Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende verlenen van ruimtelijke afwijkingen in de sociale huisvestingssector

Indiener(s)
Joëlle Maison
aan
Nawal Ben Hamou, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor Huisvesting en Gelijke kansen (Vragen nr 1356)

 
Datum ontvangst: 29/02/2024 Datum publicatie: 17/04/2024
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 23/24 Datum antwoord: 17/04/2024
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
04/03/2024 Ontvankelijk Uitgebreid Bureau van het Parlement
17/04/2024 Bijlage aan het antwoord p.m. Bijlage
 
Vraag    Artikel 3 van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 26 september 1996 houdende de regeling van de verhuur van woningen die beheerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij of door de openbare vastgoedmaatschappijen
(het "huurdecreet") bepaalt dat sociale woningen, om te kunnen worden toegewezen, moeten worden aangepast aan de samenstelling van het huishouden, wat betekent dat ze een bepaald aantal slaapkamers moeten hebben, bepaald in functie van de samenstelling van het gezin van de kandidaat-huurder. Deze bepaling bepaalt echter dat de OVM bij de toewijzing van woningen, met de voorafgaande toestemming van de sociaal afgevaardigde, van deze regel kan afwijken ten gunste van een kandidaat-huurder die hierom gevraagd heeft. Dit staat bekend als het mechanisme van de "ruimtelijke afwijking", waarbij aan een kandidaat-huurder die daarom verzoekt een sociale woning kan worden aangeboden die niet geschikt is voor de samenstelling van zijn of haar huishouden, d.w.z. een woning met één slaapkamer meer of één slaapkamer minder dan waar het huishouden normaal recht op heeft.

1- Hoeveel aanvragers van een huurwoning die momenteel op de wachtlijst voor een sociale woning staan, hebben volgens de laatste statistieken van de BGHM een ruimtelijke afwijking aangevraagd?

2- Kunt u het totale aantal ruimtelijke afwijkingen aangeven dat door de Brusselse OVM's werd toegekend voor de toewijzing van sociale woningen in 2023? Hoeveel kandidaat-huurders kregen in 2023 een ruimtelijke afwijking waardoor ze een sociale woning konden krijgen met één slaapkamer minder dan waarop ze recht hadden gezien de samenstelling van hun huishouden? Hoeveel kandidaat-huurders kregen in 2023 een ruimtelijke afwijking waardoor ze een sociale huurwoning met één slaapkamer meer konden krijgen dan waarop ze recht hadden op basis van de samenstelling van hun huishouden? Kunt u ons vertellen op basis van welke criteria de OVM's en de sociale afgevaardigden beslissen om al dan niet in te gaan op aanvragen voor een ruimtelijke afwijking van kandidaat-huurders?

3- Kunt u ons een tabel bezorgen met het aantal ruimtelijke afwijkingen die door elk van de zestien Brusselse OVM's werden toegestaan in het kader van de toewijzing van sociale woningen in 2023? Verschilt het aantal toegestane afwijkingen aanzienlijk van de OVM tot de andere? Zo ja, hoe verklaart u die verschillen?
 
 
Antwoord    Ik heb de eer u het volgende antwoord mee te delen:

Volgens de gegevens van de GGB-Online hebben 1.397 kandidaat-huurders een ruimtelijke afwijking aangevraagd en vervolgens bekomen.
Er werd aan 117 gezinnen een woning toegewezen op grond van de ruimtelijke afwijking in hun dossier.
Er moet worden opgemerkt dat het aantal in de GGB-Online een totaalcijfer is, het betreft geen statistiek die per jaar wordt bijgehouden.
De situatie op 31.12.2023 is weergegeven in de tabel in bijlage 1.
Het is de OVM die de beslissing neemt om een verzoek voor een ruimtelijke afwijking voor te leggen aan de sociaal afgevaardigde.
Volgende situaties worden bijvoorbeeld toegestaan:
- Kandidaten zien af van hun recht op een individuele kamer voor een kind met een handicap;

