Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende intimidatie in Brusselse administraties

Indiener(s)
Aurélie Czekalski
aan
Sven Gatz, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Financiën, Begroting, Openbaar Ambt, de Promotie van Meertaligheid en van het Imago van Brussel (Vragen nr 610)

 
Datum ontvangst: 06/06/2023 Datum publicatie: 30/08/2023
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 05/07/2023
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
08/06/2023 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag    Geweld op het werk is een situatie waarbij iemand op het werk psychisch of fysiek bedreigd of aangevallen wordt. Het neemt voornamelijk de vorm aan van fysieke agressie (rechtstreekse slagen, maar ook bedreigingen tijdens een aanval ...) of verbale agressie (beledigingen, laster, uitlachen enzovoort).

We hebben het vaak over intimidatie op straat, maar zelden over intimidatie op het werk.

  • Hoeveel gevallen van intimidatie werden er in 2022 geregistreerd in de Brusselse administraties waarvoor u bevoegd bent? Wat is de uitsplitsing naar geslacht, leeftijd, type en administratie?

  • Hoeveel verzoeken om formele of informele psychosociale interventies zijn er gedaan? Wat zijn de meest voorkomende soorten intimidatie?

  • Wat zijn de cijfers voor het aantal gevallen van intimidatie in elke administratie?

  • Welke maatregelen zijn er genomen om intimidatie op de werkvloer te bestrijden? Wat wordt er gedaan op het gebied van communicatie? Hoe wordt in de mogelijkheid voorzien om een klacht in te dienen en om een formele (of informele) psychosociale interventie aan te vragen? Welke maatregelen worden er genomen met betrekking tot zowel de dader als het slachtoffer van intimidatie?
 
 
Antwoord    Ik heb de eer u het volgende antwoord mee te delen:

1. Hoeveel pesterijen werden er in 2022 vastgesteld in de Brusselse administraties die onder uw bevoegdheid vallen? Wat is de uitsplitsing per geslacht, leeftijd, vorm en administratie?
Talent.brussels beschikt wegens redenen van vertrouwelijkheid niet over informatie wat de andere instellingen betreft.

Voor talent.brussels: 0

1. Hoeveel aanvragen voor een formele of informele psychosociale interventie werden ingediend? Wat zijn de meest voorkomende vormen van pesten?
Talent.brussels beschikt wegens redenen van vertrouwelijkheid niet over informatie wat de andere instellingen betreft.

Voor talent.brussels: 0 formeel geregistreerde klachten.
Om redenen van vertrouwelijkheid worden alleen de interventies van het type advies en onthaal evenals tussenkomst en verzoening geregistreerd. In 2022 waren er 11 interventies van het type advies en onthaal.

Er werden geen feiten door derden gerapporteerd.

Om redenen van vertrouwelijkheid en naleving van de wettelijke voorschriften worden enkel het aantal en het type van interventie geregistreerd, er worden geen gegevens met betrekking tot het geslacht of de leeftijd geregistreerd tijdens de mededeling van de cijfers.
2. Wat zijn de cijfers van het aantal gevallen van pesten in elke administratie?
Talent.brussels beschikt om redenen van vertrouwelijkheid niet over informatie wat de andere instellingen betreft.

Voor talent.brussels: 0
2. Welke maatregelen zijn ingevoerd om pesten op de arbeidsplaats te bestrijden? Wat wordt ondernomen vanuit een communicatief oogpunt? Wat wordt ondernomen om klacht in te dienen, een formele (of informele) psychosociale interventie aan te vragen? Welke maatregelen zijn genomen ten aanzien van de pester en ten aanzien van de gepeste?
Vanuit het oogpunt van de maatregelen die zijn ingevoerd om pesten te bestrijden:

Talent.brussels coördineerde de organisatie van 4 informatiesessies betreffende pesten in een professionele context, met fysieke aanwezigheid en virtueel, in de beide talen ten behoeve van gewestelijke ambtenaren.

Dankzij dit initiatief werden 46 deelnemers in 2022 bewust gemaakt van deze thematiek.
Overigens wordt op het niveau van het gewestelijk diversiteitscomité, onder leiding van talent.brussels, gewerkt om de strijd tegen geweld en pesten op het werk te integreren in het kader van de uitwerking van diversiteitsplannen.

