Logo Parlement Buxellois

Schriftelijke vraag betreffende de batterijen die in de Brusselse vuilnisbakken terechtkomen en de gevolgen daarvan voor de kwaliteit van de afvalsortering

Indiener(s)
Jonathan de Patoul
aan
Alain Maron, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie (Vragen nr 1389)

 
Datum ontvangst: 13/03/2023 Datum publicatie: 21/04/2023
Zittingsperiode: 19/24 Zitting: 22/23 Datum antwoord: 12/04/2023
 
Datum behandeling van het stuk Indiener(s) Referentie Blz.
16/03/2023 Ontvankelijk p.m.
 
Vraag    Over één essentieel punt zijn we het toch allemaal eens: het beste afval is het afval dat er niet is. Het is echter duidelijk dat het verminderen van de hoeveelheid afval en het verhogen van het recyclingpercentage een regionale prioriteit is. De GBV vermeldt duidelijke doelstellingen voor recycling en terugwinning voor 2035: 50% in 2020, 55% in 2025, 60% in 2030 en 65% in 2035.

Het is ook belangrijk te onthouden dat België, en dus ook ons gewest, een mooie plaats heeft op het vlak van de kwaliteit van de sortering en de recyclage van het recycleerbare afval. Ons gewest streeft bijna systematisch strengere doelstellingen na dan die welke het worden opgelegd. Niets is dus ooit perfect, maar we moeten deze realiteit ook kunnen erkennen terwijl we trachten steeds verder te gaan.

Een van de punten waarop nog inspanningen kunnen worden geleverd is de kwestie van de batterijen. Veel daarvan, zowel grote als kleine, belanden in de blauwe zak. Soms zijn het batterijen die aan elkaar vastzitten en voor de consument bijna onmogelijk te scheiden zijn, soms zijn het elektronische wegwerpsigaretten of zelfs computer- of telefoonbatterijen. Hoewel sommige in de blauwe zak belanden, is het duidelijk dat dit niet noodzakelijk kwaadwillig is: het gebrek aan informatie over het weggegooide artikel, de onmogelijkheid om de batterij van de rest te scheiden, de onvolledige informatie over wat wel en niet in de nieuwe blauwe zak mag enz.

In ieder geval veroorzaakt de aanwezigheid van deze batterijen vele problemen voor de sorteercentra. Ondanks technologische processen en menselijk ingrijpen is het onvermijdelijk dat sommige ervan het gesorteerde materiaal verontreinigen en vervuilen, of zelfs in brand doen vliegen of doen ontploffen, wat niet alleen het sorteren en recyclen negatief beïnvloedt, maar ook meerdere gevaren met zich meebrengt.

In dit verband, minister, zijn mijn vragen als volgt:

  1. Heeft u precieze cijfers over de aanwezigheid van batterijen in sorteervuilnisbakken voor pmd of andere sorteervuilnisbakken? Zo ja, wat zijn de ontwikkelingen sinds 2018?

  2. Heeft u contact gehad met andere publieke of private actoren over deze specifieke kwestie? Zo ja, wat is het resultaat? Zo nee, waarom niet?

  3. Zijn er voorlichtings- of bewustmakingscampagnes over deze specifieke kwestie, hetzij voor burgers, hetzij voor het personeel van Net Brussel?

    1. Wordt er nagedacht over andere oplossingen om te voorkomen dat batterijen in de sorteervuilnisbakken terechtkomen? Ik denk met name aan een verbod op elektronische apparaten voor eenmalig gebruik (zoals e-cigs), de invoering van statiegeld op batterijen of specifieke inzamelacties?
 
