Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende het toekennen van vrouwennamen in de openbare ruimte.

Indiener(s)
Bianca Debaets
aan
Bernard Clerfayt, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Werk en Beroepsopleiding, Digitalisering, Plaatselijke Besturen en Dierenwelzijn (Vragen nr 140)

 
Datum ontvangst: 17/02/2020 Datum publicatie: 08/04/2020
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 19/20 Datum antwoord: 08/04/2020
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
20/02/2020 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Op 30 april 2019 nam het Brussels Hoofdstedelijk Parlement met nagenoeg een unanimiteit van stemmen (79 voor en 1 onthouding op 80 aanwezige leden) een voorstel van resolutie aan betreffende het toekennen van vrouwennamen in de openbare ruimte.

De bedoeling van die resolutie was om de Brusselse Regering aan te sporen na te denken over alle mogelijke middelen en acties teneinde het principe van gelijkheid tussen mannen en vrouwen concreet ten uitvoer te leggen in de openbare ruimte, om overleg in te stellen met de verschillende machtsniveaus ter zake en uiteindelijk de wetsbepalingen aan te vullen met het resultaat van dat denkwerk en overleg. Ter herinnering zijn de gemeenten bevoegd inzake de toekenning van namen. De federale commissie voor toponymie verstrekt niet-bindende adviezen over de voorstellen tot wijziging of toekenning van straatnamen.

In een onderzoek van Brussels Studies van juni 2015 (‘Verplaatsingen van vrouwen en het onveiligheidsgevoel in Brussel: perceptie en strategieën’) wordt eveneens opgemerkt dat de vervrouwelijking van de straatnamen zou bijdragen tot het erkennen en verbeteren van de plaats van de vrouwen in de openbare ruimte, die voornamelijk mannelijk terrein blijft. Specifiek omtrent dat onderwerp kan men trouwens het volgende engagement terugvinden in het huidige regeerakkoord: ‘De Regering zal gevolg geven aan de conclusies van het advies van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement van 28 maart 2019 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de openbare ruimte en zal de aanbevelingen met betrekking tot het gewestelijk beleid.’

Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:
- Welk beleid voert u ten opzichte van deze problematiek? Voelt u de noodzaak om een beter evenwicht tussen mannen- en vrouwennamen te bewerkstelligen in de publieke ruimte, in de vorm van het toekennen van namen aan straten, pleinen, metrostations etc.?
- Welke initiatieven hebt u reeds ondernomen om deze doelstelling te kunnen halen?
- Hebt u al voorzien om specifiek onderzoek te verrichten inzake de aanwezigheid van vrouwennamen in de openbare ruimte en een nauwkeurige cartografie per gemeente, of zelfs per wijk, op te stellen van de persoonsgebonden namen die in de Brusselse openbare ruimte gebruikt worden?
- Hebt u reeds overleg gepland met de Brusselse gemeenten om deze problematiek te bespreken?
 
 
Antwoord    In de resolutie waarnaar u verwijst, werd tijdens de vorige legislatuur aan de gewestregering gevraagd om:

- een specifiek onderzoek te verrichten inzake de aanwezigheid van vrouwennamen in de openbare ruimte en een nauwkeurige cartografie per gemeente, of zelfs per wijk op te stellen van de in de Brusselse openbare ruimte aanwezige namen;

- overleg te plegen met de gemeentelijke instanties om de meest toereikende juridische en politieke tools te bepalen om te komen tot de beoogde vervrouwelijking van de openbare ruimte;

- een geschikte instantie ermee te gelasten namen van vrouwen voor te stellen met het oog op toekomstige toekenningen van namen in de openbare ruimte;

- de overheden aan te bevelen de namen in de openbare ruimte te vervrouwelijken en zich daarbij te laten inspireren door de lijst die werd opgesteld door de bevoegde instantie.

De staatssecretaris bevoegd voor Gelijke Kansen, mevrouw Ben Hamou, heeft op gewestelijk niveau al een reeks initiatieven genomen (wijziging van de naam van de Leopold II-tunnel, lancering projectoproepen) om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen en de verzoeken uit bovengenoemde resolutie te concretiseren.

In het kader van mijn bevoegdheden is enkel het tweede verzoek van de resolutie van toepassing.

Hoewel ik het concept om de openbare ruimte te vervrouwelijken steun, onder meer door straten, pleinen, etc. naar vrouwen te vernoemen, moet ik evenwel de bepalingen in verband met de gemeentelijke autonomie respecteren. De toekenning van namen in de openbare ruimte, zowel van mannen als van vrouwen, valt niet onder mijn voogdij.

Bovendien denk ik dat het nodig is dat het actieprogramma inzake gelijke kansen uitgevoerd wordt in goede samenwerking met mijn collega uit de regering belast met de gewestelijke aspecten van deze kwestie.

Dit beleid heeft beperkte gevolgen, aangezien er steeds minder nieuwe straten, wegen en pleinen zijn die een naam moeten krijgen in een stad die reeds dicht verstedelijkt is. Er zijn evenwel nog de monumenten, pleinen, publieke gebouwen, metrostations, stations, tram- en bushaltes, auditoria, etc. Ook bestaat de mogelijkheid om nieuwe openbare wegen of bestaande pleinen die nog geen naam hebben, een vrouwennaam te geven.

In België is het toekennen van straatnamen een gemeentelijke bevoegdheid. De “Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie” verstrekt niet-dwingende adviezen met betrekking tot voorstellen voor straatnamen die de gemeenten willen geven aan hun wegen of pleinen.

In geval van een negatief advies kan de gemeente het steeds naast zich neerleggen, maar de argumentatie zorgt er vaak voor dat de gemeenten begrijpen waarom hun keuze ongepast is. De Commissie geeft de voorkeur aan oude (historische) toponiemen of decisietoponiemen; toponiemen naar eminente personen die sedert ten minste 50 jaar overleden zijn; daarop zijn uitzonderingen mogelijk voor zover er geen enkele twijfel bestaat over de uitmuntendheid of de bekendheid van de voorgestelde persoon; folkloristische borden die de mogelijkheid bieden de geschiedenis van de straatnaam toe te lichten, vormen tevens een middel om de straten van een bepaalde wijk niet-officiële “folkloristische” namen te geven en tevens enkele historische of lokale kenmerken van een bepaalde wijk te belichten.