Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de start van de uitbreiding van de klassering van de gevangenis van Sint-Gillis.

Indiener(s)
Jamal Ikazban
aan
Pascal Smet, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 209)

 
Datum ontvangst: 13/07/2020 Datum publicatie: 02/10/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 04/08/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
16/07/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Zoals we weten, zou het toekomstige gevangeniscentrum in Haren - wanneer en als het er komt - meer waardige en humane detentieomstandigheden moeten bieden en uiteindelijk de oude gevangenissen in Sint-Gillis, Vorst en Berkendaal moeten vervangen. Dit dossier heeft diverse ontwikkelingen doorgemaakt, maar dit zou een concreter vervolg geven aan de GBV, die stelt dat de regering zal onderzoeken of het wenselijk is om de controle te verwerven over de gronden van het Weststation, Schaarbeek Vorming en de gevangenissen van Sint-Gillis en Vorst.

Op 11 juni jl. heeft de Brusselse regering ingestemd met de start van de procedure om bepaalde delen van de gevangenis van Sint-Gillis te beschermen omwille van de esthetische, historische en sociale waarde ervan.1 Ik zou eerder moeten spreken van de start van de uitbreiding van een bescherming van de site, aangezien de opmerkelijke gevels en daken in april 2015 werden beschermd.

Wij vernemen dat de bescherming zou worden gestart voor de wachttorens, de centrale hal, de toegangspoort, de kapel en de binnenhoven, dat wil zeggen:

- de hele ringmuur aan de kant van de Ducpétiauxlaan en de uitsteeksels aan beide zijden, tot aan de eerste torentjes;
- alle wachttorens die de omtrek van de gevangenis afbakenen;
- de tuinen aan weerszijden van de ingang, achter de ringmuur aan de Ducpétiauxlaan;
- de gevels en daken van de oorspronkelijke uitstekende delen van de ingang die toegang geeft tot de centrale vleugel van de gevangenis, inclusief het binnenplein dat wordt afgebakend door de toegangsgebouwen, maar ook de gevels en daken van de centrale kern met de kapel in zijn geheel en de eerste overspanning van de vleugels waarin de cellen zijn ondergebracht die ermee verbonden zijn, evenals de gevels en daken van de centrale vleugel die zich in het verlengde van de ingang bevinden.

Terwijl een groene multifunctionele toekomst voor de site zelf al zou gepland worden wegens de bijzondere erfgoedwaarde van de site en de ligging, om in Brussel ook een wijk te creëren zoals het Groen Kwartier in het hartje van Antwerpen in Brussel te kunnen evenaren.

De aanleg van dit Groen Kwartier, een groene plek in het centrum van de stad, waarmee in 2007 is begonnen2, werd eind januari 2019 afgerond. Het werd gebouwd op de fundamenten van een voormalig militair hospitaal, gelegen in een park van 8 hectare.3

Tussen de start van de klasseringsprocedure en het project van de Groene Wijk is de erfgoed-, voetgangers- en stedenbouwkundige ambitie voor de toekomst van de gevangenis van Sint-Gillis reëel. Een dergelijk project dreigt ontevredenheid en verkeershinder te veroorzaken.

Het is in ieder geval een spannend project, en ik ben er zeker van dat de burgemeester van Sint-Gillis, in andere omstandigheden, gepassioneerd zoals we hem kennen, met u gesproken moet hebben over deze site en de dromen die hij er voor heeft. Ik deel uiteraard het enthousiasme van de staatssecretaris en Charles Picqué. Maar deze kwestie is op de lange termijn, en de ontwikkelingen gaan zoals bekend alle kanten op: tussen de machtsniveaus, een stap vooruit, een stap terug. Misschien is het nuttig om de balans op te maken.

Daarom wens ik een antwoord op volgende vragen:

- De procedure om de classificatie van bepaalde delen van de gevangenis van Sint-Gillis te starten, is net begonnen. Kan u ons meer vertellen over de opgestarte procedure en de agenda?

- De gemeente Sint-Gillis is vermoedelijk een fervent voorstander van de classificatie van de gevangenisgebouwen, maar dat is misschien niet voor alle betrokken partijen het geval. Het is geen geheim dat de Regie der Gebouwen al in 2015 niet echt blij was met de bescherming van deze gebouwen, omdat de beperkingen die dit met zich mee zou brengen voor het gebruik van het gebouw voor de huidige doeleinden, erdoor verhoogd zouden worden. Kan u ons de situatie hieromtrent toelichten?

