Schriftelijke vraag betreffende subsidie voor het Centrum Athéna
- Indiener(s)
- Françoise Schepmans
- aan
- Elke Van den Brandt en Alain Maron, leden van het Verenigd College bevoegd voor Welzijn en Gezondheid (Vragen nr 740)
| Datum ontvangst: 21/06/2023 | Datum publicatie: 30/08/2023 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 22/23 | Datum antwoord: 19/07/2023 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 28/06/2023 | Ontvankelijk | Uitgebreid Bureau van de Verenigde vergadering | ||
| 19/07/2023 | Bijlage aan het antwoord | p.m. | Bijlage |
| Vraag | In een kennisgeving van de beslissingen van het Verenigd College werd de aandacht gevestigd op een ontwerp van besluit SCR-DVC/FacSub/23/0205 betreffende de toekenning in 2023 van een subsidie van 550.000 euro aan het Centrum Athéna voor algemene geneeskunde.
|
| Antwoord | Ik dank u voor uw vragen waarvoor u hieronder mijn antwoorden vindt. V1 Het Centre Athéna Centrum heeft een aanvraag voor facultatieve subsidies ingediend voor de periode van 01/01/2023 tot 31/12/2023. Facultatieve subsidies kunnen worden toegekend voor een specifiek project, voor de algemene werking van een organisatie, of voor een afzonderlijke deelactiviteit. Een facultatieve subsidie kan worden toegekend aan organisaties waarvan de activiteiten onder de bevoegdheid van de GGC vallen. De GGC kan alleen subsidies toekennen aan Brusselse bicommunautaire organisaties die actief zijn in de sectoren Gezondheid en Bijstand aan Personen. Het Centre Athéna Centrum voldoet aan die voorwaarden. Er worden nog andere criteria gebruikt om aanvragen voor facultatieve subsidies te analyseren: - financiële analyse: balans van de vzw en voorlopige begroting voor de gesubsidieerde activiteit; - analyse van de activiteit als zodanig: projectdoelstellingen, meerwaarde, doelgroep, enz. De vzw Centre Athéna Centrum werd in 2018 opgericht als antwoord op de wens van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) om de activiteit van het proefproject ‘polikliniek Athena’ te structureren door de werking ervan te garanderen binnen een gloednieuwe, zelfstandige en onafhankelijke vzw. De initiatiefnemers zijn Dokters van de Wereld, de Federatie van de Brusselse Huisartsenverenigingen (FBHAV) en de Apothekersvereniging van Brussel (AVB). Het doel van het proefproject was om de huisartsenwachtpost Athena, die altijd een dagactiviteit als polikliniek heeft gehad, te gebruiken om patiënten te verzorgen die geen klassieke toegang hebben tot de huisartsengeneeskunde. Dat heeft geleid tot de opstart van consultaties in de gebouwen van de huisartsenwachtpost Athena, maar met aparte coördinatie en financiering. Het proefproject werd dus ontwikkeld op basis van een analyse van de activiteiten van de voormalige huisartsenwachtpost Athéna: de aanwezigheid van patiënten met dat kenmerk en het duidelijk aantonen van hun specifieke behoeften. Het project van de vzw Centre Athéna Centrum is bedoeld om de huisartsengeneeskunde te promoten als toegangspoort tot de gezondheidszorg, zodat patiënten beter gebruik kunnen maken van de beschikbare gezondheidsdiensten en, indien nodig, beter kunnen worden doorverwezen naar gespecialiseerde zorg. V2 De vzw werd officieel opgericht op 21 december 2018. Subsidies die vóór die datum werden toegekend, werden toegekend in het kader van het proefproject. De facultatieve subsidies die aan de vzw Centre Athéna Centrum werden toegekend, zijn de volgende: - 2019: € 338.160 - 2020: € 422.000 + aanvulling van € 68.000 - 2021: € 490.000 - 2022: € 550.000 - 2023: € 550.000 Na enkele jaren als proefproject is het Centre Athéna Centrum nu stevig verankerd in de Brusselse verenigingswereld, met duidelijk gedefinieerde doelstellingen en opdrachten. In de statuten van de vzw staat dat de