Vanuit het oogpunt van de ter beschikking gestelde middelen om klacht in te dienen en/of een formele of informele psychosociale interventie aan te vragen:

Elke gewestelijke openbare instelling is verantwoordelijk voor het invoeren van de nodige maatregelen om pesten op de arbeidsplaats te bestrijden, met inachtname van de wet omtrent het welzijn op het werk. Het betaamt elke gewestelijke instelling om de geschikte initiatieven te definiëren betreffende de communicatie over dit onderwerp, de gepaste maatregelen in te voeren betreffende het beheer van klachten en de maatregelen te definiëren die moeten worden genomen ten aanzien van de pester en de gepeste.

Bij talent.brussels: De ingevoerde maatregelen zijn deze die bedoeld zijn door de wet van 1996 en de Codex over het welzijn:
Aanvankelijk kunnen onze ambtenaren zich wenden tot vertrouwenspersonen of de interne preventieadviseur voor een vertrouwelijk gesprek. Deze laatste zal hen vervolgens adviseren over de opties die voor hen beschikbaar zijn: in sommige gevallen volstaat het contact op te nemen met de vertrouwensadviseur of de preventieadviseur, in andere gevallen worden andere maatregelen genomen, indien nodig, in coördinatie met de hiërarchie.
Deze aanvullende maatregelen kunnen bestaan uit een interventie of een verzoeningsvergadering. Het is ook mogelijk om eerst over te gaan tot een interventie, in afwachting van een bemiddelingsvergadering.
Aan de hand van de ernst van de feiten kan de vertrouwensadviseur of de interne preventieadviseur het slachtoffer ook adviseren om contact op te nemen met de externe dienst voor preventie. Deze laatste organiseert eerst een onthaalgesprek met het slachtoffer, waarbij hij kennis neemt van de feiten, het slachtoffer adviseert en voorlicht. Vervolgens kan het slachtoffer met kennis van zaken beslissen om al dan niet een formele klacht in te dienen.

De externe preventiedienst brengt de interne preventiedienst van talent.brussels en de dienst human resources op de hoogte, voor zover het slachtoffer hiermee instemt.
Talent.brussels (de HR-dienst, de interne preventiedienst, de manager) kan geen dossier openen bij de externe preventiedienst in naam van het slachtoffer. Het slachtoffer moet zelf het initiatief nemen om contact met hen op te nemen, uiteraard zal de vertrouwensadviseur of de interne preventieadviseur de nodige bijstand en ondersteuning bieden indien nodig.
De klachten wegens pesten worden behandeld door de Externe Preventiedienst in het kader van formele aanvragen tot interventie. Na onderzoek richt de externe preventiedienst aanbevelingen tot de werkgever, die binnen de wettelijke termijnen een met reden omklede beslissing neemt.

Vanuit een communicatief oogpunt:

Intern:
De contactgegevens van de, in het kader van het WW, tussenkomende partijen (vertrouwenspersonen, preventieadviseurs en de externe preventiedienst) worden op het intranet van talent.brussels verspreid. Een regelmatige communicatie via het intranet houdt de ambtenaren ook op de hoogte van de verschillende workshops die worden georganiseerd voor alle directieniveaus en van de creatie van een barometer van het welzijn op het werk, die in 2023 verder zal worden ontplooid. Er is ook een oproep gelanceerd om het aantal vertrouwenspersonen te verhogen.

Op gewestelijk niveau:

Alle informatie betreffende het CEASE-netwerk is aan de gewestelijke instellingen overgemaakt. Talent.brussels maakt overigens de uitnodigingen over van de door PLS georganiseerde evenementen in verband met CEASE. Actiris, Brussel Fiscaliteit en de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel zijn toegetreden tot het netwerk. De gewestelijke instellingen zijn overigens via hun diversiteitsmanagers en andere geïnteresseerde betrokken partijen betrokken bij de workshops die de uitwerking van een brochure in het kader van het DPO-project beogen (Opsporing, Opvang, Voorlichting). De gewestelijke ambtenaren zijn uitgenodigd voor de workshops om de tool meer bekendheid te geven en alle informatie betreffende deze tool werd aan de gewestelijke instellingen overgemaakt (bijvoorbeeld colloquium van 9 november 2022). https://www.planningfamilial.net/thematiques/
violences/. PLS werd uitgenodigd bij het netwerk van diversiteitsmanagers op 24/11/22 en stelde de CEASE-tool voor. Er zijn contacten gelegd met de gewestelijke instellingen.

