘corona-effect’ merkbaar in deze cijfers? - Welk beleid voert u opdat het aantal ongewenste zwangerschappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verder teruggedrongen kan worden? Op welke manier zet u specifiek in omtrent zwangerschapsbegeleiding en het sensibiliseren rond ongewenste of ongeplande zwangerschappen? Welk structureel overleg en welke samenwerking bestaat er daaromtrent met de Gemeenschappen, de ziekenhuizen en andere betrokken organisaties? Werden er daaromtrent ook specifieke acties ondernomen in het kader van de coronacrisis en de lockdownperiode? |
| Antwoord | In juli 2020 werden in België 10.298 kinderen geboren: 5.817 in Vlaanderen, 3.106 in Wallonië en 1.375 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In de eerste zeven maanden van 2020 werden in België 67.469 baby's geboren. Dit is een stijging van 1,1% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Op gewestelijk niveau was er een stijging van 2,7% in Vlaanderen, een stijging van 0,1% in Wallonië en een daling van 2,6% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze cijfers zijn afkomstig van de voorlopige maandresultaten van de geboortestatistieken die worden berekend op basis van Demobel, de demografische gegevensbank van Statbel (bron: Rijksregister). Wat het aantal abortussen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreft, publiceert de nationale commissie voor de evaluatie van de wet van 3 april 1990 betreffende de vrijwillige zwangerschapsafbreking om de twee jaar een gedetailleerd verslag. Het meest recente verslag is dat van 11 februari 2020, waarin de statistieken over abortussen in België voor het jaar 2016 -2017 zijn opgenomen. In België werden in 2017 in totaal 17.257 abortussen uitgevoerd. Volgens het rapport neemt het aantal vrijwillige zwangerschapsafbrekingen af ten opzichte van voorgaande jaren en daalt het jaarlijks: 19.578 in 2011; 19.013 in 2015; 17.257 in 2017. Op basis van de woonplaats van de zwangere vrouwen blijkt uit dit rapport dat in 2017 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3.500 abortussen werden uitgevoerd (abortuscommissie 2016-2017 p.21). Dit cijfer ligt hoger dan in de andere provincies en kan gemakkelijk worden verklaard door het feit dat Brussel een bepaald aantal vrouwen uit andere gewesten ontvangt, uit gemak vanwege het grote aantal centra voor gezinsplanning (29) of vanwege de wens om anoniem te blijven. Wat de uitsplitsing naar leeftijd betreft: de gemiddelde leeftijd voor vrouwen die abortus laten uitvoeren, is de afgelopen jaren licht gestegen, van 27,6 jaar in 2012 tot 28,5 jaar in 2017. Bovendien is er een opmerkelijke daling van het aantal abortussen bij jongeren van 15 tot 19 jaar en jongvolwassenen van 20 tot 24 jaar. De groep die het meest gebruikmaakt van abortus, blijft de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar. Volgens de commissie wordt deze daling onder meer verklaard door een betere terugbetaling van anticonceptiemiddelen voor jongeren onder de 21 jaar (vanaf 2013) en door een grotere sensibilisering van artsen en gynaecologen voor de verscheidenheid aan anticonceptiemiddelen, met name langdurige anticonceptiemiddelen. Volgens de deskundigen van de commissie spelen deze maatregelen een belangrijke rol bij het voorkomen van ongewenste zwangerschappen. Uit het rapport blijkt ook dat het merendeel van de abortussen in Brussel en Antwerpen plaatsvindt. Bijna 20% van de abortussen werd uitgevoerd in de hoofdstad, terwijl 16% in Antwerpen plaatsvond. Volgens het verslag van de commissie hebben de aangehaalde redenen vooral te maken met gezondheidsproblemen van de moeder, gezondheidsproblemen van het kind, maar ook met de ‘precaire situatie’ van de vrouw (psychologisch, persoonlijk of materieel, enz.), zoals relatieproblemen, zwangerschap na verkrachting of incest, enz. NB: In 2020 heeft de commissie een nieuw abortusregistratieformulier voor artsen ontwikkeld. Dit zal het mogelijk maken om de moeilijkheden die de vrouw ertoe hebben gebracht voor abortus te kiezen beter te begrijpen. Het formulier bevat onder meer een uitgebreide lijst van specifieke situaties. Het is op dit moment nog te vroeg om het ‘corona’-effect op de kwestie van geboorten, het gebruik van anticonceptie en de praktijk van de vrijwillige zwangerschapsafbreking te beoordelen, maar we zullen dit in de nabije toekomst bekijken. Betreffende uw vraag over het volksgezondheidsbeleid dat de GGC wil voeren ‘om het aantal ongewenste zwangerschappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te verminderen’, moeten we in de eerste plaats de zogenaamde ‘seksuele opvoeding’ op school (vorming betreffende het relationele, seksuele en affectieve leven) veralgemenen, om jongeren zo goed mogelijk te informeren over anticonceptiemethodes of thema's zoals verlangen, het lichaam, instemming, grenzen, seksualiteit en gewenste of ongewenste zwangerschappen. Vervolgens zijn de GGC en de FGC ook van plan om centra voor gezinsplanning te ondersteunen en te versterken. Deze verrichten immers een enorm werk op het gebied van bewustmaking en voorlichting over seksuele en reproductieve rechten, leveren voorbehoedsmiddelen en de noodpil, bieden gynaecologische raadplegingen aan en stellen abortussen voor. Tijdens de inperkingsperiode heeft de GGC de twee door de GGC erkende planningscentra (Rosa en City plannings) ondersteund met beschermingsmateriaal (maskers, handschoenen, hydroalcoholische gel, enz.) zodat ze beschikbaar konden blijven voor hun patiënten en vrouwen in nood konden blijven begeleiden. https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/rapport_fr_2016-2017.pdf https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/rapport_fr_2016-2017.pdf |