 
Antwoord    1

Tijdens de analyse van de samenstelling van de witte, blauwe en gele zakken die in 2018 door Net Brussel werd uitgevoerd, vertegenwoordigden batterijen minder dan 0,001% van de witte zak en in de gele en blauwe zakken werd er geen enkele gevonden. Bij de analyse van 2019 vertegenwoordigden ze bijna 0,13% van de witte zak, 0,05% van de pmd-zak en 0,03% van de gele zak. In 2022 vertegenwoordigden ze 0,017% van de witte zak en werd er geen enkele gevonden in de gele en blauwe zak. Vanwege de gezondheidscrisis heeft die analysecampagne in 2020 en 2021 niet plaatsgevonden.
Die analyses zijn uitgevoerd op een beperkte steekproef van zakken (ongeveer 7,5 ton). De interpretatie ervan moet dus met de nodige voorzichtigheid gebeuren.
2.
De analyses van Net Brussel worden gedeeld met Leefmilieu Brussel en met Bebat, de beheersorganisatie die verantwoordelijk is voor de inzameling en verwerking van gebruikte batterijen.
De organisatie Bebat is rechtstreeks betrokken omdat ze doelstellingen inzake inzameling en recyclage moet halen en er dus voor moet zorgen dat de selectieve inzameling van batterijen wordt gemaximaliseerd.
Recupel, de beheersorganisatie voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten, houdt zich ook bezig met apparaten die batterijen bevatten wanneer ze in hun geheel worden weggegooid.
Denuo, de federatie van afvalophalers en recyclagecentra in België, en Fost Plus zijn ook betrokken in die zin dat ze de mogelijke aanwezigheid van of incidenten in verband met batterijen in de verwerkingscentra of in de blauwe zak melden. Fost Plus meldt ook dat sinds de invoering van de nieuwe blauwe zak meer voorwerpen worden gevonden die niet in de blauwe zak thuishoren, zoals speelgoed, batterijen en elektrische huishoudtoestellen. Denuo en Fost Plus werken samen aan communicatiemiddelen om de aanwezigheid van batterijen in het door hun leden ingezamelde afval of in de p+md-zak tegen te gaan.
Daaruit blijkt dat het probleem complex is en dat er verschillende actoren bij betrokken zijn. In eerste instantie wordt de voorkeur gegeven aan herhaalde en aangepaste communicatieacties voor de burgers.
3.
Bebat en Recupel voeren communicatiecampagnes om de burgers aan te moedigen hun afval goed te sorteren en selectief in te zamelen. Die campagnes worden veel in de media gebracht en zijn gericht op het grote publiek. Leefmilieu Brussel heeft ook een studie uitgevoerd met Bebat om bepaalde doelgroepen beter te bereiken. Bebat heeft zijn boodschappen aangepast omdat die doelgroepen vaak minder betrokken zijn bij de traditionele campagnes.
Omdat batterijen vaak geïntegreerd zijn in elektrische apparaten, werd een samenwerking tussen Bebat en Recupel opgestart in 2021 en herhaald in 2022 om burgers aan te moedigen elektrisch afval met batterijen in te leveren bij de collectieve inzamelpunten, zonder batterijen. Die samenwerking werd op mijn verzoek en onder impuls van Leefmilieu Brussel opgestart en ik hoop dat ze wordt voortgezet.

Op nationaal niveau heeft Fost Plus ook enkele berichten geplaatst op sociale netwerken, meer bepaald over batterijen. In de sorteergids die binnenkort wordt verspreid, wordt er ook op gewezen dat batterijen strikt verboden zijn in p+md-zakken.
Op de websites van Net Brussel en Leefmilieu Brussel worden de Brusselaars zo goed mogelijk begeleid bij het correct sorteren van de verschillende afvalfracties.
Het personeel van de Recyparks krijgt een opleiding over afvalsortering, inclusief batterijen.
4.
Het verbieden van elektronische apparaten voor eenmalig gebruik en andere maatregelen zijn een federale bevoegdheid. Momenteel wordt een ontwerp van koninklijk besluit goedgekeurd om elektronische wegwerpsigaretten te verbieden.
Statiegeld op batterijen is een mogelijkheid die zal worden onderzocht in het kader van de nieuwe Europese verordening inzake batterijen, die binnenkort de huidige richtlijn zal vervangen. In die nieuwe verordening wordt ook voorzien in een gemakkelijkere verwijdering of vervanging van een batterij. Dat heeft dus gevolgen voor het ontwerp van het elektrische apparaat waarin de batterij is verwerkt, een aspect dat eerder valt onder de wetgeving inzake elektrische en elektronische apparaten en de normen waaraan die moeten voldoen wanneer ze in de handel worden gebracht. Die wetgeving inzake elektrische en elektronische apparaten zal binnenkort ook op Europees niveau worden herzien.
Er zijn geen andere specifieke inzamelingsacties gepland dan de acties die Bebat uitvoert om te voldoen aan zijn wettelijke verplichtingen in het kader van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.