Vanuit het oogpunt van de genomen maatregelen tegen pesters en ten behoeve van gepesten:

Hoewel er geen gevallen te betreuren zijn, is het om redenen van vertrouwelijkheid en slachtofferbescherming niet mogelijk om concrete voorbeelden te geven.
In het algemeen wordt, indien nodig, een coördinatie georganiseerd met de HR-dienst, de rechtstreekse supervisor en de externe preventiedienst. Op basis van de uitwisselingen en de specifieke situatie van elk incident, worden aanpassingen uitgevoerd binnen de perken van het statuut en het arbeidsreglement. Als de feiten ernstig zijn, worden disciplinaire procedures opgestart.

ANTWOORD GOB:

Antwoorden op vragen 1-3 :

De in 2022 door de EDPBW (Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk) geregistreerde formele en informele psychosociale interventies met betrekking tot ongewenst gedrag op het werk betreffen:

- 12 informele psychosociale interventiedossiers (11 voor advies en opvang en 1 interventie);
- 1 formeel psychosociaal interventiedossier voor feiten van geweld of pesterijen op het werk.

De GOB kan geen details geven met betrekking tot leeftijd, geslacht enz. want de EDPBW mag deze informatie niet doorgeven. De wetgeving legt op dat deze gegevens anoniem moeten worden bezorgd. Bovendien zijn de statistische gegevens van de interventies niet onderverdeeld per dienst om de vertrouwelijkheid te waarborgen van de informatie en van de personeelsleden die stappen ondernomen hebben.

Er moet ook worden beklemtoond dat niet elke aanvraag met betrekking tot ongewenst gedrag op het werk (pesterijen) of de vermelding ervan in een risicoanalyse beantwoordt aan de wettelijke definitie van "ongewenst gedrag op het werk".
Vraag 4
· Primaire preventiemaatregelen:
ü Preventieve gesprekken (DHR)
Tussen een en drie maanden nadat een personeelslid in dienst getreden is, wordt systematisch een integratiegesprek voorgesteld om eventuele risico's vooraf op te sporen en het onthaal van nieuwkomers te verbeteren.
Telkens een personeelslid binnen de organisatie van dienst verandert, wordt een mobiliteitsgesprek voorgesteld om de reden voor deze verandering van dienst en eventuele risico's te achterhalen.
Tot slot wordt ook een exitgesprek aangeboden als een personeelslid vertrekt (bij vrijwillig ontslag of intraregionale mobiliteit) om na te gaan waarom dit personeelslid de GOB verlaat.
Al deze gesprekken vinden uiteraard individueel en in alle vertrouwelijkheid plaats (overeenkomstig de AVG-regelgeving).

ü Globale risicoanalyse (EDPBW)
Volgens de guidelines van de EDPBW vindt minstens om de vijf jaar een globale analyse van de psychosociale risico's plaats. Deze analyse behelst de hele GOB en betreft altijd het lopende jaar (om een beeld te kunnen schetsen van de situatie op een bepaald moment). Deze analyse neemt de vorm aan van een enquête over het welzijn die naar alle personeelsleden wordt gestuurd. Als er voldoende personeelsleden aan deelnemen, is het mogelijk een globale tabel van de organisatie op te stellen en de risico's te definiëren op macroniveau. De laatste psychosociale risicoanalyse werd eind 2021 binnen de GOB opgestart. Alle directies binnen de GOB werken aan de uitvoering van hun actieplannen en de impact van hun actieplan zal tussen eind 2023 en begin 2024 worden gemeten aan de hand van een enquête die is afgestemd op het actieplan van elke directie.

ü Opleiding van het management
Voor de volledige hiërarchie van de GOB worden opleidingen georganiseerd met betrekking tot de verantwoordelijkheid van leidinggevenden op het vlak van welzijn op het werk. Elk jaar wordt een ander niveau van leidinggevenden uitgenodigd om hieraan deel te nemen.

ü Opleiding van de personeelsleden
Ieder personeelslid dat in dienst treedt, krijgt van zijn welzijnsbegeleider een voorstelling van de welzijnsactoren en van het preventiebeleid van de GOB, en daar wordt tijdens de eerste maanden van de indiensttreding nog uitgebreider op teruggekomen door middel van een opleiding.

ü Jaarlijks actieplan welzijn op het werk en veiligheid
Zoals de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk bepaalt, wordt het jaarlijkse actieplan welzijn ieder jaar voorgesteld en gevalideerd door de directieraad, de vakbonden en andere welzijnsactoren, waarna het voorgesteld wordt aan de managementteams van de verschillende besturen. Dit actieplan wordt jaarlijks geëvalueerd zoals de wetgeving het bepaalt. Het plan houdt jaarlijks rekening met de resultaten van de uitgevoerde psychosociale risicoanalyses en met de risico's die tijdens de gesprekken naar boven kwamen.

