Schriftelijke vraag betreffende de evaluatie van het ‘Zero Afval’-project met een statiegeldsysteem bij afhaalmaaltijden
- Indiener(s)
- Bianca Debaets
- aan
- Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1239)
| Datum ontvangst: 29/09/2022 | Datum publicatie: 23/11/2022 | ||
| Zittingsperiode: 19/24 | Zitting: 22/23 | Datum antwoord: 22/11/2022 | |
| Datum | behandeling van het stuk | Indiener(s) | Referentie | Blz. |
| 13/10/2022 | Ontvankelijk |
| Vraag | Enige tijd terug mocht ik u reeds ondervragen omtrent de eerste evaluatie van het project waarbij Brusselse horecazaken een statiegeldsysteem hanteerden bij afhaalmaaltijden (cf. schriftelijke vraag nr. 809). In uw antwoord stelde u toen dat de overgrote meerderheid van de consumenten en deelnemende zaken erg positief stond tegenover deze actie, maar dat een finale evaluatie toen nog niet kon plaatsvinden aangezien de subsidieperiode nog liep. Vandaar dat ik u graag volgende vragen stel:
|
| Antwoord | 1. Bij wijze van inleiding wil ik de context verduidelijken: de enveloppe van 150.000 euro die Leefmilieu Brussel voor de projectoproep beschikbaar stelde, was niet alleen bedoeld om Brusselse horecazaken die een statiegeldsysteem voor hun afhaalmaaltijden zouden invoeren te ondersteunen. De betreffende projectoproep was breder en ook gericht op voedingszaken en horecazaken die ook andere goede zeroafvalpraktijken in hun zaak wilden uittesten. Met de projectoproep wilden we de handelszaken aanmoedigen om: - zeroafvalpraktijken te implementeren met een bewezen efficiëntie, haalbaarheid, positieve impact en opschaalbaarheid; en/of - nieuwe innovatieve of weinig gekende zeroafvalpraktijken uit te proberen. Bij de 51 kandidaturen zaten negen dossiers waarin een gemeenschappelijk project werd voorgesteld, dat specifiek betrekking heeft op het invoeren van een statiegeldsysteem. Aan dat gemeenschappelijke project is een totaalbedrag van 44.943 euro toegekend. Een overzicht van de andere tien geselecteerde projecten is te vinden op de website van Leefmilieu Brussel. Daarbij zijn enkele hotelbedrijven en horecazaken die om uiteenlopende redenen hebben gekozen voor een eigen statiegeldsysteem en dus niet tot de groep van negen behoren. Wat de groep van negen betreft: - Zij maken allemaal gebruik van de diensten van L'Empoteuse (leverancier van de verpakkingen, de logistiek en eventueel het schoonmaken van de verpakkingen). - Eén horecazaak heeft helaas de coronavirusperiode niet overleefd en heeft de activiteiten noodgedwongen stopgezet. - Voor de overige acht verkooppunten met verbruik ter plaatse zijn er zes verkooppunten waar bijna 100% van de klanten het systeem gebruikt, terwijl de andere twee verkooppunten resultaten behalen van ongeveer 80 en 90%. - Voor twee horecazaken wordt een terugbrengpercentage van 100% bereikt, voor de andere zaken ligt dat rond 70 à 80%. Ruw geschat betekent dit dat tijdens de testperiode ongeveer 55.000 wegwerpverpakkingen zijn uitgespaard. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de komende jaren, waarin de herbruikbare verpakkingen nog blijvend zullen worden gebruikt. L’Empoteuse meldt dat de acht deelnemende zaken inmiddels zelfvoorzienend zijn en dat het niet meer nodig is extra herbruikbare verpakkingen aan te schaffen. De geïdentificeerde nadelen van dit systeem zijn: - Voor de klanten die met de fiets komen, is glas niet het meest aangewezen materiaal (breekbaar, zwaar). - Het is niet mogelijk om de levering van afhaalmaaltijden uit te besteden en daarin een waarborgteruggave op te nemen. Het alternatief is het dematerialiseren van de waarborg, maar die oplossing is nogal omslachtig en niet erg inclusief. - Eén handelszaak verzorgt ook een cateringdienst voor evenementen (buffetten) en heeft laten weten dat het terugbrengen van de verpakkingen en het schoonmaken ervan een aanzienlijke kostenpost is. 2. Het succes van dit project wordt voornamelijk afgemeten aan het voornaamste criterium: het terugbrengen/hergebruiken van de verpakking door de klant. Indien de herbruikbare verpakking niet wordt geretourneerd, is de milieu-impact immers groter dan bij de wegwerpvariant. Het retourpercentage varieert van 69% tot 100% (gemiddelde: 83%), en is dus heel hoog. De deelnemende horecazaken hebben intussen de tijd gehad om het systeem te testen en te verfijnen (communicatie naar de klanten, keuze van de juiste verpakking aangepast aan hun voedingsaanbod, waarborgsysteem, afwas, opleiding van het personeel, voorraadbeheer, traceerbaarheid, enz.). De projecten zijn bijgevolg volledig verankerd in de werking van de horecazaken en ze zullen gegarandeerd worden voortgezet, ook na afloop van de subsidieperiode. Ook de klanten zijn het systeem intussen gewoon. Er moet wel worden opgemerkt dat vrijwel alle deelnemende horecazaken eerder kleinschalig werken, met vaak een persoonlijke relatie met de klant, waardoor het systeem gemakkelijker te beheren is. Het ondersteunde systeem is wellicht minder geschikt voor grootschalige toepassing in de grote ketens, waar het veel sneller moet gaan en waar de klant anoniemer is. L’Empoteuse heeft ook spontaan andere klanten aangetrokken, die dus geen financiële ondersteuning in het kader van de projectoproep genoten. Bij dit project van L’Empoteuse worden glazen verpakkingen gebruikt, maar niet elke horeca-uitbater zou voor die oplossing kiezen. Bij de andere systemen wordt er meestal geopteerd voor verpakkingen uit polypropyleen (PP). Beide materialen hebben hun voor- en nadelen. 