- Deze vraag roept onmiddellijk een andere op, en mijn behoefte aan geruststelling zal u niet verbazen: welke gevolgen kan een eventuele klassering hebben voor de levenskwaliteit van de gedetineerden enerzijds en voor de werkomstandigheden van het personeel anderzijds?

- Het federale niveau beheert ook de toekomstige gevangenis van Haren, die zich nog altijd in de planningsfase bevindt en kennelijk is het einde van de werken nog steeds gepland in de lente van 2022, als alles goed gaat. Dit is uiteraard de voorwaarde voor toekomstige projecten in Sint-Gillis en Vorst. Kan u ons zeggen hoe het staat met de contacten tussen de Brusselse regering en haar federale evenknie? In welk jaar moet de bouw van de toekomstige site beginnen?

- Wat zou in dat geval gebeuren met de twee andere gevangenissen?


1 https://m.lavenir.net/cnt/dmf20200611_01482153/classement-lance-pour-la-prison-de-saint-gilles-un-potentiel-enorme-pour-un-nouveau-quartier
2 https://jacquesteller.files.wordpress.com/2017/10/rapport_et_groenekwartier.pdf
3 https://www.lesoir.be/203722/article/2019-01-30/quartier-vert
 
 
Antwoord    1/
De toegangspoort van de gevangenis van Sint-Gillis werd al op 2 april 2015 beschermd.

Op verzoek van het college van burgemeester en schepenen van Sint-Gillis werd de bescherming onlangs uitgebreid naar andere delen.

Zoals voorzien door het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening moet een procedure worden gevolgd vooraleer tot de definitieve bescherming van de voorgestelde delen wordt overgegaan.

De betrokken partijen, met name de gemeente, de eigenaar en de Regie der Gebouwen, als beheerder, werden ingelicht over het regeringsbesluit. Ze hebben dus meteen de mogelijkheid gehad om binnen de 45 dagen hun eventuele bezwaren over de beschermingsprocedure bekend te maken.

Die bezwaren werden voorgelegd aan de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, dat binnen de 45 dagen een advies uitbrengt.

Rekening houdend met de geformuleerde bezwaren en het advies van de KCML wordt nadien een besluit opgesteld om tot een definitieve bescherming over te gaan binnen een maximumtermijn van twee jaar, die ingaat van zodra de aanvang van de procedure wordt bekendgemaakt.

Het is hier uiteraard niet de bedoeling om tot het eind van die maximumtermijn te wachten. Er zal sneller een definitief besluit worden aangenomen.


2/
Het college van burgemeester en schepenen van de gemeente Sint-Gillis is inderdaad voorstander van de bescherming van de gevangenisgebouwen. Het is overigens zelf de aanvraag voor de beschermingsuitbreiding begonnen.

In het kader van de aktename van de aanvraag en de bekendmaking ervan heeft de Regie der Gebouwen bezwaren over de bescherming geformuleerd. Het bezwaar over het gebruik zelf van de gevangenis is het volgende: ze is van oordeel dat een beschermingsmaatregel eisen zou opleggen die onverenigbaar zijn met het huidige gebruik en de huidige middelen van de site, wat tot een hachelijke situatie zou leiden.

Er moet hier worden opgemerkt dat de bescherming hoofdzakelijk de buitenkant van de gevangenisgebouwen betreft. De impact op de eventuele interieurrenovaties zou dus eerder beperkt blijven. Dat geldt ook voor de aanpasbaarheid, zowel voor de huidige als de toekomstige bestemming.

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen is van haar kant bezorgd over het huidige gebruik van de site en benadrukt in haar advies na de aktename van de beschermingsaanvraag dat de uitbreiding van de bescherming tot bepaalde delen van de gevangenis van Sint-Gillis geen obstakel zou mogen vormen voor toekomstige stappen ter verbetering van de leefomstandigheden van de gevangenen.

Zoals eerder aangegeven, kan de Regie der Gebouwen opnieuw haar bezwaren meedelen ter gelegenheid van de start van de procedure tot bescherming van bepaalde delen van de gevangenis van Sint-Gillis.


3/
Er zijn contacten met de federale regering maar voorlopig heeft die geen duidelijk programma en evenmin haar bedoelingen aangekondigd over de toekomst van de sites van Sint-Gillis en Vorst. Met mijn collega’s van de regering verzeker ik me er natuurlijk van dat we alle mogelijke hefbomen zullen benutten om van die sites een bevoorrechte plaats te maken, in het belang van de Brusselaars.


4/
Het doel is een echte nieuwe Brusselse wijk met een gemengd en open programma die de waardering van het erfgoed en de hedendaagse architectuurkwaliteit op elkaar afstemt.