Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de problematiek van leegstaande handelszaken in het stadscentrum.

Indiener(s)
David Weytsman
aan
Barbara Trachte, staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Economische Transitie en Wetenschappelijk Onderzoek (Vragen nr 649)

 
Datum ontvangst: 10/10/2022 Datum publicatie: 19/01/2024
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 21/12/2022
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
21/11/2022 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Sommige winkels in de binnenstad doen het niet goed. De winkeliers lijden onder de opeenvolgende crisissen (Covid, energie, de oorlog in Oekraïne met de stijging van de grondstofprijzen, enz.) Zij hebben ook zwaar te lijden onder het mobiliteitsbeleid en het gebrek aan aandacht van de overheid in het algemeen, zowel van de stad Brussel als van het gewest. We moeten hen steunen.

Ik wil deze winkeliers, deze ondernemers, deze zelfstandigen bedanken. Zij scheppen de voorwaarden voor de rijkdom en het geluk van ons allen.

In het kader van deze vraag wil ik een specifiek probleem belichten: de winkelleegstand. Dit is natuurlijk belangrijk voor onze ondernemers en zelfstandigen, maar ook voor de economische en toeristische aantrekkingskracht van het hart van onze stadsgewest. Ik ben bezorgd om zoveel lege commerciële ruimten in de binnenstad.

Op 1 september 2021 kondigde u aan dat op gewestniveau 13,7% van de commerciële ruimten onbenut was. Voor de "wijk Grote Markt" had u het over 14,3%.

Ter vergelijking: in 2021 zat Mechelen op 12%, Waterloo op 10,1%, Brugge op 8% en Louvain-la-Neuve op 1,2%.

Een jaar geleden erkende u in dit halfrond dat de binnenstad bijzonder te lijden had onder leegstand.

  • In de Dansaertwijk heb ik 12 lege winkels geteld.

  • Op de Adolphe Maxlaan heb ik er 6 geteld.

  • In Îlot Sacré telde ik 8 lege winkels.

  • In de Nieuwstraat staan tussen de 15 en 18 winkels leeg. Er werd mij ook verteld dat het moeilijker zou zijn om de commerciële ruimten op het einde van de straat, aan de kant van het Rogierplein, te verhuren.

Ik pleit ervoor dat de overheid zich ten dienste stelt van de ondernemers, zoals ze dat ook voor veel andere mensen doet. De handelssector in Brussel wordt niet alleen verzwakt door de delokalisering van de groothandel, maar ook door de sluiting van de detailhandel en de buurtwinkels, wat onvermijdelijk leidt tot banenverlies in het Brussels Gewest. Verschillende hefbomen moeten dringend worden geactiveerd om de activiteit van de lokale handel in stand te houden en te herschikken:

  1. Regelgevende hefbomen: herziening van het GBP, herziening van de vergunningsprocedures, enz;

  2. Communicatiehefbomen: betere bewegwijzering van de winkelcentra, met name door middel van bewegwijzering aangepast aan auto's maar ook aan voetgangers;

  3. Financiële hefbomen zoals de invoering van premies en steun voor plaatselijke ambachten en producenten of de oprichting van een investeringsfonds ter versterking van de handelscentra door de samenwerking van pivé en publieke partners;

  4. Participatiehefbomen: bundeling van bepaalde diensten voor handelaren in dezelfde wijk: boekhouding, website, leveringen, enz;

  5. Stedenbouwkundige hefbomen: herwaardering van wijken door renovatie, verfraaiing, vergroening, enz.

Dit brengt me bij mijn vragen:

  • Wat is, gelet op het bovenstaande en de door mij voorgestelde maatregelen, uw strategie voor de bestrijding van winkelleegstand?

  • Welke concrete maatregelen neemt u in het kader van deze strategie om dit probleem te beteugelen en tot elke prijs te voorkomen dat de commerciële leegstand morgen 30% bedraagt?

  • Welke resultaten boekt u met de initiatieven die u neemt?

