Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de mogelijkheid tot openluchtzwemmen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Indiener(s)
Cieltje Van Achter
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 237)

 
Datum ontvangst: 02/03/2020 Datum publicatie: 15/05/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 15/05/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
13/03/2020 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag    Elke belangrijke en zichzelf respecterende stad in Europa beschikt over publieke openluchtzwemfaciliteiten. Openluchtzwemmen is behalve een sportieve activiteit ook een vorm van sociale interactie en laat mensen in contact komen met hun omgeving en de natuur. De beschikbaarheid van openluchtzwemfaciliteiten heeft dan ook een grote invloed op de levenskwaliteit in de stad.

Er zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een groot aantal natuurlijke wateren aanwezig (vijvers, beken, meren en de Zenne) maar de meeste van deze wateren zijn kwalitatief niet meer geschikt om in te zwemmen. Het moet bijgevolg de bedoeling zijn om deze Brusselse vijvers en stromen terug toegankelijk maken zodat de Brusselaar hier op een warme zomerdag (zoals er tijdens de laatste zomer heel wat waren) verkoeling kan zoeken. Bovendien engageert uw regering zich in het Regeerakkoord ook om zowel permanente als tijdelijke projecten voor openluchtzwembaden te steunen en om koele zones te vrijwaren door de uitbreiding van publieke toegangspunten tot drinkwater en openbare baden en douches te ondersteunen.

Leefmilieu Brussel (LB) voerde in de zomer van 2018 een interne studie uit over de fytosanitaire kwaliteit van enkele Brusselse vijvers met als doel om die vijvers aan te wijzen waar baden toegelaten zou kunnen worden. LB heeft daartoe 20 sites op basis van verschillende criteria (zoals de locatie, de toegankelijkheid, de oppervlakte, de diepte, het algemene aspect, de morfologie of het ecologische potentieel, etc.) vooraf geselecteerd om vervolgens de waterkwaliteit te monitoren om na te gaan of deze voldoet aan de eisen van de Europese richtlijn betreffende de zwemwaterkwaliteit. Deze bacteriologische controle werd uitgevoerd in de periode van 16 juni tot 16 september 2018 (i.e. de openingsperiode van een eventueel badseizoen in Brussel). Dit leverde een eerste algemene beoordeling op van de kwaliteit van de geselecteerde vijvers.

In dat kader werd door uw voorganger tevens een lijst bezorgd van 21 vijvers met voldoende “reglementaire” bacteriologische kwaliteit. LB heeft vervolgens onderzocht welke van deze vijvers het meest geschikt zijn om als proefproject te dienen gedurende de zomer van 2019 en, op vraag van de vorige regering, een overeenkomst afgesloten met de vzw Pool is Cool om afgelopen zomer zwemmen mogelijk te maken in een testfase in de Neerpedevijver (Anderlecht), de vijver van de Koninklijke Visserij (Watermaal-Bosvoorde) en de vijver van het Terkamerenbos (Brussel-Stad). Pool is Cool was verantwoordelijk voor de logistiek, de communicatie en de omkadering en LB moest de bacteriologische kwaliteit van de vijvers controleren en de organisatie en de contacten met andere overheden faciliteren. Deze testfase moest de potentiële impact op de ecosystemen en de omgeving evalueren.

Uiteindelijk bleek uit deze testfase dat het niet vanzelfsprekend was om de waterkwaliteit voor de zwemmers te garanderen in de drie geselecteerde vijvers. Verschillende proefprojecten werden uitgesteld, en uiteindelijk zijn die in het Terkamerenbos en de Koninklijke Visserij zelfs helemaal niet kunnen doorgaan. Er werden immers concentraties van schadelijke bacteriën aangetroffen die waarschijnlijk het gevolg waren van het feit dat rioolwater in de vijvers terecht was gekomen en door uitwerpselen van vogels.

In oktober 2019 hebt u aangekondigd dat u het eindrapport met de globale evaluatie van dit initiatief begin november 2019 zou ontvangen en dat u die evaluatie met belangstelling afwacht. U kondigde tevens aan dat de resultaten eind november aan het publiek en de pers zouden worden voorgesteld. Op basis daarvan zou u vervolgens nagaan hoe op een duurzame manier bepaalde vijvers geschikt kunnen gemaakt worden voor openluchtzwemmen.

Tenzij ik iets gemist heb, heb ik nog geen nieuws vernomen omtrent de resultaten van het eindrapport met de globale evaluatie.

