Fiche van een vraag of interpellatie

Vacatures Contact

Schriftelijke vraag betreffende Bescherming van het funerair erfgoed in Brussel

Indiener(s): Geoffroy Coomans de Brachène
aan: Pascal Smet, Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bevoegd voor Stedenbouw en Erfgoed, Europese en Internationale Betrekkingen, Buitenlandse Handel en Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (Vragen nr 776)

Datum ontvangst: 12/12/2022		Datum publicatie: 02/02/2023
Zittingsperiode: 19/24	Zitting: 22/23	Datum antwoord: 19/01/2023

Datum	behandeling van het stuk	Indiener(s)	Referentie	Blz.
20/12/2022	Ontvankelijk

Vraag	Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt een dertigtal begraafplaatsen van zeer uiteenlopende grootte, vorm en ouderdom op zijn grondgebied. In dat verband wens ik u de volgende vragen te stellen: Hoeveel graven zijn op elk van de Brusselse begraafplaatsen beschermd? Hoeveel graven krijgen op diezelfde begraafplaatsen een blijvend onderhoud dat gefinancierd wordt door de staat, het Gewest of de gemeente? Controleren de erfgoeddiensten van het Gewest de staat van bewaring van de beschermde of blijvend onderhouden graven? Zo ja, wat zijn hun conclusies over de huidige situatie? Zo neen, waarom niet? Aangezien er in het Brussels Gewest geen "mijnheer/mevrouw begraafplaats" is, zoals in Wallonië, hoe worden dan de controles thans uitgevoerd en hoeveel personeelsleden zijn belast met de eventuele follow-up? Bestaat er een lijst van de graven waarvoor thans onderzocht wordt of ze in aanmerking komen voor bescherming in het Brussels Gewest? Wat zijn de belangrijkste redenen voor de bescherming van een graf in Brussel? Zijn er, naast de erkende begraafplaatsen en het Martelarenplein, nog andere sites in Brussel met beschermde graven?


Antwoord	De begraafplaatsen in het Brussels Gewest zijn op verschillende manieren wettelijk gevrijwaard. Een aantal grafmonumenten werden afzonderlijk als monument beschermd. Dit is het geval voor het mausoleum F Nicolay (14/04/1994) en 14 monumenten (06/02/1997) op de begraafplaats van Laken. Op de begraafplaats van Brussel in Evere werden het grafmonument van de schilder David, 30 grafmonumenten volgens het thema architecten en nog 7 andere grafmonumenten beschermd (drie afzonderlijke besluiten op 06/02/1997). Het monument voor Georgette en René Magritte (22/01/2009) op de begraafplaats van Schaarbeek in Evere, het grafmonument van Valère Dumortier (06/02/1997) en 5 monumenten (11/07/1991) op de begraafplaats van Sint-Gillis in Ukkel werden eveneens gevrijwaard. Tenslotte werden 40 grafmonumenten, die deel uitmaken van de begraafplaats van Elsene (15/09/2016) als monument beschermd. Op de begraafplaatsen van Laken en Sint-Jans-Molenbeek werden de funeraire galerijen respectievelijk beschermd als geheel en als monument (06/02/1997 en 22/03/2007). Een aantal begraafplaatsen werden als landschap beschermd: de Dieweg (16/01/1997), de begraafplaats van Laken (14/01/1999), deze van Brussel in Evere (06/02/1997) en deze van Elsene (15/09/2016). Tenslotte werd ook het Perk der Gefusilleerden aan de voormalige Nationale Schietstand te Schaarbeek als landschap gevrijwaard (12/01/1983). Een gedeelte van de begraafplaats van de Dieweg werd eveneens als geheel beschermd het gaat hierbij echter niet over de grafmonumenten, maar bijvoorbeeld over de woning van de grafdelver en de omheiningsmuur. In totaal werden 100 grafmonumenten afzonderlijk als monument beschermd. Voor de overige vrijwaringen is het aantal unieke grafmonumenten niet gespecifieerd omwille van hun aard (grafgalerijen) of omwille van de wijze waarop ze beschermd werden. Een aantal begraafplaatsen werden immers als landschap beschermd. De grafmonumenten in deze landschappen zijn niet individueel beschermd, maar maken wel duidelijk deel uit van het beschermde landschap op zich. URBAN is niet bevoegd voor dit aspect van de grafmonumenten en heeft ook geen weet van de financieringsmechanismen. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeenten, als eigenaars van de begraafplaatsen, om ervoor te zorgen dat onbezette of verlaten graven goed worden onderhouden zodra zij opnieuw eigenaar zijn geworden, met het oog op de terbeschikkingstelling ervan aan potentiële concessiehouders. In het geval van gebruikte graven zijn het de concessiehouders die geacht worden deze controle uit te voeren en ervoor te zorgen dat hun graven op verantwoorde wijze worden onderhouden als goede huisvader. De gemeenten beschikken over gemeentepersoneel dat belast is met het onderhoud van de begraafplaatsen. Zij kunnen een bewakingsopdracht uitvoeren (een beschadigd of vernield monument opsporen, de val van een boom op monumenten melden, enz.) Deze informatie moet door de gemeente worden doorgegeven aan URBAN, dat, indien nodig en afhankelijk van de aard van het probleem, een van zijn medewerkers zal belasten met de follow-up. De erfgoeddiensten van URBAN hebben geen mensen die specifiek met dit type controle zijn belast. Momenteel zijn er 22 medewerkers die het beheer van de aanvragen met betrekking tot het onderhoud en de restauratie, met inbegrip van de subsidiering, van al het gevrijwaard erfgoed in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opvolgen. Een specifieke lijst met eventueel wettelijk te vrijwaren grafmonumenten bestaat niet. De opportuniteit van de bescherming van een aantal grafmonumenten wordt momenteel onderzocht. Het college van Burgemeester en Schepenen van de gemeente Sint-Gillis heeft immers de bescherming aangevraagd van 18 grafmonumenten op de begraafplaats van Sint-Gillis in Ukkel. Op 1 juni 2022 heeft de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen hierover een gunstig advies uitgebracht. Zoals voor alle andere goederen die wettelijk gevrijwaard worden zijn de erfgoedwaarden die toegekend worden, opgenomen in het BWRO art. 206;1°. In het bijzonder gaat het bij de grafmonumenten die als monument gevrijwaard worden hoofdzakelijk om de historische, esthetische en artistieke waarden die eraan toegekend worden. Er zijn echter een aantal uitzonderingen zoals het grafmonument voor Georgette en René Magritte dat enkel om zijn historisch waarde gevrijwaard werd en de 7 grafmonumenten op de begraafplaats van Brussel, die niet enkel voor hun historische en esthetische waarden beschermd werden, maar eveneens voor hun archeologische waarde. Bij ons weten zijn er geen andere plaatsen beschermd waarin zich grafmonumenten bevinden.