vereniging de volgende doelstellingen heeft: - de huisartsengeneeskunde in het Brussels Gewest promoten als toegangspoort tot de gezondheidszorg en farmaceutische zorg, om zo bij te dragen tot een betere regulering van het gebruik van de beschikbare gezondheidsdiensten door patiënten en een betere doorverwijzing naar gespecialiseerde zorg indien nodig; - die personen (opnieuw) opnemen in het traditionele systeem van eerstelijnsgezondheidszorg, door te voorzien in hun onmiddellijke behoefte inzake huisartsengeneeskunde en, waar nodig, hulp te bieden bij het vinden van een huisarts in de buurt van hun woonplaats, hulp te bieden bij re-integratie en advies te geven over preventie. Het doel van de vzw is om effectieve toegang tot zorg te bieden voor iedereen, door kwetsbare personen toegang te geven tot zorg, personen die al toegang hebben tot zorg door te verwijzen naar een huisarts en ‘spoedconsultaties’ bij een huisarts aan te bieden voor toeristen of personen van wie de huisarts afwezig of met verlof is. Het doel is dat elke patiënt die naar het Centre Athéna Centrum komt, weggaat met een blijvende oplossing voor de rest van zijn/haar behandeling. Om dat doel te bereiken is er een ‘patiëntenparcours’ gecreëerd dat regelmatig wordt aangepast op basis van de evaluaties die door het team van het centrum worden uitgevoerd. Dankzij dat ‘patiëntenparcours’ hoeven patiënten niet heen en weer te reizen tussen verschillende instellingen, maar kan er binnen het Centre Athéna Centrum ook worden samengewerkt tussen de verschillende afdelingen: onthaal, sociale dienst, verpleegkundige dienst en medische dienst. In 2022 ontving het Centre Athéna Centrum 6.768 patiënten. Het centrum ontvangt iedereen die algemene medische zorg nodig heeft, of ze nu toegang hebben tot zorg of niet, wat resulteert in een grote verscheidenheid aan patiëntenprofielen. Hier zijn enkele cijfers voor 2022: - geslacht: 4.830 mannen en 1.938 vrouwen ; - gemiddelde leeftijd: 31 jaar ; - 2.203 personen met toegang tot zorg (personen zonder huisarts, huisarts afwezig, wijkgezondheidscentrum gesloten, personen die dringende medische hulp nodig hebben, toeristen, enz.), ofwel 32%; - 3.307 personen zonder toegang tot zorg (kwetsbare personen, daklozen (52%), personen zonder wettig verblijf, enz.), ofwel 49%; - 1.258 asielzoekers: de aanvragen voor een requisitorium (Fedasil) zijn gestegen van 306 in 2021 naar 1.258 in 2022 (een stijging van 300%). De bezoeken aan het Centre Athéna Centrum zijn in een jaar tijd met 33% gestegen en sinds 2020 met 50%, voornamelijk als gevolg van de opvangcrisis en de verhoging van de armoedegrens (zie bijlage). Van de 6.768 patiënten die in 2022 een consultatie kregen, waren er 5.347 ‘unieke’ patiënten, d.w.z. patiënten die slechts één keer naar het centrum kwamen. Gezien het maatschappelijk doel van de vereniging, namelijk een toegangspoort zijn tot de huisartsengeneeskunde en geen opvolgingscentrum, is dat cijfer geruststellend, omdat het aantoont dat de overgrote meerderheid van de patiënten opnieuw in het traditionele systeem van eerstelijnsgezondheidszorg kon worden opgenomen. Voor het jaar 2022 kan het type consultatie voor die 6.768 patiënten als volgt worden uitgesplitst: - 79% medische consultaties: De overgrote meerderheid van de personen met en zonder toegang tot zorg wordt door de medische dienst van Athéna gezien voor een consultatie bij een huisarts. Om te voldoen aan het beleid van de vzw, mogen voorschriften die gegeven worden aan patiënten, zowel met als zonder toegang tot zorg, alleen betrekking hebben op acute behandelingen. Voor situaties die een medische opvolging vereisen (chronische patiënten, mentale pathologie, enz.) verwijst het centrum patiënten door naar een huisarts die hun huisarts kan worden, of voor