Graag had ik u hieromtrent de volgende vragen gesteld:

-              Hebt u budgettaire middelen voorzien om permanente of tijdelijke projecten voor openluchtzwembaden alsook de uitbreiding van publieke toegangspunten tot drinkwater en openbare baden en douches te ondersteunen? Zo ja, over welke bedragen gaat het dan? Zo neen, wat wordt er dan precies bedoeld met het woord “steunen” (zoals dat in het Regeerakkoord wordt geformuleerd)?;

-              Gaat u actie ondernemen om de verontreiniging door rioolwater en dierlijke uitwerpselen aan te pakken om alzo meer vijvers geschikt te maken voor zwemactiviteiten? Zo ja, welke maatregelen neemt u hiertoe?;

-              Hebt u het eindrapport met de globale evaluatie van dit initiatief reeds ontvangen? Zo neen, wanneer worden de oplevering en voorstelling van dit rapport verwacht? Zo ja, wat waren de resultaten van dit rapport en waarom werden deze nog niet voorgesteld aan het publiek en de pers?
 
 
Antwoord    Ik ondersteun de ontwikkeling van openluchtzwembaden en de uitbreiding van openbare toegangspunten tot drinkwater en openbare baden en douches.

Hoewel er nog geen precies bedrag aan deze activiteiten is toegewezen, zijn er stroomopwaarts al acties ondernomen en komen meerdere projecten geleidelijk aan op gang.

Wat de openluchtzwembaden betreft, vond er op 5 december 2019 een rondetafelgesprek plaats in aanwezigheid van mijn kabinet; dit gesprek volgde op de testfase met drie vijvers in de zomer van 2019.

De andere deelnemers aan het rondetafelgesprek waren de vzw Pool is Cool, de afdeling Water van Leefmilieu Brussel, de Haven van Brussel en Natagora.

Het debat had tot doel de lessen te trekken uit de testfase en een evaluatie te maken van de genomen initiatieven om de Brusselaars in staat te stellen in open lucht te zwemmen in Brussel en de mogelijkheden om op lange termijn in open lucht te baden te bespreken.

Het staat vast dat er een reële vraag is en dat er reden is om na te denken over vaste plaatsen waar mensen in open lucht kunnen baden.

Er worden meerdere mogelijkheden naar voren gebracht:

- creatie van een openluchtzwembad met een filtersysteem via natuurlijke of chloorloze lagunering (UV, zoutbehandeling …). Dit zwembad kan een drijvend zwembad zijn dat op het kanaal is geïnstalleerd of een meer klassiek openluchtzwembad zoals er vroeger bestonden in Brussel;

- selectie van een of meerdere vijvers die moeten worden losgekoppeld van de riolering en het watersysteem. De behandeling kan dan plaatsvinden door middel van lagunering in een gesloten circuit;

- organisatie van korte sportevenementen in het kanaal (bv. op een zondag wanneer er geen scheepvaartverkeer is). Dit soort activiteiten vindt vandaag al plaats in het kanaal enkele kilometer stroomafwaarts. Deze mogelijkheid moet worden geëvalueerd en voorbereid in nauwe samenwerking tussen de Haven van Brussel, verantwoordelijk voor de exploitatie van het kanaal, en Leefmilieu Brussel, verantwoordelijk voor de controle van de kwaliteit van het kanaalwater.

Daarom heb ik aan Leefmilieu Brussel de opdracht gegeven een haalbaarheidsstudie uit te voeren om de mogelijkheden te onderzoeken om een watervlak om te vormen tot een zwemvijver.

Een van de mogelijkheden is de aanleg van de Mayfair-vijver in het Pedepark in Anderlecht.

Er dient echter te worden vermeld dat deze vijver momenteel onder het beheer van de gemeente Anderlecht valt.

Gezien de ligging, de bestaande sportinfrastructuur (het sport- en cultuurcentrum Mayfair van de gemeente Anderlecht) en de beperkte verbindingen met de rest van het watersysteem, lijkt deze vijver relatief gemakkelijk te transformeren voor dit doel.

Deze studie maakt ook deel uit van het Operationeel Plan van de Neerpedebeek.

De studie - die momenteel wordt afgerond - evalueert de mogelijkheden voor een coherente ontwikkeling van alle groene ruimten rond de vijvers van de Pede.

De haalbaarheidsstudie voor de aanleg van een zwemvijver omvat een technische beoordeling en een financiële raming van de inrichtingen en de beheerskosten van een dergelijke zwemplek.

Voor deze studie is een budget van € 100.000 uitgetrokken en het bestek wordt momenteel afgerond.

Het is nog te vroeg om een financiële raming te maken van de aanleg van een dergelijke zwemvijver.

Op basis van de conclusies van de haalbaarheidsstudie die eind 2020-begin 2021 wordt verwacht, zal er aan de Brusselse Hoofdstedelijke Regering een voorstel worden geformuleerd om te bepalen welke overheidsinstantie verantwoordelijk is voor een dergelijk project en welke middelen nodig zijn om het uit te voeren.

