Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende wijkcompostprojecten in het Brussels Gewest

Indiener(s)
Aurélie Czekalski
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1636)

 
Datum ontvangst: 13/12/2023 Datum publicatie: 02/02/2024
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 23/24 Datum antwoord: 02/02/2024
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
03/01/2024 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
 
Vraag    In Brussel zijn er steeds meer wijkcompostprojecten. Het principe is eenvoudig: een gemeenschappelijk compostvat gedeeld door buren die er hun voedselafval komen deponeren en de natuur terugbrengen in de stad.

  • Hoeveel wijkcompostprojecten zijn er sinds 2019 geïnstalleerd in de openbare ruimte in het Brussels Gewest? Wat is de verdeling sinds 2019 per gemeente, per type en per budget? Welke soorten compost worden er in het Brussels Gewest geplaatst? Welke innovaties worden ingevoerd?

  • Wie is verantwoordelijk voor het onderhoud van deze wijkcompostprojecten?

  • Welke communicatie wordt er gevoerd over deze wijkcompostprojecten?

    • Bestaan er statistieken of gegevens over afvalvermindering dankzij deze initiatieven?

  • Welke toekomstige projecten zijn er gepland?

 
 
Antwoord    1.
Het Brussels Gewest ondersteunt al meer dan tien jaar de aanleg van buurtcomposten, en meer bepaald sinds 2016 via de projectoproep Vooruit met de wijk. Via die oproep kunnen burgers die hun organische grondstoffen collectief en lokaal willen beheren en valoriseren, gebruik maken van methodologische ondersteuning bij het opzetten van een project, van technische bijstand bij de uitvoering ervan en van een subsidie om het nodige materiaal aan te schaffen.

In 2019 maakten 186 buurtcomposten deel uit van het netwerk dat door Leefmilieu Brussel gekend is en opgevolgd wordt. Vandaag zijn er 205 sites in gebruik die worden opgevolgd, dat wil zeggen een twintigtal sites meer.

Er zijn vier soorten composten die verschillen naargelang het gebruik en de toegankelijkheid, maar ze werken allemaal volgens hetzelfde principe:
- buurtcompost, toegankelijk voor iedereen in de wijk die contact heeft met de beheerders van de site;
- collectieve compost, alleen toegankelijk voor bewoners van bijvoorbeeld een mede-eigendom;
- schoolcompost, die meer educatief van aard is;
- moestuincompost, die enkel toegankelijk is voor degenen die meewerken aan de collectieve moestuin waaraan die gekoppeld is.

Al die types komen voor op die 205 sites, waarvan buurtcompost 75% uitmaakt.

De uitsplitsing van het aantal sites per gemeente wordt in haar geheel opgevolgd en niet per jaar. De meest recente beschikbare gegevens dateren van juni 2023 en zien er als volgt uit:
- Anderlecht 11
- Oudergem 11
- Berchem 5
- Stad Brussel 36
- Etterbeek 4
- Evere 2
- Vorst 14
- Ganshoren 4
- Elsene 16
- Jette 8
- Koekelberg 3
- Molenbeek 8
- Sint-Gillis 7
- Sint-Joost 8
- Schaarbeek 24
- Ukkel 13
- Watermaal-Bosvoorde 13
- Sint-Lambrechts-Woluwe 10
- Sint-Pieters-Woluwe 8

2.
Buurtcomposteringsprojecten zijn projecten die worden gedragen en beheerd door burgercollectieven. Het Gewest ondersteunt hen via een facilitatordienst van de vzw Worms, die hen methodologische en technische ondersteuning biedt bij het beheer van de gebruikers en het composteren, alsook de levering van haksel en een klein renovatiebudget indien nodig.
De gemeenten ondersteunen de collectieven ook door de toegang tot haksel te vergemakkelijken, renovaties te ondersteunen en in te grijpen bij problemen.
3.
De buurtcomposten, toegankelijk voor alle Brusselaars, zijn opgenomen in een online cartografietool. Die tool is opendata, waardoor de gemeenten en andere organisaties die ook op hun eigen websites kunnen weergeven.
Het gebruik en de aanleg van buurtcomposten wordt gepromoot tijdens de gezamenlijke campagne van Net Brussel en Leefmilieu Brussel rond de verplichting om voedselafval te sorteren.
Dat wordt ook het hele jaar door gepromoot via de projectoproep Vooruit met de wijk, via de gemeenten, via de standjes van de compostgidsen en via de facilitator.
Elk jaar zet het gewestelijke evenement Compost Days (in 2024 van 10 tot 14 april) het netwerk in de kijker en worden de Brusselaars uitgenodigd om te composteren met de techniek die het best bij hun situatie past.
Tot slot worden er sinds 2022 geleidelijk aan borden geplaatst bij elke site waar aan buurtcompost wordt gedaan om die te kunnen herkennen, net zoals bij glasbollen.
4.
Er bestaan geen gedetailleerde statistieken met betrekking tot afvalvermindering dankzij die initiatieven. Op basis van de feedback van de verschillende collectieven schat Leefmilieu Brussel echter dat elke site gemiddeld 30 tot 40 deelnemende gezinnen telt en 4 tot 5 ton organisch afval per jaar verwerkt (voedsel- en plantenafval (via haksel)). Dat geeft een totaal van ongeveer 1.000 ton organisch afval dat lokaal gerecycleerd wordt.
5.
Eind 2023 werd een nieuw project gelanceerd voor de proactieve werving van collectieven met als doel buurtcomposten aan te leggen in parken die worden beheerd door Leefmilieu Brussel. Er werd een kaart met potentiële locaties opgesteld en er werden vier proefparken gekozen: Westpark (Molenbeek), Koning Boudewijn (Jette), Goede Herder (Evere) en Elisabeth (Koekelberg). Op basis van theoretische criteria zouden een vijftigtal parken potentieel kunnen hebben, maar de situatie ter plaatse zal geval per geval moeten worden geanalyseerd om die hypotheses te valideren alvorens naar de interesse van de buurtbewoners te peilen.
De geselecteerde plaatsen in elk van de proefparken zullen worden voorgesteld aan de benaderde collectiviteiten om er een project op te zetten. Die projecten zullen worden gefinancierd en begeleid door Vooruit met de wijk.
Als die projecten succesvol zijn, is het de bedoeling om elk jaar nieuwe collectieven rond andere parken te werven om waar mogelijk buurtcomposteringsinitiatieven op te starten.