patiënten zonder toegang tot zorg, naar het netwerk dat hun pathologie kan behandelen (via de sociale dienst van het centrum). Hetzelfde geldt voor een reeks medische procedures die intrinsiek verbonden zijn met opvolging: verlengingen van attesten, laboratoriumonderzoeken, sportbekwaamheidsattesten, enz. - 51% maatschappelijke consultaties: De rol van de maatschappelijk werkers van het centrum is het verlenen van sociale diensten om patiënten te informeren over hun rechten, met name wat betreft de toegang tot zorg. Athéna is een eerste aanspreekpunt voor patiënten, zodat ze kunnen worden doorverwezen naar een duurzamere zorgoplossing die aan hun behoeften voldoet. Daarnaast uiten patiënten regelmatig niet-medische behoeften waarvoor specifieke doorverwijzingen naar andere voorzieningen nodig zijn. Om hun opdrachten naar behoren uit te voeren, werken de maatschappelijk werkers voortdurend samen met de artsen in het centrum om een beter inzicht te krijgen in de situatie van de patiënt en om hen door te verwijzen volgens hun behoeften. De sociale dienst van Athena ontwikkelt ook talrijke samenwerkingsverbanden en staat in contact met een uitgebreid netwerk van Brusselse verenigingen en instellingen (Fedasil, COZO, OCMW’s, ziekenhuizen, enz.). In 2022 ontving de sociale dienst 3.428 patiënten, een stijging van 17% ten opzichte van 2021. De belangrijkste reden voor die stijging is de zogenaamde ‘opvangcrisis’. Er moet ook worden opgemerkt dat het Centre Athéna Centrum goed bekend staat in de medische en verenigingssector, waardoor patiënten rechtstreeks worden doorverwezen naar de sociale dienst van het centrum, met name om hun rechten op zorg in België te openen. - 25% verpleegkundige consultaties: De verpleegkundige van het centrum voert de volgende opdrachten uit tijdens consultaties: o pre-anamnese en nemen van de parameters van de patiënt om een overvolle wachtkamer te vermijden en het werk van de artsen te vergemakkelijken; o opsporen van bepaalde problemen: schurft, difterie, enz.; o gezondheidseducatie en -bevordering met patiënten; o luisteren naar patiënten met een moeilijke achtergrond of psychologische problemen; o wondverzorging; o doorverwijzing naar het netwerk; o uitvoering van sneltests: hiv, hepatitis C, covid, enz. De verpleegkundige maakt het mogelijk om een completer traject aan te bieden en de sociale en medische diensten aan elkaar te koppelen. Naast consultaties helpt de verpleegkundige bij het leggen van contacten met het netwerk en is hij/zij betrokken bij verschillende overleg-/coördinatiegroepen. In 2022 waren er 1.681 verpleegkundige consultaties, een verdubbeling ten opzichte van 2021. De toename van het aantal verpleegkundige consultaties is deels te verklaren door een verandering in de manier waarop het centrum werkt (‘patiëntenparcours’). De meeste patiënten hebben namelijk een verpleegkundige consultatie voordat ze naar de arts gaan. V3 Het Centre Athéna Centrum ligt in het centrum van Brussel, in de buurt van andere verenigingen die actief zijn op het gebied van huisartsengeneeskunde en zorg voor kwetsbare personen. De opdracht van het centrum is om overdag medische en verpleegkundige spoedconsultaties te bieden aan personen die geen toegang hebben tot hun huisarts of aan personen die geen toegang hebben tot gezondheidszorg. Het Centre Athéna Centrum heeft ook als doel patiënten te informeren over hun toegang tot gezondheidszorg, via een sociale dienst, en hen vervolgens door te verwijzen om hen op te nemen in het traditionele gezondheidszorgsysteem. Het Centre Athéna Centrum heeft verschillende doelstellingen: 1. het gebrek aan toegang tot de eerstelijnsgezondheidszorg in het Brussels Gewest compenseren voor personen die geen huisarts hebben of die dringende algemene medische zorg