· Secundaire preventiemaatregelen:
ü Strijd tegen pesterijen
Elk personeelslid dat meent psychische schade te hebben geleden, eventueel gepaard met lichamelijke schade, voortvloeiend uit psychosociale risico's op het werk, waaronder onder meer geweld, pesterijen of ongewenste intimiteiten op de werkvloer, kan een beroep doen op de interne procedure in het kader van een verzoek om een psychosociale interventie.

De interne procedure laat het personeelslid toe bij een vertrouwenspersoon of bij de preventieadviseur psychosociale aspecten te verzoeken om hetzij een informele, hetzij een formele psychosociale interventie.

Wanneer het verzoek om formele psychosociale interventie, nadat het aanvaard is door de preventieadviseur psychosociale aspecten, wordt overgemaakt aan de hoge hiërarchie van de GOB, kan die beslissen een risicoanalyse uit te voeren met het oog op het nemen van de gepaste maatregelen of zelf onmiddellijk maatregelen te treffen.

Als het verzoek ongewenst gedrag op de werkvloer betreft en het om een formeel verzoek gaat betreffende individuele psychosociale risico's, zal de preventieadviseur psychosociale risico's ambtshalve een onderzoek instellen. De werkgever moet hierover dus geen beslissing nemen. Indien de preventieadviseur psychosociale aspecten meent dat de situatie te gevaarlijk is, kan hij beschermende maatregelen voorschrijven om de verzoeker en/of de betrokken personen te beschermen, zelfs vóór het onderzoek van start gaat.

We beklemtonen ook dat elk verzoek om een formele psychosociale interventie voor geweldfeiten, pesterijen of ongewenste intimiteiten op de werkvloer bij de GOB met de grootste aandacht wordt behandeld, overeenkomstig de procedure beschreven in afdeling 5 van hoofdstuk II van titel 3 van boek I van de codex over het welzijn op het werk.
Zodra er een formeel verzoek voor feiten van geweld, pesterijen of ongewenste intimiteiten op het werk is ingediend, worden de verzoeker en alle getuigen gedurende 12 maanden beschermd tegen ontslag om eventuele represailles te vermijden.
ü Welzijn op het werk gesprekken (HR Afdeling Welzijn op het Werk)
Naast de procedure beschreven in de wetgeving rond welzijn op het werk, heeft de GOB binnen haar organisatie een dienst welzijn op het werk opgericht. De werknemers van de GOB kunnen rekenen op de dienst Welzijn op het Werk om naar hen te luisteren of hen te ondersteunen wanneer ze zich niet goed voelen. Mits goedkeuring van de medewerker kunnen de begeleiders tussenkomen op het niveau van de hiërarchische lijn, de hiërarchie op de hoogte brengen van de feiten maar vooral de medewerker begeleiden om zijn welzijn op het werk te verbeteren.

· Tertiaire preventiemaatregelen:
ü Analyse van specifieke risico's (collectieve situaties)
Directies die naar aanleiding van de globale risicoanalyse hoger scoren op het gebied van pesterijen worden door Mensura aan een bijkomende specifieke analyse onderworpen. Er zullen met elk personeelslid individuele en vertrouwelijke gesprekken worden gevoerd en de resultaten van die analyses worden voorgesteld aan het BOC (CPBW).

ü Andere interventies door de preventieadviseur psychosociale aspecten (Mensura)

Voor eender welke situatie van individueel of collectief onbehagen op het werk blijft een interventie door een preventieadviseur psychosociale aspecten van Mensura mogelijk (volgens de hierboven vermelde procedure). Dit gebeurt altijd op vraag van het betrokken personeelslid/de betrokken personeelsleden.
· Communicatie:
Er worden tal van mededelingen gedaan binnen de GOB om het voltallige personeel eraan te herinneren dat er bevoegde personen aanwezig zijn ter preventie van psychosociale risico's, onder meer via de intranetpagina's die alle personeelsleden kunnen raadplegen. De contactgegevens van de diensten verschijnen regelmatig op de schermen op elke verdieping van de Iris Tower (digital signage) en worden herhaald bij elk sensibiliseringsevenement (themamiddagen), toespraken, gelegenheden waarbij, of informatiedragers waarvoor een herinnering aan de contactgegevens noodzakelijk is (overlijden van een personeelslid, interne vaststelling van psychosociale problemen, enz.).