We moeten de Brusselse economie nieuw leven inblazen, niet ondermijnen.

 
 
Antwoord    De teams van hub.brussels geven aan dat de commerciële leegstand sinds september 2021 licht is gedaald, namelijk van 13,7% op 1 september 2021 naar 13,5% op 1 juni 2022.
Globaal genomen heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opnieuw het niveau van commerciële leegstand van vóór de gezondheidscrisis bereikt.

In de eerste zes maanden van 2022 is de commerciële leegstand in de wijk ‘Grote Markt’ gedaald tot onder 14% (13,8%). Ter indicatie: vóór de gezondheidscrisis bedroeg de commerciële leegstand rond 12,5%.

Uit de registers van handelszaken van hub.brussels blijkt ook dat het einde van de Nieuwstraat (aan de kant van het Rogierplein) al enkele maanden zwaar wordt getroffen door hoge commerciële leegstand.

De website ‘analytics.brussels’ bevat heel wat informatie over de commerciële mix van de Brusselse handelswijken, inclusief de commerciële leegstand in elke wijk.

Sinds het begin van de legislatuur zijn verschillende ondersteuningsinstrumenten ontwikkeld of uitgebreid:
- de verhoging van het budget voor de projectoproep ‘Open Soon’, van 400.000 euro naar 600.000 euro, om de opening van nieuwe kwaliteitswinkels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te ondersteunen en zo de commerciële leegstand te helpen bestrijden;
- de projectoproep ‘Local & Together’, gecreëerd in 2020 om de handelaarsverenigingen en collectieve dynamiek op wijkniveau te ondersteunen. Dankzij die projectoproep kunnen handelaars, met behulp van gewestelijke financiering, communicatieacties rond hun wijk opzetten, evenementen organiseren om de plaatsen waar ze gevestigd zijn tot leven te brengen, bepaalde diensten bundelen, en maatregelen ontwikkelen die specifiek bedoeld zijn om de problemen die veroorzaakt worden door de wildgroei van lege commerciële cellen te bestrijden;
- de Lokale Economieloketten, waarvan het budget sinds mijn aantreden is verdubbeld, waardoor elke LEL twee extra personen in dienst kan nemen, van wie de ene de specifieke opdracht heeft om de handelaars in hun wijk te ontmoeten en de andere om diezelfde handelaars te begeleiden bij hun moeilijkheden of ontwikkelingen;
- de vele initiatieven van de teams van hub.brussels, die de Brusselse handelaars begeleiden bij hun lancering of ontwikkeling en die momenteel, op mijn verzoek, werken aan een ondersteuningsplan voor de Brusselse ambachten;
- de opening van Spaanse herbergen en Kokotte, die opgezet worden in wijken waar de commerciële leegstand vaak problematisch is en die onder meer de ambitie hebben om deel te nemen aan de ontwikkeling van de lokale economische dynamiek;
- de projecten ontwikkeld door de verschillende gemeenten en waarvoor hub.brussels zijn ervaring en vaardigheden deelt.

Dat alles zal echter niet voldoende zijn om de commerciële leegstand in bepaalde wijken te voorkomen. De vraag naar commerciële ruimten is in de loop van de tijd geëvolueerd en zeer kleine ruimten beantwoorden minder dan vroeger aan de huidige commerciële praktijken en behoeften. Ook moet rekening worden gehouden met de concurrentie van grote winkelcentra.

Overigens heeft het Gewest geen zeggenschap over gronden van bepaalde gemeenten of OCMW's om de ontwikkeling van wijken te stimuleren. Ik denk trouwens niet dat het zijn rol is. Het Gewest treedt op ter ondersteuning van de lokale dynamiek en in aanvulling op de gemeentelijke initiatieven en het commerciële beleid van de gemeenten.

Commerciële leegstand is een probleem dat mijn teams en administraties zeer actief volgen, zoals blijkt uit de monitoring die door de teams van hub.brussels is opgezet en die beschikbaar is op het platform ‘analytics.brussels’.