nodig hebben; 2. fungeren als toegangspoort tot huisartsengeneeskunde voor patiënten die niet vertrouwd zijn met de structuur van de gezondheidsdiensten in België, die geen toegang hebben tot zorg in België of die nog geen huisarts hebben gevonden; 3. zorgen voor blijvende toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg. Dat betekent in het bijzonder dat patiënten voor de rest van hun parcours naar de juiste diensten moeten worden doorverwezen en dat hun rechten op gezondheidszorg (opnieuw) worden opengesteld; 4. geanonimiseerde gegevens van patiënten van het centrum verzamelen en analyseren om een beter inzicht te krijgen in de redenen waarom mensen geen huisarts raadplegen en om een passend antwoord te kunnen bieden; 5. ervoor zorgen dat de spoeddiensten geen niet-dringende gevallen moeten behandelen. Het doel van het project is een antwoord te bieden op een echt probleem op het gebied van gezondheid voor de Brusselse bevolking: effectieve toegang tot zorg in Brussel. Dat probleem treft vooral het deel van de Brusselse bevolking dat toegang heeft tot zorg maar geen huisarts heeft. De rol van Athéna bestaat er dus in die personen op te vangen en hen door te verwijzen naar een arts die dan hun huisarts kan worden en hun medische opvolging kan verzekeren. Bovendien beantwoordt het centrum ook aan een uitdaging door toeristen de mogelijkheid te bieden om snel door een huisarts te worden gezien, zonder dat ze naar de spoeddienst moeten. Vervolgens is er het probleem van het deel van de bevolking dat geen toegang heeft tot gezondheidszorg. Ten eerste hebben veel personen geen toegang tot gezondheidszorg in Brussel en weten ze niet wat ze moeten doen om er gebruik van te maken. De sociale dienst van Athéna helpt die personen met hun administratieve procedures en verwijst hen door naar de juiste diensten om ervoor te zorgen dat ze effectief toegang krijgen tot gezondheidszorg. Wat de medische behoeften van die personen betreft, biedt het centrum hun toegang tot zorg via medische consultaties en toegang tot dringende medicatie. Tot slot krijgen die personen via de verpleegkundige dienst ook verpleegkundige zorg en advies over hygiëne, gezondheidsvoorlichting, seksuele en reproductieve gezondheid, enz. Het project van het centrum is volledig vernieuwend in het Brussels Gewest en combineert een inclusieve benadering van personen die ver van zorg staan met eerstelijnszorg. Bovendien maakt het het mogelijk om: - algemene medische zorg te bieden aan iedereen die geen andere oplossing heeft en die een algemene medische consultatie en/of een verpleegkundige consultatie nodig heeft; - te fungeren als toegangspoort tot de huisartsengeneeskunde, met name door de patiënten van het centrum door te verwijzen naar de traditionele eerstelijnszorg; - personen die geen toegang hebben tot gezondheidszorg in België opnieuw op te nemen in het gezondheidszorgstelsel. Het centrum is dus het laatste vangnet voor iedereen die geen andere manier heeft om toegang te krijgen tot zorg in Brussel. Bovendien werkt het Centre Athéna Centrum preventief door personen die geen toegang hebben tot zorg te helpen opnemen in het Belgische gezondheidszorgsysteem. Verschillende studies hebben aangetoond dat het voor de maatschappij altijd goedkoper is om gezondheidszorg te betalen voor personen zodra ze in het land aankomen, in plaats van op het moment dat zich een gezondheidsprobleem voordoet. V4 De toekenning van facultatieve subsidies is onderworpen aan een controleprocedure door de administratie op het einde van elke gesubsidieerde periode, op basis van de indiening van een activiteitenverslag en financiële bewijsstukken bij de GGC. De gesubsidieerde activiteit wordt beoordeeld op basis van de indicatoren die in het subsidiebesluit zijn vastgelegd. |