- Ernstig gezondheidsprobleem op basis van een medisch rapport van een specialist;
- Opslag van grote medische apparatuur (bv. thuisdialyse);

- Type woning die niet of weinig voorkomen in het patrimonium: zeer zelden van 5 naar 4 kamers of van 6 naar 5... Dit soort situaties moet altijd worden gecombineerd met een andere geldige reden om de problemen niet van de ene lijst naar de andere te verschuiven; 

- Gedeelde voogdij of slapende rechten.
Volgende situaties worden bijvoorbeeld vaak geweigerd:

- Ouderen (zonder handicap) die een extra slaapkamer aanvragen voor hun kleinkinderen;

- Verzoek om één kamer minder (van een 4 slpks naar een 3 slpks) om meer kans te hebben een woning met 3 slpks toegewezen te krijgen, wordt vaak geweigerd om de wachtlijst voor woningen met 3 slpks, die ook erg lang is, niet langer te maken.

Ruimtelijke afwijkingen zijn geregeld in artikel 3 van het besluit van 26 september 1996 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende de regeling van de verhuur van woningen die beheerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij of door de openbare vastgoedmaatschappijen.

Het is belangrijk te verduidelijken dat bij de toekenning van een woning de maatschappij na akkoord van de sociaal afgevaardigde kan afwijken van de vastgestelde normen ten voordele van de kandidaat-huurder die hierom verzocht heeft.

Net zoals de kandidaat-huurder kan ook de huurder die reeds een huurovereenkomst bij de OVM heeft, van deze mogelijkheid gebruik maken wanneer hij van woning verandert. Een ruimtelijke afwijking is dus een mogelijkheid waarvan een OVM gebruik kan maken om een specifieke situatie te regelen, mits de bij de OVM aangestelde sociaal afgevaardigde daarmee instemt, ten gunste van een kandidaat-huurder of een van haar huurders. De sociaal afgevaardigde treedt alleen op als de maatschappij besluit van deze mogelijkheid gebruik te maken en hij speelt dus geen rol als de OVM besluit het begrip ’aangepaste woning’, zoals omschreven in hetzelfde artikel van hetzelfde besluit, strikt toe te passen.

Aangezien de ruimtelijke afwijking geenszins een automatisch recht is, wordt elk verzoek systematisch afzonderlijk bekeken in functie van de specifieke context van het gezin dat het verzoek indient.

Bijgevolg bestaat er geen exhaustieve lijst met situaties en welomschreven voorwaarden die recht geven op een ruimtelijke afwijking.  Er bestaat ook geen lijst met situaties van ruimtelijke afwijkingen die reeds door de OVM's en de sociaal afgevaardigden zijn aanvaard.


Volgens de afgevaardigden gaat het echter vooral om twee situaties waarin afwijkingen van het begrip ‘aangepaste woning’ worden aanvaard:


- Bij ruimtelijke afwijkingen voor grotere woningen dan die welke overeenkomen met de officiële gezinssamenstelling. Hierbij gaat het vaak om woningen met meerdere slaapkamers die worden toegewezen aan officieel alleenstaande personen, zodat zij hun kinderen kunnen opvangen tijdens de weekends en een deel van de schoolvakanties.



- Bij ruimtelijke afwijkingen voor kleinere woningen dan die welke overeenkomen met de officiële gezinssamenstelling, gaat het om een mechanisme om de wachttijden voor grote gezinnen te verkorten. Via deze afwijkingen kunnen woningen worden toegewezen aan gezinnen die al vele jaren wachten en aan wie op grond van het besluit nog vele jaren geen aangepaste woning zou zijn toegewezen. Dankzij dit soort ruimtelijke afwijkingen kunnen OVM's ook voorkomen dat er in sommige woningen te veel bewoners zijn.







Tot slot vindt u in Bijlage 2 een tabel met de ruimtelijke afwijkingen voor alle toekomstige huurders per OVM op 31/12/2023.


De BGHM beschikt niet over het aantal ruimtelijke afwijkingen dat door elk van de zestien Brusselse OVM's is toegekend in het kader van de toewijzing van sociale woningen in 2023.