Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de resultaten van de studie van het Federaal Agentschap voor de Schuld over het scenario van een herfederalisering van het beheer van de schulden van de gefedereerde entiteiten en de gemeenten.

Indiener(s)
Emmanuel De Bock
aan
Sven Gatz, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Financiën, Begroting, Openbaar Ambt, de Promotie van Meertaligheid en van het Imago van Brussel (Vragen nr 141)

 
Datum ontvangst: 13/07/2020 Datum publicatie: 02/10/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 03/08/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
16/07/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Op woensdag 17 juni hebben de leidinggevenden van het Federaal Agentschap voor de Schuld, naast de presentatie van hun jaarverslag 2019, de resultaten bekendgemaakt van een studie die ze onlangs hebben uitgevoerd om de gevolgen te analyseren van een hypothetische herfederalisering van het beheer van de schulden van de gewesten en de gemeenschappen. De resultaten van deze studie tonen aan dat, als de gefedereerde entiteiten zich op de markten zouden financieren via het Federaal Agentschap van de Schuld, ze aanzienlijke schaalvoordelen zouden kunnen realiseren qua rentelasten, aangezien ze zouden kunnen lenen tegen lagere tarieven. Aangezien de gecumuleerde schuld van de gewesten en gemeenschappen 63,2 miljard euro bedraagt, zouden de gefedereerde entiteiten op lange termijn ongeveer 200 miljoen euro per jaar kunnen besparen op de rentelasten. De directeurs van het Federaal Agentschap voor de Schuld gaven echter aan dat dit slechts een technisch advies was en dat zij niet pleitten voor een herfederalisering van het beheer van de schulden van de gewesten en de gemeenschappen.

In zijn antwoord op een vraag van het dagblad “L’Echo”, gaf de Waalse Minister voor Financiën en Begroting, Jean-Luc Crucke, toe dat het aangaan van leningen via het Federaal Agentschap voor de Schuld het Waals Gewest waarschijnlijk in staat zou stellen om interessantere rentetarieven te genieten. Hij wees er echter op dat een herfederalisering van het beheer van de schulden van de gefedereerde entiteiten zou kunnen leiden tot een verhoging van de rentevoeten voor de schuld van de federale overheid, wat uiteraard aanleiding zou geven tot ontevredenheid bij de federale overheid. Bovendien herinnerde de Waalse minister van Financiën en Begroting eraan dat de gewesten en gemeenschappen er al in slaagden zich op de markten te financieren tegen bijzonder lage rentetarieven. Minister Crucke voegde eraan toe dat het beheer van de schulden van de gewesten en de gemeenschappen toevertrouwen aan het federale agentschap duidelijk in strijd zou zijn met het beginsel van de budgettaire verantwoordelijkheid van de gefedereerde entiteiten, een beginsel dat aan de basis ligt van de laatste twee staatshervormingen. De minister van Begroting van de regering van de Federatie Wallonië-Brussel, Frédéric Daerden, gaf van zijn kant aan dat hij openstaat voor andere mechanismen en dat hij de federale minister van Financiën heeft uitgenodigd om de inspanningen te coördineren om schadelijke concurrentie tussen de verschillende entiteiten van het land op de financiële markten te vermijden.

Graag een antwoord op volgende vragen:

- Bent u op de hoogte van de resultaten van de studie die het Federaal Agentschap voor de Schuld heeft uitgevoerd over het scenario van een herfederalisering van het beheer van de schulden van de gewesten en gemeenschappen? Zo ja, welke lessen hebt u er dan uitgetrokken? Hoeveel zou het Brussels Hoofdstedelijk Gewest volgens de resultaten van deze studie kunnen besparen op de rentelasten als het zou beslissen om op de markten te lenen via het Federaal Agentschap voor de Schuld?

- Kan u ons een raming geven van de financieringsbehoeften van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het jaar 2020? Hoeveel heeft ons Gewestelijk Agentschap van de Schuld sinds 1 januari 2020 al op de markt weten te brengen? Kunt u ons de gemiddelde rentevoet meedelen die ons gewest heeft betaald voor de leningen die het in de eerste helft van het jaar 2020 heeft afgesloten? Is deze rentevoet aanzienlijk hoger dan de gemiddelde rentevoet van de leningen die het Federaal Agentschap voor de Schuld in dezelfde periode van zes maanden heeft afgesloten?