Daarnaast zou een tijdelijk project van openluchtzwembad kunnen worden geïnstalleerd aan de Biestebroekkaai.

De vzw Pool is Cool heeft voorgesteld een dergelijk evenement uit te werken voor deze zomer (2020).

Dit evenement zou deel uitmaken van de tijdelijke bezetting van de kade in afwachting van een permanente ontwikkeling van de openbare ruimte.

De besprekingen met de Haven van Brussel, Beliris en de gemeente Anderlecht zijn aan de gang.

Hetzelfde geldt voor de toegangspunten voor drinkwater of openbare douches, waarvoor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan het begin van de legislatuur is toegetreden tot de Blue Community (die de ontwikkeling van dergelijke toegangspunten sterk aanmoedigt), om de actoren en verenigingen aan te moedigen zich in die richting te engageren en zo geschikte projecten voor te stellen.

Via de Blue Community is de steun voor dit soort projecten momenteel concreet geworden.

Gelet op de resultaten van de testfase in de zomer van 2019, de grote wisselwerking tussen de oppervlaktewateren, de overstorten en het afvloeiend water evenals het ontbreken van een zuiveringssysteem (bv. door middel van lagunering), is het moeilijk om een waterkwaliteit te garanderen die voldoet aan de normen zoals vastgelegd in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 23 april 2009 betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit.

Om die reden werd beslist voorrang te geven aan de mogelijkheid om zwemvijvers te ontwikkelen die losgekoppeld zijn van de rest van het netwerk en die zouden worden behandeld door een systeem van lagunering in gesloten circuit.

Deze benadering wordt dus onderzocht in de haalbaarheidsstudie (waarvan hierboven sprake was). In het kader van deze studie zal er concreet worden bekeken of de Mayfair-vijver als zwemvijver kan worden aangelegd.

Afhankelijk van de resultaten van deze studie, de financiële en organisatorische implicaties en de prioriteiten van de regering, kunnen in een later stadium andere vijvers worden overwogen.

In de haalbaarheidsstudie moet ook worden gekeken naar systemen voor een continue en/of snelle beoordeling van de zwemwaterkwaliteit.

In de zomer van 2018 heeft Leefmilieu Brussel een interne studie uitgevoerd naar de fytosanitaire kwaliteit van de vijvers om na te gaan waar baden zou kunnen worden toegestaan.

Deze studie identificeerde 19 watervlakken (vijvers, kanaal, Zenne) waarvan de kwaliteit bevredigend wordt geacht ten opzichte van de normen die zijn vastgelegd in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 23 april 2009 betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit. Naar aanleiding van deze resultaten had mijn voorgangster, mevrouw Fremault, aan de pers meegedeeld dat zij van plan was een in de tijd beperkte testfase uit te voeren met betrekking tot 6 vijvers met water van voldoende kwaliteit.

Na overleg met de gemeenten, de Haven van Brussel en passende effectbeoordelingen werden uiteindelijk 3 vijvers geselecteerd: de grote Pedevijver in Anderlecht, de vijver van de Koninklijke Visserij in Watermaal-Bosvoorde en de vijver van het Terkamerenbos in Brussel-Stad.

Op vrijdag 19 en zaterdag 20 juli 2019 werd in de gewestelijke Pedevijver in Anderlecht een badzone van 25 x 25 m geopend voor het publiek.

Dit evenement was een succes.

Veel Brusselaars toonden hun interesse en ongeveer 400 zwemmers waagden zich in de grote Pedevijver.

Helaas stond de kwaliteit van het water de organisatie van de andere geplande evenementen niet toe.

De lessen van deze testfase werden in het parlement besproken op 16 oktober 2019 en 22 januari 2020 naar aanleiding van de vragen van mevrouw Gladys Kazadi Muanangabu Kaniki (mondelinge vraag) en de heer Loewenstein (schriftelijke vraag nr. 78).

De resultaten van de testfase werden aan de pers meegedeeld in het kader van de organisatie van het rondetafelgesprek op 5 december 2019.

Er werd ook een verslag opgesteld door de vzw Pool Is Cool en dit verslag werd aan mijn kabinet voorgesteld tijdens een vergadering tussen Leefmilieu Brussel, Pool is Cool en mijn kabinet in november 2019.

Naar aanleiding van deze lessen en gesprekken met Leefmilieu Brussel, de burgers en de verenigingswereld kreeg Leefmilieu Brussel dus de opdracht een haalbaarheidsstudie uit te voeren voor de Mayfair-vijver.

Ik zal niet nalaten de resultaten van deze studie voor te stellen aan de burgers en het parlement.