3. Dankzij dit project heeft L’Empoteuse (leverancier van verpakkingen en diensten) een sterke boost gekregen: zowel op het vlak van promotie naar externen en uitbreiding van het klantenbestand, als naar aanpassingen van de interne werking, aanpassing van het aanbod aan verschillende soorten verpakkingen en diensten, prijszetting enz. L’Empoteuse zet haar onderzoek actief voort en deelt haar ervaringen met haar concurrenten. Haar diensten zullen zich op natuurlijke wijze ontwikkelen en evolueren. L’Empoteuse is echter niet de enige speler op de markt van herbruikbare verpakkingen en afwasdiensten. Er zijn verschillende initiatiefnemers, elk met hun eigen systemen, diensten en verschillende soorten verpakkingen, die opkomen, verdwijnen of hun bedrijfsmodel aanpassen aan de groeiende vraag (bijvoorbeeld Chango, Swapbox, Billie Cup, Re-uz en Bwatbox). Er zijn ook initiatiefnemers die specifieker nadenken over het opzetten van een professionele afwasinstallatie. Leefmilieu Brussel zal geen identieke projectoproep meer organiseren. Het is de bedoeling om in het kader van de ‘Shifting Economy’-strategie na te gaan welke (financiële) ondersteuning momenteel wordt aangeboden en welke mogelijkheden of verbeteringen kunnen worden aangebracht om het aanbod naar de handelaars te optimaliseren, en dat in een breed scala van duurzame producten, dus niet alleen herbruikbare verpakkingen, maar bijvoorbeeld ook ‘Good Food’. Zo zal hub.brussels dit najaar een ‘Refresh’-studie lanceren om de strategie goed voor te bereiden en te definiëren: - de stand van zaken van de economische transitie bij de handelszaken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opmaken; - het begeleidingstraject ontwerpen; - de instrumenten die nodig zijn voor de werking en de begeleiding van het programma creëren of suggereren; - het begeleidingstraject uittesten en aanpassen op basis van de eerste ervaringen in het veld; - via een opleidings- en coachingstraject de vaardigheden van de LEL- en BU-retailbegeleiders ontwikkelen; - een communicatieplan, een communicatiecampagne en communicatiemateriaal ontwikkelen. Andere mogelijke projectoproepen, elk met hun eigen criteria en doelpubliek, zijn bijvoorbeeld BeCircular en Local&Together. Recent is ook een subsidie (60.000 euro) toegekend aan de vzw ConsomAction, die de Brusselse actoren (handelaars, cateraars, leveranciers, enz.) verenigt en ondersteunt op het gebied van bulk, herbruikbare verpakkingen, regelgeving, enz. Leefmilieu Brussel is een ondersteuningsactor binnen de Green Deal ‘Anders Verpakt’ van OVAM, waar expertise wordt gedeeld en netwerking tussen de verschillende deelnemers wordt gefaciliteerd. In het kader van deze Green Deal zijn op relatief korte termijn ook oplossingen en/of een schaalvergroting van herbruikbare verpakkingen voor de afhaalsector denkbaar. Tot slot zullen bepaalde maatregelen van artikel 4.6.3 van de Brudalex in 2023 in werking treden: Het is voor een openbare entiteit in het kader van haar eigen activiteiten maar ook in het kader van door haar georganiseerde evenementen verboden om: - vanaf 1 januari 2023 dranken te schenken in cateringmateriaal voor eenmalig gebruik, met uitzondering van recipiënten voor wijn en sterkedrank; - vanaf 1 juli 2023 bereid voedsel aan te bieden in cateringmateriaal voor eenmalig gebruik; - vanaf 1 juli 2023 ander water dan leidingwater te schenken. Deze maatregelen kunnen de verdere ontwikkeling van systemen van herbruikbare verpakkingen stimuleren. In de loop van 2023 zal ook een facilitator worden aangesteld om professionals op dit gebied te ondersteunen: - helpdesk voor alle vragen over herbruikbare verpakkingen en verpakkingssystemen (waarborg, logistiek, leveranciers, opvolging, enz.); - communicatie over de reeds bereikte resultaten en bestaande initiatieven; - begeleiding en ondersteuning van projecten (bijvoorbeeld in het kader van de Refresh-projectoproep); - organisatie van opleidingen en workshops; - bijwerking van de bestaande instrumenten in functie van de evoluerende markt, trends en regelgeving; - netwerkvorming (FAVV, Brufotec, sector, enz.); - enz. |