- Heeft de Brusselse regering reeds de mogelijkheid onderzocht om een beroep te doen op de diensten van het Federaal Agentschap voor de Schuld om de financieringsbehoeften van het Gewest te dekken, of is zij van plan dit te doen? Wat zijn volgens de analyse van uw administratie de voor- en nadelen van een dergelijk mechanisme? Hebt u de federale minister van Financiën, Alexander De Croo, ontmoet om de mogelijkheid te bespreken om het beheer van de gewestelijke schuld toe te vertrouwen aan het Federaal Agentschap voor de Schuld?

- Tot slot zal u zich herinneren dat ik hetzelfde mechanisme in gedachten had om de gemeentelijke schulden samen te voegen met die van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze optie kan indien nodig op korte termijn worden uitgevoerd tussen de 19 gemeenten en het Brussels Gewest. Destijds schatte ik de rentewinst op enkele tientallen miljoenen euro's voor de gemeenten die gebruik zouden kunnen maken van de leenfaciliteit op de financiële markten van het Gewest en de zeer lage tarieven ervan. Moeten we, alvorens het beheer van de gewestelijke schuld eventueel te herfederaliseren, het beheer van onze gemeentelijke schulden niet samenvoegen met dat van het Gewest?
 
 
Antwoord    We hebben nota genomen van de slide die werd voorgesteld door het Federaal Agentschap van de Schuld ter gelegenheid van de voorstelling van zijn jaarrapport 2019. Dit was evenwel erg beknopt en verklaarde simpelweg dat “de intrestvoet van het Agentschap 0,30% (of soms zelfs 0,40 tot 0,50%) lager was dan die van de Gewesten en Gemeenschappen’ en “dat dit op termijn kon neerkomen op een besparing van 200 miljoen aan intrestlasten per jaar”. Men kent de hypothesen niet die het Federaal Agentschap van de Schuld heeft gehanteerd om deze bedragen naar voor te kunnen schuiven. Men veronderstelt dat het agentschap voorstelt om de gefedereerde entiteiten direct te financieren tegen zijn eigen financieringskost zonder aanpassing per entiteit, vandaar de geciteerde besparingen.

De op dit ogenblik gedeelde informatie is dus te beperkt om er lessen uit te trekken of om het bedrag te berekenen dat het BHG zou kunnen besparen.

De financieringsbehoeften 2020 van het BHG zijn, waar het de directe schuld betreft, gestegen tot 1,5 miljard, waarvan een gedeelte (414 miljoen) werd voorgefinancierd tijdens het laatste trimester 2019. Het geheel van deze behoeften is gedekt sinds begin juni. De financieringsgraad van de uitgevoerde operaties tijdens het eerste semester loopt op tot 0,86% en tot 0,74% indien men enkel rekening houdt met het verplichte formaat voor een gemiddelde maturiteit van 30 jaar.

Indien men het rendement van een OLO op 30 jaar beschouwt, kan men vaststellen dat het gemiddeld heeft geschommeld rond 0,72% tijdens het eerste semester 2020 en rond 0,77% sinds de sanitaire crisis van maart. Indien men de financieringsmarges analyseert van de gefedereerde entiteiten (wat obligaties aangaat en dit op basis van de beschikbare gegevens) tegenover de federale, dan wordt zeer duidelijk dat het BHG in staat is om de meest krappe marges te bekomen (gemiddeld ongeveer 0,10%). Dit staat in contrast met de andere gefedereerde entiteiten die zich financieren met marges die 2 à 3 keer hoger liggen.

Indien we meer informatie bekomen over de onderliggende hypotheses die het Federaal Agentschap van de schuld heeft gehanteerd, dan zullen we zeker de studie meer in het detail analyseren en zullen we de voor- en nadelen kunnen vergelijken. We kunnen evenwel al aangeven dat een herfederalisering van het beheer van de schuld op zich niet vanzelfsprekend is, zowel vanuit een financieel, als vanuit een juridisch oogpunt.


- Enkele onderscheidende elementen in financiële termen:

Het Federaal Agentschap van de Schuld financiert zich hoofdzakelijk door middel van zijn OLO-lijnen (lineaire obligaties) voor, in het algemeen, verscheidene miljarden. Zijn punctuele emissies maken het noodzakelijk om een beroep te doen op talrijke investeerders en dealers om aanzienlijke behoeften te kunnen dekken, waarbij deze operaties gerealiseerd worden door een panel van banken-dealers zodanig dat de syndicatie verzekerd wordt.

De Front Office van ons Agentschap van de Schuld financiert zich op een andere manier (reverse equity); ze bestaat erin op elk om op elk initiatief van een investeerder te antwoorden, waarbij het gemiddeld gaat om enkele tientallen miljoenen. Enkel die initiatieven die vallen binnen de vooraf gecommuniceerde nauwe marges worden dan weerhouden. Dit systeem waarborgt een betere opvolging van de markt en tegelijk een quasi constante aanwezigheid? Wat meer is, het laat toe om het financieringsrisico te reduceren en om de instapmomenten beter te spreiden over het hele jaar.

Men dient op te merken dat de aanbiedingen moeten beantwoorden aan een hele serie specifieke voorwaarden, eigen aan de gewestelijke portefeuille, zowel vanuit een strategisch als operationeel oogpunt: liquiditeitsratio’s, evenwichtige spreiding van de formaten, spreiding van het afschrijvingsplan, eventuele overeenstemming met een afgeleid product enz.

Zoals reeds vermeld door de Waalse begrotingsminister in het artikel in l’Echo zou een herfederalisering van de schuld ook een verhoging betekenen van de financieringskost van het federale niveau. Indien het federale niveau zou ontlenen voor de gefedereerde entiteiten, dan zouden de financiële markten uiteraard hun prijzen aanpassen. De winst voor het federale en de gefedereerde entiteiten samen genomen, zou in werkelijkheid beperkt zijn.

Wat meer is, de mutualisering van de financieringskosten zou voornamelijk ten goede komen aan de entiteiten die een hoger risicoprofiel hebben, wat strijdt met het principe van de budgettaire verantwoordelijkheid (zoals ook de Waalse minister van begroting reeds vermeldde). Het feit dat entiteiten zichzelf financieren op de markten draagt bij tot het responsabiliseren bij het budgettair en financieel beheer, precies omdat ze zelf de financiële markten moeten overtuigen.


- Op juridisch vlak:

Artikel 49 van de bijzondere financieringswet bepaalt dat de Gemeenschappen en Gewesten autonoom zijn op het gebied van financiering. Ze genieten dus elke vrijheid om hun financiering te organiseren volgens hun behoeften.

De Belgische federale structuur legt dus niets op aan de gefedereerde entiteiten of het nu gaat om eigen financiering of via het federale niveau.

Rekening houdend met bovenstaande elementen en met het feit dat we geen kennis hebben van een studie, werd de kwestie niet aangekaart tijdens een recente vergadering van het Overlegcomité of de ad hoc interministeriële conferentie.

Op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikken we over het BGHGT (het Brussels Gewestelijk Herfinancieringsfonds van de Gemeentelijke Thesaurieën) dat een instrument is dat bestemd is als financieringshulp van de lokale entiteiten in het BHG. Dit instrument geniet van de gewestelijke waarborg en laat de lokale entiteiten toe -indien ze het vragen- om zich te financieren tegen betere voorwaarden dan wanneer ze dit alleen moeten doen.

Zoals ook voor de voorgaande vraag (financiering van de gefedereerde entiteiten door het federale niveau) zoutasten het voorstel van een directe financiering van de gemeenten door de BHG de gemeentelijke autonomie aan. Deze autonomie gaat samen met budgettaire responsabilisering, waarover hoger reeds gesproken.

Ook zou de financiering van de gemeenten, zoals hoger reeds aangegeven, de vraag doen rijzen naar de omvang van de mutualisering van de individuele risico’s, wat rechtstreeks het risicoprofiel van het Gewest zou beïnvloeden en dus de rating ervan en het niveau van zijn financieringsmarges.

Op dit ogenblik én rekening houdend met het hierboven geschetste, zullen we geen enkele maatregel nemen om de gemeentelijke schulden op gewestelijk niveau te beheren, noch om het beheer van de gewestelijke schuld naar het federale niveau over te dragen.